Εδώ και χρόνια ο ΕΦΚΑ λειτουργεί με έναν πραγματικό γρίφο. Παρότι όλα τα ασφαλιστικά ταμεία ενώθηκαν σε έναν ενιαίο φορέα, εξακολουθούν να ισχύουν δεκάδες διαφορετικοί κανονισμοί για τις παροχές προς τους ασφαλισμένους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επικρατεί μια κατάσταση που συχνά αδικεί ανθρώπους με την ίδια εργασιακή πορεία, μόνο και μόνο επειδή προέρχονται από διαφορετικό ταμείο.
Η κυβέρνηση θέλει τώρα να βάλει τέλος σε αυτό το χάος. Ειδικότερα, η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Νίκη Κεραμέως, προχωρά στην κατάρτιση ενός νέου Ενιαίου Κανονισμού Παροχών. Το σχέδιο θα κατατεθεί στη Βουλή μέχρι το τέλος της χρονιάς και έχει στόχο να αντικαταστήσει συνολικά 88 διαφορετικούς κανονισμούς που εφαρμόζονται ακόμη. Με τον νέο ενιαίο κανονισμό θα υπάρχει ένα κοινό πλαίσιο για όλα τα επιδόματα που δεν σχετίζονται με τις συντάξεις. Αυτό σημαίνει ότι θα ενωθούν και θα εξισωθούν οι παροχές για ασθένεια, μητρότητα, εργατικά ατυχήματα, αναπηρία αλλά και τα έξοδα κηδείας. Έτσι, θα σταματήσουν να υπάρχουν οι τεράστιες αποκλίσεις που ισχύουν σήμερα.
Οι διαφορές
Σήμερα, δύο άνθρωποι με τον ίδιο εργασιακό βίο μπορεί να πάρουν εντελώς διαφορετικά ποσά, μόνο και μόνο επειδή ήταν ασφαλισμένοι σε άλλο ταμείο. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα έξοδα κηδείας. Στο ΝΑΤ η παροχή είναι μόλις 690 ευρώ, στον ΟΓΑ 800 ευρώ, στο ΙΚΑ 863 ευρώ, ενώ για τους γιατρούς του ΤΣΑΥ αγγίζει τα 2.723 ευρώ και για συμβολαιογράφους τα 2.839 ευρώ. Σε κάποια δε πρώην τραπεζικά ταμεία ξεπερνά ακόμη και τα 2.900 ευρώ.
Το ίδιο συμβαίνει και με τα επιδόματα μητρότητας. Μια μισθωτή ασφαλισμένη του πρώην ΙΚΑ λαμβάνει πάνω από 6.400 ευρώ για 119 ημέρες άδειας. Αντίθετα, μια ασφαλισμένη του ΟΑΕΕ παίρνει 600 ευρώ, στον ΟΓΑ το ποσό είναι 487 ευρώ και στο πρώην ΕΤΑΑ 800 ευρώ. Οι διαφορές είναι τεράστιες, ενώ επιπλέον υπάρχουν και διαφορετικοί όροι για το αν δικαιούται κανείς αυτά τα επιδόματα.
Στο κομμάτι του επιδόματος ασθενείας, οι μισθωτοί παίρνουν κάποιο ποσό ανάλογα με την ασφαλιστική τους κλάση, που κυμαίνεται από λίγα ευρώ την ημέρα μέχρι και πάνω από 30 ευρώ. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες όμως δεν δικαιούνται καθόλου. Σε άλλα ταμεία, όπως το πρώην ΤΑΞΥ ή το ΕΤΑΑ, δίνονται διαφορετικά ποσά και για διαφορετικά χρονικά διαστήματα, κάτι που κάνει το τοπίο ακόμη πιο μπερδεμένο.
Τι θα αλλάξει
Η επιτροπή που δουλεύει το νέο πλαίσιο προτείνει ως βάση τις παροχές του ΙΚΑ, που θεωρούνται πιο δίκαιες και πιο ισορροπημένες. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα ενιαίο σύστημα, χωρίς υπερβολές, αλλά και χωρίς εξαιρετικά χαμηλά ποσά. Με άλλα λόγια, κάποιοι που σήμερα λαμβάνουν πολύ υψηλές παροχές θα δουν μείωση, ενώ άλλοι που παίρνουν πολύ λίγα θα έχουν μικρές αυξήσεις. Επίσης, θα υπάρξει μέριμνα και για τους μη μισθωτούς, όπως οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αγρότες, ώστε να έχουν πρόσβαση σε επιδόματα που σήμερα δεν τους αναλογούν. Αυτό όμως θα γίνει υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως η τακτική καταβολή εισφορών και η απουσία ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Η προσπάθεια για έναν ενιαίο κανονισμό δεν είναι πάντως καινούργια. Είχε ξεκινήσει το 2017, όταν όλα τα ταμεία ενώθηκαν στον ΕΦΚΑ. Όμως τότε η διαδικασία δεν ολοκληρώθηκε και οι παλιοί κανονισμοί συνέχισαν να ισχύουν. Έτσι, ο ΕΦΚΑ εξακολουθεί να λειτουργεί σαν μια «συλλογή» 88 διαφορετικών ταμείων, κάτι που δημιουργεί μεγάλες αδικίες και δυσλειτουργίες. Να σημειωθεί επίσης ότι ο νέος Ενιαίος Κανονισμός Παροχών είναι μόνο η αρχή. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει ο Ενιαίος Κανονισμός Ασφάλισης, ο οποίος θα ενοποιήσει και τις προϋποθέσεις για τις συντάξεις. Αυτό σημαίνει ότι θα σταματήσουν να υπάρχουν τα πολλά και διαφορετικά καθεστώτα που ισχύουν σήμερα και όλοι οι ασφαλισμένοι θα γνωρίζουν με σαφήνεια τι ισχύει για εκείνους.
