Σαν σήμερα, 19 Οκτωβρίου 1999, η Αθήνα βυθίζεται στον φόβο. Ο 23χρονος Παντελής Καζάκος, υπάλληλος ασφαλείας της ΕΡΤ και οπαδός της Χρυσής Αυγής, ξεκινά μια τριήμερη ρατσιστική επίθεση που θα συγκλονίσει τη χώρα: σκοτώνει δύο ανθρώπους και τραυματίζει επτά, επιλέγοντας τυχαία τα θύματά του μόνο επειδή ήταν αλλοδαποί.
Η πρώτη του επίθεση σημειώνεται στο Μεταξουργείο. Ο Καζάκος πυροβολεί και σκοτώνει τον Κούρδο Χοσεβί, ενώ τραυματίζει σοβαρά τους δύο φίλους του, Σαρίφ Μοχάμεντ και Ρασούλ Γιουσέφ. Με το όπλο στο χέρι και φωνάζοντας «είμαι ορθόδοξος», συνεχίζει το φονικό του έργο σε Κουμουνδούρου, Φυλής, Λιοσίων και Εξάρχεια.
Δύο ημέρες αργότερα, τραυματίζει τον Μάρκους Κόφι – Τόμι από τη Γκάνα και τον Νταντόν Μοχάμεντ από το Μπαγκλαντές. Στις 22 Οκτωβρίου, ολοκληρώνει το μακελειό σκοτώνοντας τον Γεωργιανό Ουντεσιάνι Τζορτζ και τραυματίζοντας άλλους τρεις: τον Αιγύπτιο Σαάντ Ελ Σαντί και τους Πακιστανούς Αχμέντ Νεσάρ και Αμπντούλ Τίμοθι.
Μετά τη σύλληψή του, δηλώνει αμετανόητος: «Έφυγα από το σπίτι μου αποφασισμένος να σκοτώσω όποιον αλλοδαπό έβλεπα. Το κακό μ’ αυτούς έχει παραγίνει». Στο δικαστήριο θα επαναλάβει τη φράση «είμαι ψυχοπαθής και αμετανόητος», προκαλώντας αποτροπιασμό.
Οι έρευνες αποκάλυψαν ότι ο δράστης ήταν μέλος της Χρυσής Αυγής, συμμετέχοντας σε πορείες και εκδηλώσεις της νεοναζιστικής οργάνωσης. Συμμαθητές και καθηγητές του είχαν μιλήσει για «ακραίες ιδέες» από τα σχολικά του χρόνια, ενώ φωτογραφίες του με πανό της οργάνωσης παρουσιάστηκαν στο δικαστήριο. Την ημέρα του τελευταίου του φόνου, η εφημερίδα της Χρυσής Αυγής κυκλοφορούσε με τίτλο «Ο θάνατος ενός Έθνους».
Η δίκη του Παντελή Καζάκου αποκάλυψε τη σκοτεινή όψη της ρατσιστικής βίας στην Ελλάδα, πολύ πριν η κοινωνία έρθει αντιμέτωπη με τη μεταγενέστερη εγκληματική δράση της Χρυσής Αυγής. Ο δράστης καταδικάστηκε σε δις ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη, ενώ επιχείρησε να ζητήσει αποφυλάκιση μετά από 14 χρόνια.
Η υπόθεση άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στη συλλογική μνήμη. Αποτέλεσε αντικείμενο τηλεοπτικής μεταφοράς από τον Πάνο Κοκκινόπουλο στη σειρά «Κόκκινος Κύκλος», στο επεισόδιο «Σκουπίδια», όπου τον ρόλο του Καζάκου υποδύθηκε ο Γιώργος Γιαννόπουλος.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1469: Ο Φερδινάνδος Β’ της Αραγωνίας παντρεύεται την Ισαβέλλα Α’ της Καστίλης, ανοίγοντας τον δρόμο για την ένωση των δύο βασιλείων και τη δημιουργία της Ισπανίας ως ενιαίου κράτους.
