Είναι δυνατόν να γίνεις αθάνατος με τη βοήθεια μεταμοσχεύσεων οργάνων; Αυτό ήταν το απρόσμενο θέμα συζήτησης αυτήν την εβδομάδα μεταξύ του Κινέζου Προέδρου Σι Τζινπίνγκ και του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, όταν συναντήθηκαν σε μια στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο.
Ένας μεταφραστής, μιλώντας στα κινεζικά εκ μέρους του Πούτιν, είπε στον Σι πως τα ανθρώπινα όργανα μπορούν να μεταμοσχεύονται επανειλημμένα «ώστε κάποιος να γίνεται όλο και νεότερος», παρά την ηλικία, και ίσως να είναι δυνατή η αναχαίτιση της γήρανσης «επ’ αόριστον».
«Προβλέπεται ότι μέσα σε αυτόν τον αιώνα ίσως γίνει δυνατό να ζήσει κανείς μέχρι τα 150», πρόσθεσε.
«Τα χαμόγελα και τα γέλια τους δείχνουν πως ήταν χαλαρή κουβέντα, αλλά μήπως υπάρχει κάτι άλλο;», αναρωτιέται το BBC.
Η πρόοδος στη μεταμόσχευση οργάνων
Οι μεταμοσχεύσεις οργάνων σίγουρα σώζουν ζωές -στο Ηνωμένο Βασίλειο, πάνω από 100.000 άνθρωποι έχουν σωθεί τα τελευταία 30 χρόνια, σύμφωνα με το NHS Blood and Transplant.
Η συνεχής πρόοδος στην ιατρική και την τεχνολογία σημαίνει ότι τα μεταμοσχευμένα όργανα διαρκούν πολύ περισσότερο αφού μπουν στο σώμα των ανθρώπων.
Κάποιοι ασθενείς έχουν λάβει μεταμόσχευση νεφρού που λειτουργεί πάνω από 50 χρόνια.
Η διάρκεια ζωής ενός οργάνου εξαρτάται από την υγεία του δότη και του λήπτη, καθώς και από το πόσο καλά φροντίζεται.
Για παράδειγμα, αν κάποιος λάβει νέο νεφρό από ζώντα δότη, μπορεί να διαρκέσει 20 έως 25 χρόνια. Αν προέρχεται από νεκρό δότη, η διάρκεια μειώνεται σε 15 έως 20 χρόνια.
Ο τύπος του οργάνου έχει επίσης σημασία.
Ένα ήπαρ μπορεί να διαρκέσει περίπου 20 χρόνια, η καρδιά 15 χρόνια και οι πνεύμονες σχεδόν 10 χρόνια, σύμφωνα με έρευνες.
Εισιτήριο για αιώνια ζωή;
Ο Πούτιν και ο Σι ίσως μιλούν για πολλαπλές μεταμοσχεύσεις οργάνων, ίσως και επαναλαμβανόμενες.
Η χειρουργική επέμβαση είναι όμως σοβαρή υπόθεση, με σημαντικούς κινδύνους. Κάθε φορά που μπαίνεις στο χειρουργείο βάζεις τον εαυτό σου σε ρίσκο.
Προς το παρόν, όσοι λαμβάνουν νέο όργανο πρέπει να παίρνουν ισχυρά ανοσοκατασταλτικά φάρμακα για όλη τους τη ζωή. Αυτά μπορεί να έχουν παρενέργειες, όπως υψηλή πίεση, και αυξάνουν τον κίνδυνο λοιμώξεων.
Η απόρριψη -όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αρχίζει να επιτίθεται στο μεταμοσχευμένο όργανο επειδή αναγνωρίζει ότι προέρχεται από άλλο άτομο- μπορεί να συμβεί ακόμη και αν κάποιος παίρνει τα φάρμακά του.
Όργανα κατά παραγγελία
Οι επιστήμονες εργάζονται για την κατασκευή οργάνων χωρίς το ενδεχόμενο απόρριψης, χρησιμοποιώντας γενετικά τροποποιημένα γουρούνια ως δότες.
Χρησιμοποιούν ένα εργαλείο επεξεργασίας γονιδίων, γνωστό ως CRISPR, για να αφαιρέσουν ορισμένα γονίδια του γουρουνιού και να προσθέσουν κάποια ανθρώπινα γονίδια ώστε το όργανο να γίνει πιο συμβατό.
Η εκτροφή ειδικών γουρουνιών είναι ιδανική, λένε οι ειδικοί, αφού τα όργανά τους έχουν περίπου το σωστό μέγεθος για τον άνθρωπο.
Η επιστήμη είναι ακόμα εξαιρετικά πειραματική, αλλά έχουν ήδη γίνει επεμβάσεις καρδιάς και νεφρού.
Οι δύο άνθρωποι που δέχτηκαν τις επεμβάσεις ήταν πρωτοπόροι αυτού του νέου τομέα της μεταμοσχευτικής ιατρικής.
Και οι δύο έχουν πλέον πεθάνει, αλλά βοήθησαν στην πρόοδο της ξενομεταμόσχευσης -της μεταμόσχευσης ζωντανών κυττάρων, ιστών ή οργάνων από ένα είδος σε άλλο.
