Αυτό που αρχικά φαινόταν ως επιστημονική φάρσα ίσως τελικά αποδειχθεί σωτήρια λύση για ασθενείς με αναπνευστικά προβλήματα. Η μέθοδος χορήγησης οξυγόνου από το ορθό – η «αναπνοή από τα οπίσθια» που το 2024 κέρδισε το σατιρικό βραβείο Ig Nobel – φαίνεται να περνά επιτυχώς τα πρώτα στάδια κλινικών δοκιμών.  

Η τεχνική πρωτοπαρουσιάστηκε το 2021 από Ιάπωνες ερευνητές, οι οποίοι απέδειξαν σε πειραματικά μοντέλα με γουρούνια ότι είναι δυνατόν να παραδοθεί οξυγόνο στο σώμα σε μορφή αερίου μέσω του ορθού. Στην πράξη, μια διαδικασία παρόμοια με κλύσμα διοχετεύει υπερ-οξυγονωμένο υγρό στο παχύ έντερο, όπου το οξυγόνο απορροφάται από το αίμα.

Παρά το γεγονός ότι η μελέτη αυτή χάρισε στην ομάδα των επιστημόνων ένα σατιρικό βραβείο, ίσως τελικά να μην ήταν καθόλου αστείο. Νέα μελέτη, δημοσιευμένη στο περιοδικό Med, παρουσιάζει ενθαρρυντικά δεδομένα από την πρώτη ανθρώπινη κλινική δοκιμή που εξετάζει τα πιθανά οφέλη της συγκεκριμένης μεθόδου.

«Αυτά είναι τα πρώτα δεδομένα σε ανθρώπους και τα αποτελέσματα περιορίζονται αποκλειστικά στην ασφάλεια της διαδικασίας και όχι στην αποτελεσματικότητά της», δήλωσε ο Τάκανορι Τακέμπε, συγγραφέας της μελέτης από το Πανεπιστήμιο της Οσάκα. «Τώρα που επιβεβαιώσαμε την ανεκτικότητα, το επόμενο βήμα είναι να αξιολογήσουμε κατά πόσο μπορεί αυτή η μέθοδος να λειτουργήσει πραγματικά».

Αν αυτή η απλή και χαμηλής τεχνολογίας μέθοδος αποδειχθεί επιτυχής στις επόμενες φάσεις των δοκιμών, θα μπορούσε να αποτελέσει μια νέα σωτήρια λύση για ανθρώπους με απόφραξη των αεραγωγών λόγω τραυματισμού ή φλεγμονής, ή με σοβαρά περιορισμένη πνευμονική λειτουργία λόγω λοιμώξεων.

Πρώτη επιτυχία για την «αναπνοή από τα οπίσθια»

Οι Ιάπωνες επιστήμονες εμπνεύστηκαν τη μέθοδο παρατηρώντας το ψάρι λότσα, έναν βυθόβιο οργανισμό που μπορεί να καταπίνει αέρα και να απορροφά οξυγόνο μέσω του εντέρου του, για να επιβιώνει σε περιβάλλοντα με χαμηλά επίπεδα οξυγόνου.

Επιπλέον, η εφεύρεση του χημικού υγρού υπερφθοράνθρακα (perfluorocarbon), γνωστού και ως Oxycyte, που αρχικά αναπτύχθηκε ως τεχνητό αίμα, τους έδωσε το τεχνολογικό εργαλείο που χρειάζονταν.

Η τελευταία μελέτη ανέλυσε δεδομένα από 27 υγιείς άνδρες στην Ιαπωνία, οι οποίοι κλήθηκαν να κρατήσουν διαφορετικές ποσότητες του συγκεκριμένου υγρού  – χωρίς οξυγόνωση – στο έντερό τους για 60 λεπτά. Το υγρό αυτό έχει εξαιρετική ικανότητα μεταφοράς οξυγόνου.

Τουλάχιστον 20 από τους συμμετέχοντες κατάφεραν να διατηρήσουν το υγρό για ολόκληρη την ώρα, ακόμα και σε ποσότητες έως 1.500 ml. Στις μεγαλύτερες ποσότητες, αναφέρθηκε φούσκωμα και ενόχληση στην κοιλιά, αλλά καμία σοβαρή παρενέργεια. «Σε μια δοκιμή με 27 υγιείς άνδρες, οι συγγραφείς διαπίστωσαν ότι η χορήγηση αυτού του υγρού από το ορθό ήταν ασφαλής και καλά ανεκτή», σημείωσαν οι ερευνητές.

Το επόμενο βήμα για την «αναπνοή από τα οπίσθια»

Επόμενος στόχος είναι η επανάληψη του πειράματος με οξυγονωμένο υγρό, ώστε να προσδιοριστεί πόση ποσότητα και για πόση διάρκεια χρειάζεται για να αυξηθούν τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα.

«Αυτό το σημαντικό ορόσημο ως προς την ασφάλεια», καταλήγουν οι ερευνητές, «ανοίγει τον δρόμο για μελλοντικές μελέτες, ώστε να διαπιστωθεί αν η τεχνική αυτή μπορεί να βοηθήσει ασθενείς με αναπνευστική ανεπάρκεια».