1813: Ο Μέγας Ναπολέων ηττάται από τις δυνάμεις του Έκτου Συνασπισμού (Πρωσία, Ρωσία, Μ. Βρετανίας, Αυστρίας, Σουηδία και Γερμανικά Κράτη) στη Μάχη της Λειψίας, γνωστή και ως Μάχη των Εθνών. Με πάνω από 500.000 στρατιώτες να συμμετέχουν, αυτή ήταν η μεγαλύτερη μάχη στην Ευρώπη μέχρι τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ήττα αυτή σήμανε την αρχή του τέλους για την κυριαρχία του Ναπολέοντα στην Ευρώπη.
1904: Αρχίζει ο Ρωσοϊαπωνικός πόλεμος, με τις δύο δυνάμεις να συγκρούονται για την κυριαρχία στην Κορέα και τη Μαντζουρία. Ο πόλεμος αυτός έμελλε να αλλάξει τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην Ανατολική Ασία, οδηγώντας στη νίκη της Ιαπωνίας και την υποχώρηση της ρωσικής επιρροής στην περιοχή.
1912: Αρχίζει η μάχη των Γιαννιτσών, μία από τις καθοριστικότερες συγκρούσεις του Α’ Βαλκανικού Πολέμου. Η εντυπωσιακή νίκη του Ελληνικού Στρατού σε αυτή τη μάχη άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, ενισχύοντας τη στρατηγική θέση της Ελλάδας στα Βαλκάνια και επιταχύνοντας την κατάληψη της πόλης λίγες μέρες αργότερα.
1943: Ο μεταπτυχιακός φοιτητής Άλμπερτ Σατζ ανακαλύπτει τη στρεπτομυκίνη, το πρώτο αντιβιοτικό που χρησιμοποιείται αποτελεσματικά στην καταπολέμηση της φυματίωσης.
1960: Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβάλλουν εμπορικό εμπάργκο στην Κούβα, εγκαινιάζοντας μία από τις μακροβιότερες περιόδους ψυχροπολεμικής έντασης. Το εμπάργκο παραμένει σε ισχύ, σε διαφορετικές μορφές, μέχρι σήμερα.
1964: Το εμβληματικό λαϊκό ορατόριο του Μίκη Θεοδωράκη, «Άξιον Εστί», σε στίχους του νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, κάνει πρεμιέρα στο Θέατρο «Ρεξ» της Αθήνας. Το έργο αυτό, που συνδυάζει τη λόγια ποίηση με τη λαϊκή μουσική, αποτελεί έναν από τους κορυφαίους σταθμούς της νεοελληνικής καλλιτεχνικής δημιουργίας και παραμένει σύμβολο της ελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας.
1970: Καραντίνα επιβάλλεται στον Πειραιά για να αποτραπεί η είσοδος της επιδημίας χολέρας, που σαρώνει την Τουρκία με πάνω από 2.000 κρούσματα και 150 θανάτους. Δύο ημέρες αργότερα, η ελληνική κυβέρνηση κλείνει τα σύνορα με την Τουρκία και εφαρμόζει γενικό πρόγραμμα αντιχολερικού εμβολιασμού στον Έβρο και τα νησιά, σε μια προσπάθεια να προφυλάξει τη χώρα από την εξάπλωση της φονικής ασθένειας.
1980: Η κυβέρνηση του Γεωργίου Ράλλη αποφασίζει την επανένταξη της Ελλάδας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, από το οποίο η χώρα είχε αποχωρήσει το 1974, ως αντίδραση στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο («Αττίλας»). Η κίνηση αυτή προκάλεσε έντονες πολιτικές αντιδράσεις, καθώς επανέφερε την Ελλάδα στον διεθνή στρατιωτικό συνασπισμό εν μέσω των συνεχιζόμενων εντάσεων με την Τουρκία.
