Στο συμπέρασμα ότι οι οχτώ μεγαλύτερες εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων πλήρους λειτουργίας, που γειτνιάζουν με αγροτικές εκτάσεις, θα μπορούσαν να αρδευτούν με επεξεργασμένα λύματα, καταλήγει έρευνα που έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος i-adapt.
Στο πλαίσιο της έρευνας αξιολογήθηκε η δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης επεξεργασμένων λυμάτων από τις υφιστάμενες Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) στην Υδρολογική Λεκάνη του Πηνειού για άρδευση γεωργικών εκτάσεων.
Σύμφωνα με το Χρίστο Τσαντήλα, τακτικό ερευνητή στο Ινστιτούτο Χαρτογράφησης και Ταξινόμησης Εδαφών Λάρισας, το βαμβάκι που είναι το κύριο είδος καλλιέργειας στις υπό μελέτη περιοχές είναι κατάλληλο για κάθε είδος άρδευσης με ανακυκλωμένο νερό.
«Η πρόσφατη νομοθεσία (ΚΥΑ 145116/2011) θέτει τις προδιαγραφές για την επαναχρησιμοποίηση καθώς και τα ανώτατα όρια συγκέντρωσης ουσιών στα επεξεργασμένα λύματα, τα οποία είναι πολύ αυστηρά ειδικά στην περίπτωση άρδευσης χωρίς περιορισμούς. Στην περίπτωση της περιορισμένης άρδευσης, το μεγαλύτερο μέρος του κόστους οφείλεται σε βελτιώσεις στον τρόπο άρδευσης καθώς και σε βελτιώσεις του δικτύου άρδευσης. Αντίθετα, στην περίπτωση της απεριόριστης άρδευσης, τα έργα εντός των ΕΕΛ αποτελούν το κύριο κόστος«» σημειώνει ο ερευνητής.
Σύμφωνα με τον ίδιο, για να υπάρξει πλήρης ανακύκλωση θα πρέπει να κατασκευαστούν δεξαμενές αποθήκευσης των επεξεργασμένων λυμάτων κατά τους χειμερινούς μήνες.
Η διερεύνηση της δυνατότητας επαναχρησιμοποίησης επεξεργασμένων λυμάτων πραγματοποιήθηκε σε πέντε στάδια: Καταγραφή των πηγών επεξεργασμένων λυμάτων (ΕΕΛ εντός της Υδρολογικής Λεκάνης του Πηνειού), καταγραφή των δυνητικών αρδευτικών αναγκών για επεξεργασμένα λύματα, αξιολόγηση των διαθέσιμων τεχνολογιών για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων για άρδευση, αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης για κάθε ΕΕΛ και εκπόνηση προτάσεων για την υλοποίηση της επαναχρησιμοποίησης, καθώς και ενδεικτική κοστολόγηση των προτεινόμενων παρεμβάσεων.
Συλλογικά δίκτυα
Στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος, έγινε και καταγραφή των συλλογικών αρδευτικών δικτύων στη Θεσσαλία και διερεύνηση της αποδοτικότητας διανομής του αρδευτικού νερού.
Οι ερευνητικές δραστηριότητες περιλαμβάνουν καταγραφή και τυποποίηση των χαρακτηριστικών της συλλογικής άρδευσης στη Θεσσαλία, η οποία εξυπηρετεί περί το 20%-25% των συνολικά αρδευόμενων εκτάσεων, διενέργεια πιλοτικών μετρήσεων σε επιλεγμένα τμήματα των υφιστάμενων υποδομών (μέσω της τεχνολογίας AcousticDopplerCurrentProfilers-ADCP), γενίκευση των μετρημένων απωλειών και τεχνικοοικονομική αξιολόγηση προτεινόμενων λύσεων (κατασκευαστικών ή μη) για την αναβάθμιση επιλεγμένων δικτύων χαμηλής απόδοσης.
Τα γενικευμένα αποτελέσματα των μετρήσεων οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ~40%-48% του αρδευτικού νερού χάνεται κατά τη μεταφορά μέσω ανοικτών αγωγών ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα σωληνωτά δίκτυα κυμαίνεται μεταξύ 20%-25%.
Ωστόσο, διευκρινίζει ο κ. Τσαντίλας, αναλόγως του γεωλογικού υποβάθρου και των υδρομετεωρολογικών συνθηκών, μέρος του νερού που χάνεται δύναται να επιστρέψει στον υδροφορέα και να διατεθεί στο ριζόστρωμα των προς άρδευση καλλιεργειών.
Τα αποτελέσματα της αναγνωριστικής τεχνικοοικονομικής αξιολόγησης δείχνουν, επίσης, ότι μια βελτίωση της τάξεως του 30% στην απόδοση αρδευτικών δικτύων με υπογειοποίηση δικτύων για έκταση 30.000 ha, εκτιμάται ότι κοστίζει περί τα 180.000.000 ευρώ.
Το ερευνητικό πρόγραμμα i-adapt «Καινοτόμες προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της ερημοποίησης στον Πηνειό: Πιλοτική παρουσίαση τεχνολογιών» (innovative approaches to halt desertification in Pinios: Piloting emerging technologies) εγκρίθηκε στο πλαίσιο της πρόσκλησης της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Halting Desertification in Europe.
Στόχος του- μεταξύ άλλων- είναι η αντιμετώπιση του φαινομένου της ερημοποίησης μέσω της καλύτερης διαχείρισης του αρδευτικού νερού στην ευρύτερη περιοχή της λεκάνης απορροής του Πηνειού.
Φορέας υλοποίησης του προγράμματος, στο οποίο συμμετέχουν και Ίδρυμα Γεωργικής Έρευνας με το Ινστιτούτο Χαρτογράφησης και Ταξινόμησης Εδαφών Λάρισας, είναι το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
