Αμερικανοί αξιωματούχοι πραγματοποιούν εδώ και εβδομάδες ευαίσθητες συνομιλίες με μια σειρά χωρών σχετικά με τη δημιουργία μιας διεθνούς δύναμης που θα αναπτυχθεί στη Γάζα. Σύμφωνα με τρεις πηγές που συμμετέχουν άμεσα στη διαδικασία και μίλησαν στο Axios, η Ουάσινγκτον σκοπεύει να παρουσιάσει το σχέδιο μέσα στις επόμενες εβδομάδες.

Εύθραυστη ειρήνη και το σχέδιο Τραμπ

Η κατάρρευση της εκεχειρίας την Τρίτη ανέδειξε πόσο εύθραυστη είναι η ειρήνη στην περιοχή. Ωστόσο, η «Διεθνής Δύναμη Σταθεροποίησης» (International Stabilization Force – ISF), όπως προβλέπεται στο σχέδιο του Τραμπ, εγείρει πολιτικά εκρηκτικά ερωτήματα για το Ισραήλ, τη Χαμάς και τις χώρες που εξετάζουν το ενδεχόμενο αποστολής στρατευμάτων.

Η Διοίκηση Κεντρικών Δυνάμεων των ΗΠΑ (CENTCOM) έχει αναλάβει να εκπονήσει το σχέδιο, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο. Προβλέπει τη δημιουργία νέας παλαιστινιακής αστυνομίας — που θα εκπαιδευτεί και θα ελεγχθεί από τις ΗΠΑ, την Αίγυπτο και την Ιορδανία — η οποία θα συνεργάζεται με στρατιώτες από αραβικές και μουσουλμανικές χώρες.

Οι πηγές αναφέρουν ότι η Ινδονησία, το Αζερμπαϊτζάν, η Αίγυπτος και η Τουρκία έχουν δείξει προθυμία να συμβάλουν με δυνάμεις, ενώ άλλες χώρες εξέφρασαν ανησυχίες για την αστάθεια στη Γάζα.

«Αν δεν εξασφαλίσουμε αξιόπιστη ασφάλεια και διακυβέρνηση στη Γάζα, αποδεκτή από το Ισραήλ, θα εγκλωβιστούμε σε μια κατάσταση διαρκών επιθέσεων», τόνισε ένας από τους εμπλεκόμενους στο σχεδιασμό.

Οι όροι του σχεδίου

Σύμφωνα με το σχέδιο 20 σημείων σχέδιο Τραμπ, η ανάπτυξη της ISF αποτελεί προϋπόθεση για τη συνέχιση της ισραηλινής αποχώρησης από το περίπου 50% της Γάζας που εξακολουθεί να ελέγχει. Η δύναμη θα επικεντρωθεί στη φύλαξη των συνόρων με το Ισραήλ και την Αίγυπτο και στην αποτροπή λαθρεμπορίου όπλων.

Ωστόσο, όλα εξαρτώνται από το αν η Χαμάς θα δεχτεί να παραδώσει την εξουσία της και μέρος του οπλισμού της.

Συντηρητικοί κύκλοι σε Ισραήλ και ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι η οργάνωση δεν θα το κάνει ποτέ εθελοντικά, άρα ο πόλεμος θα ξαναρχίσει αναπόφευκτα. Οι σφοδροί ισραηλινοί βομβαρδισμοί στη Ράφα την Τρίτη, μετά από φερόμενη επίθεση της Χαμάς, ενίσχυσαν αυτή την εκτίμηση.

Αμερικανοί αξιωματούχοι θέλουν πάση θυσία να αποφύγουν την επανέναρξη των συγκρούσεων και θεωρούν την ISF κομβικό μέρος του παζλ, αλλά όχι κάτι που μπορεί να επισπευσθεί. «Καλύτερα να κινηθούμε αργά και σωστά — δεν θα υπάρξει δεύτερη ευκαιρία», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος στο Axios.

Παρασκηνιακές επαφές

Η ISF αποτέλεσε βασικό θέμα στις πρόσφατες επισκέψεις των απεσταλμένων του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ και Τζάρεντ Κούσνερ, καθώς και του αντιπροέδρου Βανς και του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, στο Ισραήλ.

Ο Κούσνερ και ο Γουίτκοφ είχαν εκτενείς συνομιλίες πριν από δύο εβδομάδες με ανώτατους αξιωματικούς του ισραηλινού στρατού. Σύμφωνα με Ισραηλινό αξιωματούχο, οι Αμερικανοί παρουσίασαν τις προτάσεις τους για το μέγεθος της δύναμης, ενώ οι Ισραηλινοί υπογράμμισαν ότι η νομιμοποίηση της ISF στα μάτια των Παλαιστινίων και η προθυμία της να πολεμήσει, αν χρειαστεί, είναι πιο σημαντικά από τον αριθμό των στρατιωτών.

«Οι Ισραηλινοί είναι νευρικοί και καχύποπτοι, γιατί δεν ελέγχουν πλέον το παιχνίδι. Τους είπαμε: “Ας δημιουργήσουμε τις σωστές συνθήκες και θα δούμε αν η Χαμάς είναι σοβαρή ή όχι”», είπε Αμερικανός αξιωματούχος.

Το αγκάθι της συμμετοχής

Λίγες χώρες είναι διατεθειμένες να στείλουν στρατεύματα που θα μπορούσαν να πολεμήσουν τη Χαμάς ή να βρεθούν ανάμεσα σε αντιμαχόμενες παρατάξεις, πόσο μάλλον ανάμεσα στη Χαμάς και το Ισραήλ.

