Μετά τον ενθουσιασμό γύρω από την εκεχειρία στη Γάζα τον περασμένο μήνα, το ειρηνευτικό σχέδιο των 20 σημείων του Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να έχει χάσει μεγάλο μέρος της δυναμικής του.
Υψηλόβαθμοι Αμερικανοί αξιωματούχοι έδωσαν προσωρινά ώθηση στη διαδικασία, όμως οι συνεχιζόμενες επισκέψεις δεν μπορούν να κρύψουν το γεγονός ότι το όραμα του Τραμπ συναντά εμπόδια σε κάθε βήμα, όπως έγραψε το Times of Israel.
Παρόλα αυτά, η διαδικασία προχωρά – αργά, αλλά προχωρά – κυρίως χάρη στην επίμονη αποφασιστικότητα του Αμερικανού προέδρου.
Η Χαμάς έχει παρατείνει τη διαδικασία παράδοσης των σορών ομήρων που σκοτώθηκαν, τέσσερις εβδομάδες μετά την έναρξη της εκεχειρίας, ωστόσο πλέον μόνο 6 από τις 28 σορούς που κρατούσε παραμένουν στη Γάζα.
Με την πρώτη φάση να μην έχει ολοκληρωθεί, δεν έχουν γίνει ακόμη συνομιλίες για τη δεύτερη.
Ωστόσο, η κυβέρνηση Τραμπ προσπαθεί να διασφαλίσει ότι η πορεία παραμένει στη «σωστή κατεύθυνση» και κυκλοφορεί σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που αποσκοπεί στη δημιουργία εντολής για ειρηνευτικές δυνάμεις, ώστε τα κράτη που θα συμμετάσχουν να αισθανθούν ασφαλή με την αποστολή.
Παράλληλα, Άραβες μεσολαβητές – κυρίως η Αίγυπτος – προσπαθούν να συγκροτήσουν μια προσωρινή διοίκηση για τη Γάζα, μέχρι να βρεθεί μια μόνιμη λύση.
Μέσα σε αυτό το αργό και εύθραυστο σκηνικό, Ισραήλ και Χαμάς προσπαθούν να εξασφαλίσουν ότι η Γάζα δεν θα γίνει ένας δεύτερος Λίβανος -αλλά για εντελώς διαφορετικούς λόγους, όπως σημειώνει το δημοσίευμα των Times of Israel.
Ο φόβος της Χαμάς – Η ελευθερία δράσης του IDF
Το μόνο έγγραφο που έχει υπογράψει η Χαμάς -η συμφωνία εκεχειρίας και απελευθέρωσης ομήρων της 9ης Οκτωβρίου στο Σαρμ Ελ Σέιχ- αναφέρει ότι «ο πόλεμος θα λήξει αμέσως».
«Όλες οι στρατιωτικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών και πυροβολικών βομβαρδισμών, θα ανασταλούν», σημειώνεται.
Αυτός ο όρος ήταν και ο λόγος που η Χαμάς αποδέχθηκε τη συμφωνία, ακόμη και με αντάλλαγμα την απελευθέρωση όλων των 20 ζωντανών ομήρων. Αντιμετώπιζε μια αποφασιστική προέλαση των IDF προς την πόλης της Γάζας, χωρίς προοπτική διεθνούς ή εσωτερικής πίεσης που θα μπορούσε να τη σταματήσει χωρίς πλήρη συμφωνία.
Η εκεχειρία έχει σε γενικές γραμμές τηρηθεί, επιτρέποντας στη Χαμάς να ανακτήσει τον έλεγχο περίπου του 47% της Λωρίδας. Οι μαχητές της ξαναφόρεσαν τις στολές τους, περιπολούν στους δρόμους με τα όπλα σε κοινή θέα, και φέρονται να έχουν εκτελέσει αντιπάλους και υποτιθέμενους συνεργάτες στο φως της μέρας.
Ακόμη κι έτσι, υπάρχουν σημάδια κινδύνου. Δύο φορές, μαχητές της Χαμάς κατάφεραν να σκοτώσουν Ισραηλινούς στρατιώτες στη Ράφα. Σε αντίποινα, το Ισραήλ εξαπέλυσε αεροπορικά πλήγματα σε όλη τη Λωρίδα, σκοτώνοντας δεκάδες τρομοκράτες, μεταξύ αυτών και διοικητές της Χαμάς και άλλων οργανώσεων. Οι υγειονομικές αρχές της Γάζας έκαναν λόγο για πάνω από 100 νεκρούς.
