Σε μια νέα ψηφιακή εποχή όσον αφορά τον έλεγχο των συνόρων της εισέρχεται η Ευρωπαϊκή Ένωση και αφορά όσους εισέρχονται στη ζώνη Σένγκεν. Τα παραδοσιακά διαβατήρια με τις σφραγίδες περνάμε στο παρελθόν και στη θέση τους έρχεται το Entry/Exit System (EES), ένα ψηφιακό σύστημα που θα καταγράφει τους επισκέπτες με φωτογραφία και δακτυλικά αποτυπώματα κατά την πρώτη τους είσοδό στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης εννοείται και της άφιξης επισκεπτών στην Ελλάδα.
Το νέο σύστημα εφαρμόζεται σε αεροδρόμια, λιμάνια και διεθνείς σιδηροδρομικούς σταθμούς και αφορά όλους τους ταξιδιώτες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με αυτόν τον τρόπο, οι έλεγχοι γίνονται πιο γρήγοροι, ασφαλείς και αποτελεσματικοί, αφού τα βιομετρικά στοιχεία του επισκέπτη θα χρησιμοποιούνται και για τα επόμενα ταξίδια του, χωρίς να χρειάζεται να περάσει ξανά από εκτεταμένη διαδικασία ελέγχου.
Πώς θα λειτουργεί το νέο σύστημα
Όταν ένας ταξιδιώτης από χώρα εκτός Ε.Ε. φτάνει για πρώτη φορά σε κράτος – μέλος της Σένγκεν, θα καταχωρούνται τα προσωπικά του στοιχεία, η φωτογραφία του και τα δακτυλικά του αποτυπώματα. Αυτό ισχύει για όλα τα κράτη της Σένγκεν εκτός από την Ιρλανδία και την Κύπρο, ενώ περιλαμβάνονται και χώρες εκτός Ε.Ε., όπως η Ισλανδία, η Νορβηγία, η Ελβετία και το Λιχτενστάιν. Στα επόμενα ταξίδια, η διαδικασία θα είναι απλή: θα γίνεται μόνο επαλήθευση μέσω των βιομετρικών στοιχείων που έχουν ήδη καταχωρηθεί. Τα δεδομένα αυτά θα φυλάσσονται στο σύστημα για τρία χρόνια. Αν όμως ο ταξιδιώτης δεν έχει καταγραφεί ότι έχει φύγει από τη ζώνη Σένγκεν, τα στοιχεία θα διατηρούνται για πέντε χρόνια.
Με αυτόν τον τρόπο, η Ευρωπαϊκή Ένωση στοχεύει να αντιμετωπίσει διάφορα προβλήματα που είχαν προκύψει με τους παραδοσιακούς ελέγχους. Το νέο σύστημα θα μπορεί να εντοπίζει επισκέπτες που υπερβαίνουν το επιτρεπόμενο χρονικό όριο παραμονής, να αποτρέπει την πλαστοπροσωπία και να συμβάλει στην καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης.
Η περίοδος προσαρμογής
Στους πρώτους έξι μήνες εφαρμογής, το EES θα συνυπάρχει με τον παραδοσιακό έλεγχο διαβατηρίων. Αυτό σημαίνει ότι οι ταξιδιώτες ενδέχεται να περνούν και από τις σφραγίδες στα διαβατήρια και από τον νέο ψηφιακό έλεγχο. Η πλήρης λειτουργία του συστήματος αναμένεται στις 10 Απριλίου 2026, οπότε οι σφραγίδες θα αντικατασταθούν πλήρως από ηλεκτρονικές εγγραφές. Η περίοδος αυτή είναι απαραίτητη ώστε οι επιβάτες, οι υπάλληλοι των αεροδρομίων και οι επιχειρήσεις που εμπλέκονται στα ταξίδια να προσαρμοστούν σταδιακά στις νέες διαδικασίες. Παράλληλα, δίνει χρόνο στις αρχές να αντιμετωπίσουν τυχόν προβλήματα ή καθυστερήσεις που μπορεί να προκύψουν στην αρχή.
Τι σημαίνει για τον απλό ταξιδιώτη
Για τον ταξιδιώτη, η βασική αλλαγή είναι ότι η πρώτη είσοδος στη Σένγκεν θα απαιτεί λίγο περισσότερο χρόνο για να καταχωρηθούν τα στοιχεία του. Ωστόσο, στα επόμενα ταξίδια του, οι έλεγχοι θα γίνονται πιο γρήγορα και απλά, καθώς το σύστημα θα αναγνωρίζει την ταυτότητά του μέσω των βιομετρικών δεδομένων. Με λίγα λόγια, η διαδικασία γίνεται πιο ασφαλής αλλά και πιο πρακτική. Ταυτόχρονα, οι ταξιδιώτες πρέπει να γνωρίζουν ότι μπορεί να υπάρξουν ουρές και καθυστερήσεις κατά τους πρώτους μήνες εφαρμογής, μέχρι να εξοικειωθούν όλοι με τη νέα διαδικασία.
