ΗΠΑ και Ουκρανία υπέγραψαν συμφωνία που θα δώσει στην Ουάσινγκτον πρόσβαση σε ορισμένους από τους φυσικούς πόρους της εμπόλεμης χώρας.
Η συμφωνία, που ήταν μήνες υπό διαπραγμάτευση, προβλέπει τη δημιουργία ενός επενδυτικού ταμείου, το οποίο η Ουκρανία ελπίζει ότι θα σταθεροποιήσει τη βοήθεια των ΗΠΑ καθώς η χώρα προσπαθεί να αποκρούσει τη Ρωσία τρία χρόνια μετά την εισβολή.
Οι Ουκρανοί έχουν πλέον δημοσιεύσει τη συμφωνία και έχουν υπάρξει δημόσιες δηλώσεις και από τις δύο πλευρές. Ακολουθούν επτά βασικά σημεία.
1. Καμία αποπληρωμή από την Ουκρανία προς τις ΗΠΑ
Ο Τραμπ έχει στο παρελθόν απαιτήσει από την Ουκρανία να επιστρέψει τα 350 δισεκατομμύρια δολάρια (περίπου 264 δισ. λίρες) βοήθειας που, σύμφωνα με τον ίδιο, έχουν παρασχεθεί από τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του πολέμου — όρο τον οποίο ο Ζελένσκι απέρριψε.
Ωστόσο, η Ουάσινγκτον φαίνεται πως έκανε μια παραχώρηση. Ο Ουκρανός Πρωθυπουργός, Ντένις Σμυχάλ, δήλωσε ότι η συμφωνία δεν επιβάλλει στην Ουκρανία να αποπληρώσει οποιοδήποτε υποτιθέμενο «χρέος».
Ο Τραμπ παρουσιάζει τη συμφωνία ως νίκη για τη δική του πλευρά, λέγοντας ότι η χώρα του θα πάρει πίσω «θεωρητικά πολύ περισσότερα» από τα δισεκατομμύρια που είχαν παρασχεθεί στην Ουκρανία από τον προκάτοχό του, Τζο Μπάιντεν.
2. Πιο σκληρή στάση των ΗΠΑ απέναντι στον Πούτιν
Η γλώσσα που χρησιμοποίησαν οι ΗΠΑ στην ανακοίνωση της συμφωνίας είναι αισθητά πιο αυστηρή απέναντι στη Ρωσία από ό,τι συνήθως ισχύει για τη διοίκηση Τραμπ.
Η συμφωνία αναφέρεται στην «πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας», ενώ το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ προσθέτει ότι «κανένα κράτος ή άτομο που χρηματοδότησε ή προμήθευσε τη ρωσική πολεμική μηχανή δεν θα επιτραπεί να επωφεληθεί από την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας».
Αυτό θα ενθαρρύνει το Κίεβο, το οποίο έχει ζητήσει περισσότερη πίεση προς τη Ρωσία στις συνομιλίες μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον για μια πιθανή εκεχειρία.
3. Πετρέλαιο και φυσικό αέριο περιλαμβάνονται μαζί με τα ορυκτά
Παρότι μεγάλο μέρος της συζήτησης γύρω από τη συμφωνία αφορά τον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας, η συμφωνία περιλαμβάνει επίσης διατάξεις για το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και άλλους υδρογονάνθρακες.
Σε όλες τις περιπτώσεις, οι πόροι παραμένουν υπό ουκρανική κυριότητα, παρόλο που οι ΗΠΑ θα έχουν κοινή πρόσβαση.
Η συμπερίληψη πετρελαίου και φυσικού αερίου θεωρείται ως μια πιο ήπια στάση από την πλευρά της Ουκρανίας, καθώς δεν υπήρχαν σε προηγούμενα προσχέδια της συμφωνίας.
4. Καμία παρεμπόδιση στις φιλοδοξίες της Ουκρανίας για ένταξη στην ΕΕ
Η Ουκρανία επιδιώκει εδώ και καιρό να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και οι επίσημες συνομιλίες ένταξης ξεκίνησαν τον περασμένο Ιούνιο.
Υπήρχαν κάποιες ανησυχίες στο Κίεβο ότι η συμφωνία για τους φυσικούς πόρους θα μπορούσε να εμποδίσει την πορεία ένταξης στην ΕΕ, εάν παρείχε προνομιακή μεταχείριση σε Αμερικανούς επενδυτές, δεδομένου ότι το Κίεβο και οι Βρυξέλλες έχουν ήδη στρατηγική συνεργασία για πρώτες ύλες.
Ωστόσο, το κείμενο της συμφωνίας αναφέρει ότι οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν την πρόθεση της Ουκρανίας να ενταχθεί στην ΕΕ και την ανάγκη αυτή η συμφωνία να μην έρχεται σε σύγκρουση με αυτόν τον στόχο.
