Όταν ακούμε τη λέξη «ακτινοβολία» μια συγκεκριμένη εικόνα έρχεται στο μυαλό μας: Τοξικά πράσινα βαρέλια, πυρηνικός πόλεμος, κεραίες κινητής τηλεφωνίας, καρκίνος κτλ. Είναι όμως στην πραγματικότητα έτσι τα πράγματα;

Με όρους φυσικής, η ακτινοβολία είναι ενέργεια σε κίνηση, που μεταφέρεται από κύματα όπως το ηλιακό φως ή σωματίδια όπως αυτά που απελευθερώνονται από τη ραδιενεργό διάσπαση. Και δεδομένου ότι το σύμπαν αποτελείται κυρίως από ενέργεια, η ακτινοβολία βρίσκεται κυριολεκτικά παντού, πολύ πριν εμφανιστεί ο άνθρωπος.

Η ακτινοβολία δεν εμφανίστηκε λοιπόν με τα πυρηνικά εργοστάσια. Υπήρχε από την αρχή του σύμπαντος, έρρεε από το διάστημα, διέρρεε από τους βράχους, βρισκόταν σε ακτίνες από μακρινά σουπερνόβα κι ούτω καθεξής.

Το Interesting Engineering καταρρίπτοντας τρεις μύθους για την ακτινοβολία, έγραψε τα εξής:

Μύθος 1: Όλες οι ακτινοβολίες είναι επικίνδυνες

Το ηλιακό φως στην πραγματικότητα είναι ασθενής ακτινοβολία γάμμα, που βοηθάει στη φωτοσύνθεση. Χωρίς τη συγκεκριμένη ακτινοβολία η ζωή στη Γη θα εξαφανιζόταν.

Επιπλέον, η ζωή στον πλανήτη εμφανίστηκε σε μια περίοδο που η Γη ήταν πολύ πιο ραδιενεργή από ό,τι σήμερα.

Μύθος 2: Η ανθρωπογενής ακτινοβολία είναι πιο απειλητική

Ένα φωτόνιο γάμμα από έναν ιατρικό σαρωτή είναι πανομοιότυπο με ένα φωτόνιο που γεννιέται μέσα στον Ήλιο. Στο μόνο που διαφέρουν είναι στη δόση και στον χρόνο έκθεσης.

Μύθος 3: Οι ιατρικές εξετάσεις μάς βομβαρδίζουν με ακτινοβολία

Ιατρικές εξετάσεις, όπως οι ακτίνες Χ και οι αξονικές τομογραφίες χρησιμοποιούν ιονίζουσα ακτινοβολία. Ωστόσο, οι ακτινολόγοι βαθμονομούν τα μηχανήματα στη χαμηλότερη δόση που εξακολουθεί να αποδίδει διαγνωστική σαφήνεια.

Πόσο επικίνδυνη είναι τελικά

Η ακτινοβολία είναι μέρος της ζωής, δεν υπάρχει καλή ή κακή. Σημασία δεν έχει η έκθεση σε ακτινοβολία, αλλά η ένταση και η διάρκεια.

Παραδείγματος χάριν, ένας πιλότος έχει σημαντικά περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξει σοβαρά προβλήματα υγείας σε σχέση με έναν εργαζόμενο σε πυρηνικό εργοστάσιο. Ο πρώτος εκτίθεται στην κοσμική ακτινοβολία χωρίς κάποιο μέτρο προστασίας, αντιθέτως πίνει καφέδες και τρώει τρόφιμα που είναι κι αυτά εκτεθειμένα. Ο δεύτερος όμως, φοράει προστατευτική στολή και το εργοστάσιο είναι φτιαγμένο με τέτοιο τρόπο, ώστε να προστατεύει από την ακτινοβολία.

Εφόσον ισχύουν αυτά, τότε γιατί τη φοβόμαστε τόσο; Σύμφωνα με επιστήμονες και ψυχολόγους λόγω του Ψυχρού Πολέμου και της πυρηνικής απειλής έχει επικρατήσει η πεποίθηση πως η ακτινοβολία είναι το ίδιο με τη ραδιενέργεια.

Το δεύτερο όμως, είναι διαφορετικό. Συγκεκριμένα, προκύπτει από την ασταθή κατάσταση του πυρήνα ενός ατόμου, ο οποίος μετασχηματίζεται αυθόρμητα εκπέμποντας ενέργεια με τη μορφή σωματιδίων (άλφα, βήτα) ή ακτίνων (γάμμα). Συνοπτικά, όλες οι μορφές ραδιενέργειας είναι ακτινοβολία, αλλά δεν είναι όλες οι ακτινοβολίες ραδιενέργεια, άρα δεν αποτελούν και άμεσα κίνδυνο για τη ζωή.