1995: Μετά από καταγγελίες της ΕΣΗΕΑ, ο αντιεισαγγελέας Πρωτοδικών, Γεώργιος Γεράκης, ξεκινά προκαταρκτική εξέταση για τα τεράστια χρέη που οφείλουν οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ στα ασφαλιστικά ταμεία των δημοσιογράφων, ΤΣΠΕΑΘ και ΕΔΟΕΑΠ. Τα χρέη, που ανέρχονται σε δισεκατομμύρια δραχμές, αφορούν την μη καταβολή του αγγελιόσημου, ενός ειδικού φόρου που χρηματοδοτούσε τα ταμεία των εργαζομένων στον Τύπο. Η υπόθεση ανέδειξε τις οικονομικές δυσκολίες των ασφαλιστικών ταμείων και τις ευθύνες των εκδοτών.
1999: Ο Παντελής Καζάκος ξεκινά το ρατσιστικό του μακελειό σκοτώνοντας μετανάστες στην Αθήνα – Ο 23χρονος Χρυσαυγίτης υπάλληλος της ΕΡΤ πυροβολεί και σκοτώνει τον Κούρδο Χοσεβί, ενώ τραυματίζει άλλους δύο. Μέσα σε τρεις ημέρες θα σκοτώσει συνολικά 2 ανθρώπους και θα τραυματίσει 7 σε διάφορες περιοχές της πόλης, αφήνοντας πίσω του τον τρόμο.
2003: Η Μητέρα Τερέζα αγιοποιείται από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄, σε τελετή στο Βατικανό με τη συμμετοχή χιλιάδων πιστών απ’ όλο τον κόσμο. Η καθολική εκκλησία τιμά το ανθρωπιστικό έργο της στα φτωχότερα στρώματα της Ινδίας.
2005: Στη Βαγδάτη ξεκινά η δίκη του Σαντάμ Χουσεΐν για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ο πρώην πρόεδρος του Ιράκ κατηγορείται για φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της εξουσίας του, συμπεριλαμβανομένων βομβαρδισμών σχολείων και τεμένων, χρήσης χημικών όπλων, γενοκτονίας και παραβίασης διεθνών συνθηκών κατά τον οκταετή ιρανο-ιρακινό πόλεμο. Μόλις μία ημέρα πριν, είχε σταλεί από την ιρανική δικαιοσύνη το κατηγορητήριο που περιλάμβανε και άλλες σοβαρές κατηγορίες εναντίον του.
2020: Το Υπουργείο Τουρισμού και Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου δηλώνει ότι ανακάλυψε αρχαία φέρετρα στη νεκρόπολη της Σακκάρα.
2021: Η UNICEF αναφέρει ότι 10.000 παιδιά έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί στην Υεμένη από τότε που η Σαουδική Αραβία άρχισε να βομβαρδίζει τη χώρα το 2015 ως αντίδραση στην εκδίωξη της κυβέρνησης από τους ισλαμιστές Χούθι. Αυτό ισοδυναμεί με μέσο όρο τέσσερα παιδιά που σκοτώνονται ή τραυματίζονται κάθε μέρα από την έναρξη της σύγκρουσης.
Γεννήσεις
1784 – Θεόφιλος Καΐρης, Έλληνας ιερέας, φιλόσοφος και λόγιος, από τις πιο φωτισμένες μορφές του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Υπήρξε υπέρμαχος της εκπαίδευσης και της επιστήμης, ίδρυσε την περίφημη «Ορφανοτροφείο Σχολή» στην Άνδρο και πρόβαλε το όραμα μιας ελεύθερης, προοδευτικής Ελλάδας βασισμένης στη γνώση και την ηθική καλλιέργεια. Οι ιδέες του για ανεξιθρησκία και λογική σκέψη τον έφεραν σε ρήξη με την Εκκλησία, αλλά τον καθιέρωσαν ως σύμβολο πνευματικής ελευθερίας.
1814 – Θεόδωρος Βρυζάκης, Έλληνας ζωγράφος και από τους πρώτους καλλιτέχνες του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Σπούδασε στο Μόναχο και ανήκε στην πρώτη γενιά ζωγράφων που αποτύπωσαν με ρεαλισμό και ηρωικό ύφος τα γεγονότα της Επανάστασης του 1821. Έγινε γνωστός για έργα όπως «Η Έξοδος του Μεσολογγίου» και «Ο Όρκος των Αγωνιστών», μέσα από τα οποία ανέδειξε το πάθος, τη θυσία και την εθνική περηφάνια των Ελλήνων.