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης, Μάγκνους Μπρίνερ, ανέφερε ότι το σύστημα αποτελεί «την ψηφιακή ραχοκοκαλιά του νέου κοινού ευρωπαϊκού πλαισίου για τη μετανάστευση και το άσυλο». Σύμφωνα με τον ίδιο, η εξάμηνη περίοδος εφαρμογής δίνει αρκετό χρόνο στα κράτη – μέλη, στους ταξιδιώτες και στις επιχειρήσεις να προσαρμοστούν χωρίς προβλήματα. Το νέο σύστημα δείχνει ότι η Ευρώπη προχωρά σε μια ψηφιακή επανάσταση στα σύνορά της. Τα διαβατήρια αλλάζουν, οι έλεγχοι γίνονται ηλεκτρονικοί και η ασφάλεια ενισχύεται. Πρόκειται για ένα μεγάλο βήμα προς ένα μέλλον όπου η τεχνολογία θα κάνει τα ταξίδια πιο οργανωμένα, γρήγορα και ασφαλή, μειώνοντας τα λάθη και αυξάνοντας την προστασία των πολιτών και των επισκεπτών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με το EES, θέλει να δείξει ότι η τεχνολογία μπορεί να κάνει τα ταξίδια πιο ασφαλή, πιο γρήγορα και πιο εύκολα, χωρίς να θυσιάζεται η προστασία των προσωπικών δεδομένων. Πρόκειται για μια μεγάλη αλλαγή που θα επηρεάσει εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο και σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας ψηφιακής εποχής στα ευρωπαϊκά σύνορα.
Τι είναι η Ζώνη Σένγκεν
Η ζώνη Σένγκεν είναι μια περιοχή στην Ευρώπη όπου τα κράτη-μέλη έχουν συμφωνήσει να καταργήσουν τους ελέγχους στα εσωτερικά τους σύνορα. Αυτό σημαίνει ότι οι πολίτες και οι επισκέπτες μπορούν να κινούνται ελεύθερα από τη μία χώρα στην άλλη χωρίς να περνούν από έλεγχο διαβατηρίων ή συνοριακό έλεγχο. Σκοπός αυτής της συμφωνίας είναι να διευκολυνθεί η κυκλοφορία ανθρώπων και αγαθών, να ενισχυθεί το εμπόριο και να προωθηθεί η συνεργασία μεταξύ των χωρών της Ευρώπης.
Στη ζώνη Σένγκεν συμμετέχουν τόσο κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και χώρες εκτός ΕΕ που έχουν συνάψει σχετικές συμφωνίες. Ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ που ανήκουν στη Σένγκεν είναι χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία και η Ελλάδα. Υπάρχουν όμως και χώρες της ΕΕ που δεν έχουν ενταχθεί στη Σένγκεν, όπως η Ιρλανδία και η Κύπρος. Παράλληλα, υπάρχουν και χώρες εκτός ΕΕ που συμμετέχουν στη ζώνη, όπως η Νορβηγία, η Ισλανδία, η Ελβετία και το Λιχτενστάιν.
Η ζώνη Σένγκεν αφορά αποκλειστικά την κατάργηση των ελέγχων στα σύνορα και δεν επηρεάζει άλλες πολιτικές, όπως το νόμισμα. Για παράδειγμα, η Ελλάδα και η Ισλανδία ανήκουν και οι δύο στη Σένγκεν, αλλά η μία χρησιμοποιεί το ευρώ και η άλλη το κορόνα. Παρά την ελεύθερη κυκλοφορία, τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να επαναφέρουν προσωρινά ελέγχους στα σύνορά τους σε ειδικές περιπτώσεις, όπως σε απειλή της ασφάλειας ή σε περίπτωση μεγάλης πίεσης από μεταναστευτικά κύματα. Με λίγα λόγια, η ζώνη Σένγκεν προσφέρει στους ταξιδιώτες τη δυνατότητα να μετακινούνται εύκολα και γρήγορα ανάμεσα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ενώ ταυτόχρονα προβλέπονται μηχανισμοί για την προστασία της ασφάλειας όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο.