Αυτό ακριβώς είναι που θέλει να αποφύγει η Χαμάς: το Ισραήλ να έχει την ελευθερία να επιλέγει πότε και πού θα πλήξει, ενώ κάθε μικρή επίθεση της Χαμάς να προκαλεί μαζική αντίδραση από τους IDF – μια πραγματικότητα που θυμίζει έντονα τον Λίβανο.
Η Χεζμπολάχ είχε εξαναγκαστεί σε μια εκεχειρία που υπεγράφη επίσημα από τον Λίβανο τον Νοέμβριο του περασμένου έτους, ανοίγοντας τον δρόμο για τον αφοπλισμό της.
Ένα «παράπλευρο» έγγραφο εγγυήσεων από τις ΗΠΑ φέρεται να επιβεβαίωνε και να εξειδίκευε το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα.
Το Ισραήλ έχει αξιοποιήσει πλήρως αυτό το δικαίωμα: από την εκεχειρία μέχρι σήμερα έχει σκοτώσει πάνω από 330 μαχητές της Χεζμπολάχ, έχει πλήξει εκατοντάδες θέσεις της και έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 1.000 επιχειρήσεις και επιδρομές στον νότιο Λίβανο.
Οι επιθέσεις στοχεύουν σημαντικούς διοικητές της οργάνωσης. Μόνο αυτή την εβδομάδα, δύο ηγετικά στελέχη της Χεζμπολάχ σκοτώθηκαν, ανάμεσά τους ο Μοχάμεντ Αλί Χαντίτ, διοικητής της ελίτ δύναμης Radwan.
Για τη Χαμάς, το παράδειγμα είναι σαφές: αν δεν περιορίσει δραστικά την ικανότητα του Ισραήλ να πλήττει τα στελέχη της, η εκεχειρία θα καταλήξει όπως στον Λίβανο.
Η ανησυχία του Ισραήλ – Η Χαμάς ως ρυθμιστής
Παραμένει ασαφές ποιος θα διοικεί τη Γάζα τα επόμενα χρόνια, και οι Ισραηλινοί ηγέτες εργάζονται εντατικά ώστε να διασφαλίσουν δύο βασικούς στόχους:
- Τον αφοπλισμό της Χαμάς.
- Τον αποκλεισμό της από οποιονδήποτε ρόλο στη διακυβέρνηση της περιοχής.
Ωστόσο, η Χαμάς δεν δείχνει καμία πρόθεση να παραδώσει τα όπλα της. Ανώτεροι αξιωματούχοι της έχουν δηλώσει ανοιχτά ότι δεν σκοπεύουν να συμμορφωθούν.
Διατηρώντας τον οπλισμό της, μπορεί να εμποδίσει το Ισραήλ να πετύχει τον δεύτερο στόχο: να τη θέσει εκτός εξουσίας.
Η Χαμάς φαίνεται να έχει αποδεχθεί ότι δεν θα κυβερνά επισήμως τη Γάζα για το άμεσο μέλλον, αλλά ήδη δρα ως ρυθμιστής της κατάστασης.
Κι όσο παραμένει οπλισμένη, θα μπορεί να εκφοβίζει ή και να εξοντώνει όποιον απειλήσει τα συμφέροντά της, όπως έκανε η Χεζμπολάχ στον Λίβανο, ελέγχοντας σιωπηρά το κράτος, τις τράπεζες, τα λιμάνια και τα υπουργεία.
Μετά τον πόλεμο
Αν και το Ισραήλ έχει κηρύξει «νίκη» στη Γάζα, η έκβαση του διετούς πολέμου παραμένει αμφίβολη.
Ένα μήνα μετά την εκεχειρία, οι δύο πλευρές προσπαθούν να διαμορφώσουν νέα δεδομένα στο πεδίο, με τη μάχη για τον έλεγχο να συνεχίζεται, άλλοτε μέσω διπλωματίας, άλλοτε μέσω βίας, και συχνά μέσω της καθυστέρησης στην εφαρμογή των συμφωνηθέντων.
Το Ισραήλ μπορεί να πιστεύει ότι νίκησε, αλλά η Χαμάς δεν θεωρεί ότι έχασε, σημειώνει το δημοσίευμα.
Αν καταφέρει να διατηρήσει τα όπλα και την επιρροή της στη διοίκηση της Γάζας, η φαινομενική νίκη του Ισραήλ θα αποδειχθεί προσωρινή.