1862 – Ωγκύστ Λυμιέρ (Auguste Lumière), Γάλλος κινηματογραφιστής και πρωτοπόρος της έβδομης τέχνης, συνιδρυτής μαζί με τον αδελφό του Λουί του κινηματογράφου. Οι αδελφοί Λυμιέρ παρουσίασαν το 1895 στο Παρίσι τις πρώτες κινηματογραφικές προβολές με το εφεύρημά τους, τον «κινηματογράφο Λυμιέρ». Η ταινία τους «Η έξοδος από το εργοστάσιο Λυμιέρ» θεωρείται η απαρχή του κινηματογράφου, ανοίγοντας τον δρόμο για τη μαζική ψυχαγωγία και τη σύγχρονη οπτικοακουστική αφήγηση.
1931 – Τζον Λε Καρρέ (John le Carré), Άγγλος συγγραφέας και από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του κατασκοπικού μυθιστορήματος. Πρώην μέλος των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, αξιοποίησε την εμπειρία του για να δημιουργήσει ρεαλιστικούς χαρακτήρες και περίπλοκες ιστορίες κατασκοπείας, γεμάτες ηθικά διλήμματα. Έγινε διεθνώς γνωστός με έργα όπως «Ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο» και η σειρά με τον πράκτορα Τζορτζ Σμάιλι, καθιερώνοντας νέο ύφος στο είδος, μακριά από την εξιδανίκευση του Τζέιμς Μποντ.
1952 – Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας, Έλληνες τραγουδοποιοί και αδέλφια, από τα πιο επιδραστικά δίδυμα της ελληνικής ροκ και έντεχνης μουσικής σκηνής. Ξεκίνησαν τη διαδρομή τους τη δεκαετία του ’80 και καθιερώθηκαν με δίσκους όπως «Ζεστά Ποτά» και «Όταν σου λέω πορτοκάλι». Οι στίχοι τους, γεμάτοι κοινωνική ευαισθησία, ρομαντισμό και ρεαλισμό, άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα στη σύγχρονη ελληνική τραγουδοποιία, εκφράζοντας μια ολόκληρη γενιά με τη γνήσια και ανθρώπινη φωνή τους.
1979 – Βάσω Λασκαράκη, Ελληνίδα ηθοποιός, ιδιαίτερα αγαπητή στο τηλεοπτικό κοινό. Έγινε γνωστή από τη συμμετοχή της σε επιτυχημένες σειρές όπως «Η Πολυκατοικία», «Το σόι σου» και «Έρωτας μετά». Με φυσικό υποκριτικό ταλέντο και ζεστή παρουσία, έχει ξεχωρίσει τόσο σε κωμικούς όσο και σε δραματικούς ρόλους, ενώ έχει συμμετάσχει και στο θέατρο, καθιερώνοντάς την ως μία από τις πιο δημοφιλείς Ελληνίδες ηθοποιούς της γενιάς της.
Θάνατοι
1216 – Ιωάννης (John of England), βασιλιάς της Αγγλίας από το 1199 έως τον θάνατό του, γνωστός στην Ιστορία ως «Ιωάννης ο Ακτήμονας» (John Lackland). Γιος του Ερρίκου Β΄ και αδελφός του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου, έμεινε διαβόητος για την απολυταρχία και τις αποτυχημένες στρατιωτικές του εκστρατείες. Υπό την πίεση των βαρόνων υπέγραψε το 1215 τη Μάγκνα Κάρτα, το θεμέλιο του συνταγματικού δικαίου στη Δύση, που περιόρισε τη βασιλική εξουσία και κατοχύρωσε βασικές ελευθερίες.
Εορτολόγιο
Κλεοπάτρα, Φίληξ, Πάτρα
