Σε νέα τροχιά σύγκρουσης φαίνεται πως μπαίνουν Ηνωμένες Πολιτείες και Κίνα, με τον Ντόναλντ Τραμπ να δυναμιτίζει το κλίμα μέσω σειράς επιθετικών δηλώσεων, αλλά και την απειλή επιβολής επιπλέον δασμών σε κινεζικά προϊόντα. Όπως έκανε γνωστό ο πρόεδρος των ΗΠΑ, σκοπεύει να ακυρώσει την προγραμματισμένη του συνάντηση με τον Κινέζο ομόλογό του, Σι Τζινπίνγκ, ενώ δεν απέκλεισε την επιβολή «τεράστιων» οικονομικών κυρώσεων.

Η αντίδραση του Τραμπ ήρθε λίγες μόλις ώρες μετά την απόφαση του Πεκίνου να αυστηροποιήσει τους ελέγχους στις εξαγωγές σπάνιων γαιών, στοιχείων που είναι καθοριστικά για την παγκόσμια παραγωγή τεχνολογικών προϊόντων. Η κίνηση αυτή εκλήφθηκε από την Ουάσινγκτον ως εχθρική και προκάλεσε ανησυχία για επανεκκίνηση του εμπορικού πολέμου ανάμεσα στις δύο χώρες.

Διπλωματικό «πάγωμα» πριν τη σύνοδο APEC

Ο Τραμπ είχε ανακοινώσει πως θα συναντούσε τον Σι Τζινπίνγκ στο περιθώριο της συνόδου APEC, η οποία είναι προγραμματισμένη για τα τέλη Οκτωβρίου στη Νότια Κορέα. Ωστόσο, μετά τις τελευταίες εξελίξεις, ο ίδιος δήλωσε πως δεν βρίσκει πλέον κανέναν λόγο για να πραγματοποιηθεί αυτή η επαφή. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κινεζική πλευρά δεν είχε επιβεβαιώσει ποτέ επίσημα τη συγκεκριμένη συνάντηση.

Οικονομικές αναταράξεις και φόβοι για νέα σύγκρουση

Οι δηλώσεις Τραμπ προκάλεσαν άμεση αντίδραση στις αγορές, με τον δείκτη S&P 500 να σημειώνει πτώση 2%, τη μεγαλύτερη από τον Απρίλιο. Οι επενδυτές στράφηκαν σε ασφαλή επενδυτικά καταφύγια, όπως ο χρυσός και τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα, ενώ το δολάριο υποχώρησε έναντι άλλων βασικών νομισμάτων.

Σύμφωνα με τον αναλυτή Κρεγκ Σίνγκλετον του Foundation for Defense of Democracies, το ξέσπασμα του Τραμπ μπορεί να σηματοδοτεί το τέλος της εύθραυστης εμπορικής «εκεχειρίας» μεταξύ Ουάσινγκτον και Πεκίνου, η οποία είχε προσωρινά σταθεροποιήσει τις σχέσεις τους. Όπως ανέφερε, οι ΗΠΑ θεωρούν ότι η Κίνα «παίζει επιθετικά» και ίσως να έχει υπερεκτιμήσει τη διαπραγματευτική της δύναμη.

Το Πεκίνο στο στόχαστρο

Μέσω της πλατφόρμας Truth Social, ο Τραμπ κατηγόρησε την Κίνα ότι επιχειρεί να ελέγξει παγκοσμίως την πρόσβαση στις σπάνιες γαίες, μέσω επιστολών που –όπως υποστηρίζει– στέλνει σε διάφορες χώρες, ανακοινώνοντας επικείμενους περιορισμούς στις εξαγωγές. Ο ίδιος έκανε λόγο για «εχθρική εντολή» του Πεκίνου και απείλησε με οικονομικά αντίμετρα, λέγοντας χαρακτηριστικά:
«Για κάθε στοιχείο που η Κίνα προσπαθεί να μονοπωλήσει, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δύο.»

