Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται το επιχειρησιακό σχέδιο της ΑΑΔΕ για τον εντοπισμό των λεγόμενων εταιρειών-«φαντασμάτων», οι οποίες ξεφυτρώνουν στην αγορά και εμπλέκονται σε υποθέσεις απάτης και φοροδιαφυγής.
Οι ελεγκτικές υπηρεσίες εντοπίζουν μαζική ίδρυση μονοπρόσωπων Ιδιωτικών Κεφαλαιουχικών Εταιρειών (ΙΚΕ) και Ετερόρρυθμων Εταιρειών (ΕΕ), πολλές από τις οποίες στερούνται οποιασδήποτε επιχειρηματικής υπόστασης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η υπόθεση που αποκαλύφθηκε πρόσφατα στην οποία εμπλέκεται κύκλωμα απάτης με επιστροφές ΦΠΑ, όπου ήρθε στο φως δίκτυο περίπου 370 εικονικών εταιρειών που είχαν ιδρυθεί ηλεκτρονικά μέσα από το ΓΕΜΗ. Οι περισσότερες από αυτές λειτουργούσαν μόνο στα χαρτιά, με κοινές διευθύνσεις και ίδιους διαχειριστές, συχνά αλλοδαπούς που δήλωναν την ίδια έδρα σε διαφορετικές εταιρείες, ακόμη και πέντε ή δέκα την ίδια ημέρα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι εταιρείες εξέδιδαν τιμολόγια εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ μόλις ένα 24ωρο μετά τη σύστασή τους, γεγονός που ενεργοποίησε τους αυτοματοποιημένους ελεγκτικούς αλγορίθμους της ΑΑΔΕ.
Δεν έλειψαν και πιο ευφάνταστα περιστατικά όπως αλλοδαπή υπήκοος ίδρυσε ΙΚΕ με όνομα σχεδόν ταυτόσημο με εκείνο γνωστής πολυεθνικής, δηλώνοντας μετοχικό κεφάλαιο σχεδόν 1 δισ. ευρώ. Το ποσό βέβαια ουδέποτε κατατέθηκε, όμως η εγγραφή της εταιρείας στο ΓΕΜΗ ήταν τυπικά «νόμιμη». Το περιστατικό αυτό, που αποκαλύφθηκε χάρη σε διασταυρώσεις στοιχείων, ανέδειξε την ευκολία με την οποία μπορούν να αξιοποιηθούν τα θεσμικά κενά για τη δημιουργία ψεύτικων επιχειρήσεων.
Η «τρύπα» στο σύστημα
Η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται στο γεγονός ότι η διαδικασία ίδρυσης εταιρείας μέσω της Υπηρεσίας Μιας Στάσης είναι πλήρως αυτοματοποιημένη. Αρκεί μια υπεύθυνη δήλωση για την έδρα χωρίς κανέναν έλεγχο ή αυτοψία.
Λογιστές και φοροτεχνικοί επισημαίνουν ότι η απουσία ουσιαστικού μηχανισμού ελέγχου από το Υπουργείο Ανάπτυξης ενισχύει την αδιαφάνεια και επιτρέπει την άνθηση της εικονικής επιχειρηματικότητας, με συνέπειες για την οικονομία και την αγορά.
Η ΑΑΔΕ έχει ήδη συνδέσει ηλεκτρονικά τα συστήματά της με το ΓΕΜΗ, αποκτώντας άμεση πρόσβαση στα δεδομένα των νεοϊδρυόμενων εταιρειών. Πλέον εφαρμόζεται ενισχυμένο πρωτόκολλο ελέγχου το οποίο προβλέπει ότι κάθε νέα εταιρεία ή επιχείρηση που αυξάνει το κεφάλαιό της υποχρεούται να συμπληρώνει ηλεκτρονική φόρμα με τα πλήρη στοιχεία του φυσικού προσώπου που εισφέρει το κεφάλαιο, τον ΑΦΜ του και τον τρόπο καταβολής.
Η διαδικασία αυτή αντικαθιστά τα απλά αρχεία PDF και επιτρέπει στους ελεγκτικούς μηχανισμούς να πραγματοποιούν άμεσες διασταυρώσεις. Πρόκειται για ένα νέο, αποτελεσματικό εργαλείο που φιλοδοξεί να αποτρέψει τη δημιουργία των εταιρειών-«φαντασμάτων» στην αγορά.