Η Τουρκία δηλώνει πρόθυμη να συμμετάσχει, αλλά το Ισραήλ αντιτίθεται σε οποιαδήποτε τουρκική στρατιωτική παρουσία στη Γάζα. Παρ’ όλα αυτά, οι ΗΠΑ επιθυμούν τη συμμετοχή της Τουρκίας, του Κατάρ και της Αιγύπτου, καθώς θεωρούν ότι μπορούν να επηρεάσουν τη Χαμάς «να συμφωνήσει και να συμπεριφερθεί».

«Οι Τούρκοι βοήθησαν σημαντικά στη συμφωνία για τη Γάζα και οι επιθέσεις του Νετανιάχου κατά της Άγκυρας ήταν εξαιρετικά αντιπαραγωγικές», είπε Αμερικανός αξιωματούχος.

«Γνωρίζουμε τις ισραηλινές ανησυχίες και προσπαθούμε να διαμορφώσουμε κάτι που θα φέρει σταθερότητα και θα είναι αποδεκτό και από τις δύο πλευρές», πρόσθεσε.

Προσπάθεια συναίνεσης με τη Χαμάς

Στόχος των ΗΠΑ είναι να πειστεί η Χαμάς να αποδεχθεί την ανάπτυξη της ISF. «Αν η Χαμάς σε θεωρεί δύναμη κατοχής, τα πράγματα θα είναι δύσκολα. Αν όμως συναινέσει, είναι άλλη υπόθεση», δήλωσε άτομο που συμμετέχει στενά στη διαδικασία.

Σε αυτή την περίπτωση, η ISF δεν θα χρειαστεί να διεξαγάγει πόλεμο κατά της Χαμάς, αλλά απλώς να επιβλέπει τη διατήρηση της ειρήνης και να αντιμετωπίζει τυχόν ομάδες που την υπονομεύουν.

Η σημερινή κατάσταση

Αμερικανοί και Ισραηλινοί αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι η Χαμάς εκμεταλλεύεται την εκεχειρία για να ανασυνταχθεί, αλλά τονίζουν πως η τωρινή κατάσταση — με το σύνορο της Αιγύπτου κλειστό και το Ισραήλ να διατηρεί τον έλεγχο της μισής Γάζας — περιορίζει σημαντικά τη δυνατότητά της να επανεξοπλιστεί.

«Η Χαμάς έχει πλέον χαμηλό ταβάνι δυνατοτήτων», είπε ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος.

Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι η οργάνωση βρίσκεται στο πιο αδύναμο σημείο των τελευταίων είκοσι ετών και δέχεται έντονες πιέσεις από αραβικές και μουσουλμανικές χώρες να παραδώσει την εξουσία, να αφοπλιστεί και να συνεργαστεί με το ειρηνευτικό σχέδιο Τραμπ.

Αίγυπτος, Κατάρ και Τουρκία είπαν στην Ουάσινγκτον ότι η Χαμάς ενδέχεται να συμφωνήσει στην ανάπτυξη της ISF, επιτρέποντας στην αποστολή να επιτηρεί τα σύνορα και ενδεχομένως να επιχειρεί μέσα στη Γάζα.

Ζήτημα αμνηστίας

Κεντρικό σημείο διαφωνίας είναι το αν οι μαχητές της Χαμάς θα πιστέψουν ότι θα λάβουν πραγματική αμνηστία, αν συμφωνήσουν να προχωρήσουν, και δεν θα στοχοποιηθούν την επόμενη μέρα από την ISF ή Παλαιστίνιους αντιπάλους.

Οι σύμβουλοι του Τραμπ θεωρούν κρίσιμο «να μη δώσουμε στη Χαμάς αφορμή να αρνηθεί», αν και αναγνωρίζουν πως μπορεί τελικά να μην συμφωνήσει.Σε ένα τέτοιο σενάριο, η ISF θα αναπτυχθεί πρώτα στο νότιο τμήμα της Γάζας, όπου η Χαμάς δεν έχει έλεγχο, δημιουργώντας ασφαλή ζώνη για την ανοικοδόμηση.

Επόμενα βήματα

Οι ΗΠΑ δηλώνουν ότι έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στη σύνταξη ενός ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο θα στηρίζει την ISF και θα λειτουργεί ως νομική βάση για τη συμμετοχή άλλων χωρών.

Το ψήφισμα δεν θα μετατρέπει την ISF σε ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ, αλλά θα επιτρέπει στις ΗΠΑ να επιβλέπουν και να επηρεάζουν τις επιχειρήσεις της. Οι κρίσιμες αποφάσεις για τη δομή της δύναμης θα ληφθούν τις επόμενες ημέρες και θα παρουσιαστούν στο Ισραήλ και στις υποψήφιες χώρες μέσα στις επόμενες εβδομάδες.

Ένας αξιωματούχος ανέφερε ότι η ομάδα προσπαθεί να αντλήσει διδάγματα από τις αποτυχίες προηγούμενων ειρηνευτικών αποστολών σε Λίβανο και Αφγανιστάν.

Προσδοκίες και σκεπτικισμός

«Υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από χώρες της περιοχής να συμμετάσχουν στην ISF. Καμία δεν την έχει απορρίψει, όλες περιμένουν να δουν την τελική μορφή της», είπε Αμερικανός αξιωματούχος.
Άλλη πηγή αναγνώρισε πάντως ότι «όποιος γνωρίζει την ιστορία αυτής της σύγκρουσης δεν μπορεί να έχει μεγάλες προσδοκίες».

«Πρέπει να είσαι τρελός για να μην είσαι σκεπτικιστής», είπε χαρακτηριστικά. «Αλλά κανείς δεν θέλει να βρεθεί απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ».