Μία στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ στο Κατάρ πριν από περίπου τρεις εβδομάδες πυροδότησε έντονες αντιδράσεις στον αραβικό κόσμο και έθεσε σε κίνηση ένα παρασκήνιο γεμάτο εντάσεις, διπλωματικές διεργασίες και προσωπικές παρεμβάσεις του Ντόναλντ Τραμπ προς τον Μπενιαμίν Νετανιάχου για την εξεύρεση λύσης στη σύγκρουση στη Γάζα.

Σύμφωνα με αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του Axios, η συγκεκριμένη επιχείρηση, που είχε στόχο τη φυσική εξόντωση ανώτερων στελεχών της Χαμάς, ενίσχυσε την ένταση στην περιοχή και διέκοψε τις προσπάθειες διαμεσολάβησης από την πλευρά του Κατάρ, οδηγώντας την αμερικανική πλευρά – και ειδικά το στρατόπεδο Τραμπ – να παρέμβει ενεργά.

Το παρασκήνιο και η εμπλοκή του επιτελείου Τραμπ

Λίγο πριν την ισραηλινή επίθεση, δύο άνθρωποι του στενού περιβάλλοντος Τραμπ, ο επιχειρηματίας Στιβ Γουίτκοφ και ο Τζάρεντ Κούσνερ, είχαν συναντήσει στο Μαϊάμι τον Ρον Ντέρμερ, έναν από τους πιο έμπιστους συμβούλους του Νετανιάχου, για να εξετάσουν πιθανές λύσεις για το μετά τον πόλεμο. Όταν έγινε γνωστή η επιχείρηση, η αντίδρασή τους ήταν έντονη: θεώρησαν πως εξαπατήθηκαν, ενώ ο Ντέρμερ διαβεβαίωσε ότι δεν είχε ενημερωθεί εκ των προτέρων.

Από την πλευρά του, το Κατάρ αντέδρασε άμεσα: ανέστειλε τον ρόλο του ως μεσολαβητή και ξεκίνησε επικοινωνιακή εκστρατεία κατά του Ισραήλ. Ο Γουίτκοφ πρότεινε στον Ντέρμερ να γίνει μια κίνηση συμβολισμού – μια δημόσια συγγνώμη προς την Ντόχα – για να αποκατασταθούν οι δίαυλοι επικοινωνίας και να ανοίξει ο δρόμος για μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.

Το νέο ειρηνευτικό σχέδιο και η εμπλοκή του ΟΗΕ

Με την έγκριση του ίδιου του Τραμπ, ο Γουίτκοφ και ο Κούσνερ επεξεργάστηκαν ένα νέο σχέδιο, συνδυάζοντας πρόταση για άμεση εκεχειρία και απελευθέρωση ομήρων με ένα ευρύτερο μεταπολεμικό πλάνο που είχε καταρτιστεί από τον Κούσνερ και τον Τόνι Μπλερ. Το τελικό κείμενο αριθμούσε 21 σημεία και αποτέλεσε τη βάση για τις επόμενες διπλωματικές κινήσεις.

Πριν από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, το Κατάρ κάλεσε σε συνάντηση στη Νέα Υόρκη με τον Τραμπ και ηγέτες από οκτώ αραβικές και μουσουλμανικές χώρες. Αν και αρχικά καταδίκασαν σθεναρά τις ενέργειες του Ισραήλ, συμφώνησαν να ακούσουν την παρουσίαση του σχεδίου από τον Γουίτκοφ. Η πρόταση έγινε δεκτή με θετικά σχόλια, και οι συμμετέχοντες αποφάσισαν να συνεχίσουν τις συζητήσεις.

Μέχρι το βράδυ της Τετάρτης, οι ΗΠΑ και οι οκτώ χώρες είχαν καταλήξει σε ένα προκαταρκτικό σχέδιο, το οποίο εστάλη στο Ισραήλ. Ο Νετανιάχου συναντήθηκε δύο φορές με τον Κούσνερ και τον Γουίτκοφ στη Νέα Υόρκη, ωστόσο οι διαφορές παρέμεναν σημαντικές. Ούτε στην ομιλία του στον ΟΗΕ έκανε αναφορά στο σχέδιο.

Το τελεσίγραφο Τραμπ: «Ή το παίρνεις ή μας ξεχνάς»

Με τις διαρροές να δείχνουν πως ο Νετανιάχου είτε θα απέρριπτε το σχέδιο είτε θα ζητούσε σημαντικές τροποποιήσεις, ο Τραμπ αντέδρασε με ένα αυστηρό μήνυμα προς τον Ισραηλινό πρωθυπουργό. «Πάρ’ το ή άστο. Αν το απορρίψεις, ξέχνα μας», φέρεται να του είπε σε τηλεφωνική επικοινωνία, σύμφωνα με πηγή που επικαλείται το Axios.

Ο Τραμπ επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Νετανιάχου πέντε φορές μέσα στο ίδιο Σαββατοκύριακο. Αν και δέχθηκε κάποιες αλλαγές στο κείμενο, αρνήθηκε τροποποιήσεις που – κατά την άποψή του – εξυπηρετούσαν πολιτικούς σκοπούς του Νετανιάχου. Ξεκαθάρισε, ωστόσο, ότι αν το σχέδιο απορριφθεί από τη Χαμάς, το Ισραήλ θα έχει τη στήριξή του για να συνεχίσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Τελική συμφωνία με φόντο το Κατάρ

Οι διαβουλεύσεις ολοκληρώθηκαν με μία συμβιβαστική φόρμουλα, ακόμη και στο ζήτημα της «συγγνώμης» προς το Κατάρ. «Ο Νετανιάχου κατάλαβε τι απαιτεί η συγκυρία και το αποδέχθηκε», ανέφερε πηγή με γνώση των συνομιλιών.

Το αν το σχέδιο Τραμπ θα αποτελέσει βάση για κατάπαυση του πυρός ή απλώς μια διπλωματική παρένθεση, μένει να φανεί.