Τόσο ο Λευκός Οίκος όσο και η κινεζική πρεσβεία στην Ουάσινγκτον δεν έχουν προβεί ακόμη σε επίσημες τοποθετήσεις.

Ο Τραμπ ετοιμάζει «μπλόκο» στις πτήσεις των Κινέζων μέσω Ρωσίας

Σε μία ακόμα κλιμάκωση της οικονομικής αντιπαράθεσης μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας, η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ κατέθεσε πρόταση για την απαγόρευση των κινεζικών αεροπορικών εταιρειών να χρησιμοποιούν τον ρωσικό εναέριο χώρο στα δρομολόγια προς και από τις ΗΠΑ.

Η κίνηση αυτή, που παρουσιάστηκε την Πέμπτη, στοχεύει να περιορίσει ένα σημαντικό πλεονέκτημα των κινεζικών αερομεταφορέων: τη συντομότερη πτήση και τη χαμηλότερη κατανάλωση καυσίμων λόγω πρόσβασης στον ρωσικό εναέριο διάδρομο — έναν «δρόμο» που έχει κλείσει για τις αμερικανικές και τις περισσότερες δυτικές εταιρείες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Η Ρωσία απαγόρευσε τη διέλευση αμερικανικών πτήσεων από τον εναέριό της χώρο το 2022, ως αντίποινα για τις κυρώσεις των ΗΠΑ. Ωστόσο, οι κινεζικές αεροπορικές εταιρείες συνέχισαν να πετούν κανονικά μέσω Ρωσίας, αποκτώντας συγκριτικό πλεονέκτημα στις υπερατλαντικές διαδρομές.

Αμερικανικοί αερομεταφορείς, όπως οι Delta, American και United Airlines, έχουν εκφράσει την έντονη δυσαρέσκειά τους, κάνοντας λόγο για «ανισότιμο ανταγωνισμό» που πλήττει τις ίδιες και ευνοεί δυσανάλογα τους Κινέζους.

Το Υπουργείο Μεταφορών των ΗΠΑ χαρακτήρισε την παρούσα κατάσταση «άδικη» και με «σοβαρές συνέπειες για την αμερικανική αεροπορία», ανακοινώνοντας την πρόθεσή του να επιβάλει περιορισμούς στις άδειες πτήσης ξένων αερομεταφορέων. Οι περιορισμοί αυτοί, τουλάχιστον προς το παρόν, δεν θα ισχύουν για εμπορευματικές πτήσεις (cargo).

Η αντίδραση από το Πεκίνο δεν άργησε. Εκπρόσωπος του κινεζικού Υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε ότι η απόφαση δεν εξυπηρετεί τις ανταλλαγές μεταξύ των λαών, αφήνοντας να εννοηθεί πως η πρόταση δημιουργεί νέα εμπόδια στην ήδη τεταμένη σχέση ΗΠΑ-Κίνας.

Εάν η πρόταση εγκριθεί, οι αεροπορικές εταιρείες Air China, China Eastern, Xiamen Airlines και China Southern θα βρεθούν αντιμέτωπες με αλλαγές στον σχεδιασμό των δρομολογίων τους. Αντίθετα, η Cathay Pacific, με έδρα το Χονγκ Κονγκ, δεν κατονομάζεται στην πρόταση – παρόλο που σύμφωνα με το Flightradar24, συνεχίζει να χρησιμοποιεί τον ρωσικό εναέριο χώρο για το δρομολόγιο Νέα Υόρκη – Χονγκ Κονγκ. Η ίδια δεν έχει σχολιάσει ακόμα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι καμία από τις εμπλεκόμενες πλευρές ούτε η κινεζική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, ούτε η πρεσβεία της Κίνας στην Ουάσιγκτον, ούτε και ο σύνδεσμος Airlines for America (που εκπροσωπεί τους μεγαλύτερους αμερικανικούς αερομεταφορείς) δεν έχει προβεί σε επίσημη τοποθέτηση μέχρι στιγμής.