Μια άλλη κατεύθυνση που εξετάζεται είναι η ανάπτυξη νέων οργάνων χρησιμοποιώντας τα δικά μας ανθρώπινα κύτταρα.
Τα βλαστοκύτταρα έχουν την ικανότητα να αναπτύσσονται σε οποιοδήποτε τύπο κυττάρου ή ιστού του σώματος.
Κανένας ερευνητικός οργανισμός δεν έχει ακόμη καταφέρει να δημιουργήσει πλήρως λειτουργικά, μεταμοσχεύσιμα ανθρώπινα όργανα, αλλά οι επιστήμονες πλησιάζουν.
Τον Δεκέμβριο του 2020, ερευνητές στο ΗΒ (UCL και Francis Crick Institute) ανακατασκεύασαν έναν ανθρώπινο θύμο αδένα -ένα σημαντικό όργανο του ανοσοποιητικού- χρησιμοποιώντας ανθρώπινα βλαστοκύτταρα και βιομηχανικό σκελετό.
Όταν μεταμοσχεύθηκε σε ποντίκια για δοκιμή, φαινόταν να λειτουργεί.
Και επιστήμονες στο Great Ormond Street Hospital στο Λονδίνο λένε ότι έχουν αναπτύξει ανθρώπινα εντερικά μοσχεύματα χρησιμοποιώντας βλαστοκύτταρα από ιστό ασθενών, που θα μπορούσαν μια μέρα να οδηγήσουν σε εξατομικευμένες μεταμοσχεύσεις για παιδιά με εντερική ανεπάρκεια.
Αλλά αυτές οι εξελίξεις είναι για τη θεραπεία ασθενειών, όχι για να κρατήσουν τους ανθρώπους ζωντανούς μέχρι τα 150.
Από την άλλη, ο επιχειρηματίας Bryan Johnson ξοδεύει εκατομμύρια ετησίως προσπαθώντας να μειώσει τη βιολογική του ηλικία.
Μέχρι στιγμής δεν έχει δοκιμάσει την αντικατάσταση οργάνων, αλλά έχει εγχύσει στον οργανισμό του πλάσμα από τον 17χρονο γιο του.
Στη συνέχεια σταμάτησε αυτή την πρακτική, καθώς δεν υπήρξαν οφέλη και προκάλεσε αυξημένες αντιδράσεις από οργανισμούς όπως η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ.
Ο Dr Julian Mutz από το King’s College του Λονδίνου εξήγησε ότι πέρα από τις μεταμοσχεύσεις οργάνων, εξετάζονται πειραματικά μέτρα όπως η αντικατάσταση πλάσματος, τα οποία όμως παραμένουν πειραματικά.
Τι λένε ειδικοί
«Είναι αβέβαιο αν τέτοιες στρατηγικές θα έχουν ουσιαστική επίδραση στη διάρκεια ζωής, ειδικά στη μέγιστη ανθρώπινη διάρκεια ζωής, αν και πρόκειται για έναν τομέα μεγάλου επιστημονικού ενδιαφέροντος», είπε.
Ο καθηγητής Neil Mabbott, ειδικός στην ανοσοπαθολογία στο Roslin Institute του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, εκτιμά ότι τα 125 χρόνια ίσως αποτελούν το ανώτατο όριο.
«Η επίσημα μεγαλύτερη σε ηλικία ζωντανή άνθρωπος ήταν η Γαλλίδα Jeanne Calment, η οποία έζησε 122 χρόνια, μεταξύ 1875 και 1997», ανέφερε στο BBC.
Και ενώ τα κατεστραμμένα ή ασθενή όργανα μπορούν να αντικατασταθούν μέσω μεταμοσχεύσεων, καθώς μεγαλώνουμε το σώμα μας γίνεται πολύ λιγότερο ανθεκτικό σε φυσικούς στρεσογόνους παράγοντες.
«Αντιδρούμε λιγότερο αποτελεσματικά σε λοιμώξεις, το σώμα μας γίνεται πιο εύθραυστο, επιρρεπές σε τραυματισμούς και λιγότερο ικανό να αναρρώσει και να επισκευάσει ζημιές. Το στρες, η τραυματική εμπειρία και οι επιπτώσεις της χειρουργικής μεταμόσχευσης, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη χρήση ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων για την αποφυγή απόρριψης του μοσχεύματος, θα ήταν υπερβολικά σοβαρά για ασθενείς τόσο μεγάλης ηλικίας», εξήγησε.
Ο καθηγητής υπογραμμίζει ότι αντί να επικεντρωνόμαστε στην παράταση της ζωής, πρέπει να στοχεύουμε σε υγιή χρόνια ζωής.
«Να ζήσω πολύ περισσότερο, αλλά υποφέροντας από πολλαπλές παθήσεις που συνοδεύουν τη γήρανση, με συνεχείς νοσηλείες για άλλη μεταμόσχευση, δεν ακούγεται ελκυστικός τρόπος να περάσω τη σύνταξή μου», είπε ο Prof. Mabbott.