Επιπλέον, αναφέρεται ότι αν η Ουκρανία χρειαστεί να επανεξετάσει τους όρους της συμφωνίας λόγω «πρόσθετων υποχρεώσεων» στο πλαίσιο της ένταξής της στην ΕΕ, τότε οι ΗΠΑ συμφωνούν να διαπραγματευτούν καλόπιστα.
Τέλος, το Κίεβο δηλώνει ότι οι ΗΠΑ θα στηρίξουν περαιτέρω μεταφορές επενδύσεων και τεχνολογίας στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων επενδύσεων από την ΕΕ και άλλες περιοχές.
5. Η στρατιωτική δέσμευση των ΗΠΑ ξανά στο τραπέζι…
Οι ΗΠΑ παρουσίασαν τη συμφωνία ως ουσιώδη προϋπόθεση για να συνεχίσει η Ουκρανία να λαμβάνει στρατιωτική βοήθεια.
Η Ουκρανή Πρώτη Αναπληρώτρια Πρωθυπουργός, Γιούλια Σβιριντένκο —που ταξίδεψε στην Ουάσινγκτον για να υπογράψει τη συμφωνία— δήλωσε ότι η συμφωνία προβλέπει νέα αμερικανική υποστήριξη στο μέλλον, όπως συστήματα αεράμυνας.
Πόσα έχουν δώσει οι ΗΠΑ στην Ουκρανία;
Αυτό επίσης θα σήμαινε μια αλλαγή στρατηγικής για τον Τραμπ — ο οποίος, από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, έχει προσπαθήσει να περιορίσει τη στρατιωτική στήριξη προς την Ουκρανία.
Ένα εκκρεμές ερώτημα είναι τι θα σημαίνει τελικά αυτή η συμφωνία για την εξέλιξη του πολέμου. Το Κρεμλίνο δεν έχει ακόμη απαντήσει επίσημα στη συμφωνία.
6. Οι ΗΠΑ μπορούν ακόμη να αποσυρθούν ανά πάσα στιγμή
Φαίνεται πως δεν υπάρχουν συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφάλειας από τις ΗΠΑ — κάτι που η Ουκρανία και η Ευρώπη ζητούν εδώ και καιρό από τον Λευκό Οίκο.
Ο Τραμπ ήταν πάντα απρόθυμος να προσφέρει την ίδια στρατιωτική δέσμευση που είχε δώσει ο Μπάιντεν.
Αντί γι’ αυτό, η συνέχιση της στήριξης των ΗΠΑ βασίζεται πιο έμμεσα στις οικονομικές δεσμεύσεις που περιλαμβάνονται στη συμφωνία.
υκαιρία να συμμετάσχουμε, να ανακτήσουμε μέρος της χρηματοδότησης και των όπλων, να αποζημιωθούμε γι’ αυτά και να είμαστε εταίροι στην επιτυχία του ουκρανικού λαού».
Αυτό σημαίνει ότι η δέσμευση του σημαντικότερου συμμάχου της Ουκρανίας παραμένει ευάλωτη.
7. Τα κέρδη θα επανεπενδύονται στην Ουκρανία;
Ένα ενδιαφέρον σημείο που υπογράμμισε η ουκρανική κυβέρνηση είναι ότι για την πρώτη δεκαετία του επενδυτικού ταμείου ανοικοδόμησης, τα κέρδη θα «επανεπενδύονται πλήρως στην ουκρανική οικονομία», είτε σε νέα έργα είτε σε ανασυγκρότηση.
Αυτό θα μπορούσε να είναι σημαντικό, αν σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει οικονομικό όφελος για τις ΗΠΑ για 10 χρόνια.
Ωστόσο, αυτή η πρόβλεψη δεν φαίνεται να περιλαμβάνεται στο κείμενο της συμφωνίας που υπογράφηκε στην Ουάσινγκτον, αν και ενδέχεται να ενταχθεί αργότερα σε μια πρόσθετη «τεχνική» συμφωνία.
Μετά την αρχική δεκαετία, το Κίεβο αναφέρει ότι τα κέρδη ενδέχεται να κατανέμονται μεταξύ των εταίρων.
Ο Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, δήλωσε στο Fox News το βράδυ της Τετάρτης ότι η συμφωνία είναι ένα μήνυμα προς τον αμερικανικό λαό ότι «έχουμε την ευκαιρία να συμμετάσχουμε, να ανακτήσουμε μέρος της χρηματοδότησης και των όπλων, να αποζημιωθούμε γι’ αυτά και να είμαστε εταίροι στην επιτυχία του ουκρανικού λαού».
