Σχεδιασμός για νέα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών βρίσκεται στην ατζέντα από το
οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, με στόχο την περαιτέρω αποκλιμάκωση του μη μισθολογικού κόστους για τις επιχειρήσεις. Η συγκεκριμένη παρέμβαση, η οποία αναμένεται να ανακοινωθεί επισήμως τον Σεπτέμβριο κατά την ετήσια Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, έρχεται να συμπληρώσει τις μέχρι σήμερα παρεμβάσεις για τη μείωση του κόστους εργασίας και την τόνωση της απασχόλησης.

Ήδη έχει δρομολογηθεί η εφαρμογή μιας επιπλέον μείωσης ύψους 0,5 ποσοστιαίων μονάδων εντός του 2026, ωστόσο δεν αποκλείεται το τελικό ποσοστό μείωσης να είναι μεγαλύτερο. Σε κάθε περίπτωση, εφόσον εφαρμοστεί το ελάχιστο σενάριο της μισής μονάδας, η συνολική μείωση των ασφαλιστικών εισφορών από το 2019 μέχρι το 2026 θα φτάσει το 5,9%. Το νέο συνολικό ποσοστό εισφορών για εργοδότες και εργαζόμενους θα διαμορφωθεί στο 35,66%, φέρνοντας την Ελλάδα πιο κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο και ενισχύοντας τη συγκριτική της θέση όσον αφορά το εργασιακό κόστος.

Η επικείμενη μείωση αφορά την ολοκλήρωση της δέσμευσης για συνολική ελάφρυνση του μη μισθολογικού κόστους κατά πέντε μονάδες την τετραετία 2020–2023, εκ των οποίων έχει υλοποιηθεί η πλειονότητα. Η υπολειπόμενη μείωση των 0,6 μονάδων – από την οποία καλύπτεται πλέον σχεδόν το σύνολο – είχε τεθεί ως στόχος στο πλαίσιο της ευρύτερης πολιτικής στήριξης της απασχόλησης και βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

Αναμένονται ανακοινώσεις στη ΔΕΘ – Ποια σενάρια εξετάζονται

Η οριστικοποίηση του μέτρου αναμένεται μέσα στο καλοκαίρι, ώστε να ενταχθεί στο πακέτο εξαγγελιών του Πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Ένα από τα σενάρια που εξετάζονται προβλέπει ότι η επερχόμενη μείωση θα προέλθει από τις εργοδοτικές εισφορές υπέρ του ΕΟΠΥΥ. Σήμερα οι εργοδότες καταβάλλουν ποσοστό 4,05% για την υγειονομική κάλυψη των εργαζομένων. Εφόσον επιλεγεί αυτή η οδός, το ποσοστό αυτό θα υποχωρήσει σε 3,55%, μειώνοντας περαιτέρω το βάρος των εργοδοτών χωρίς να θίγονται οι παροχές υγείας των ασφαλισμένων.

Η μείωση των εισφορών αποτελεί διαχρονικό αίτημα των επιχειρήσεων, ειδικά των μικρομεσαίων, οι οποίες επισημαίνουν ότι το υψηλό μη μισθολογικό κόστος λειτουργεί αποτρεπτικά για την πρόσληψη νέου προσωπικού ή τη μετατροπή ευέλικτων μορφών εργασίας σε πλήρη απασχόληση.

Δημοσιονομικό αποτύπωμα – Αντιστάθμιση μέσω αύξησης της απασχόλησης

Σημειώνεται ότι κάθε ποσοστιαία μονάδα μείωσης των εισφορών συνεπάγεται απώλεια εσόδων της τάξεως των 440 εκατ. ευρώ ετησίως για τον ΕΦΚΑ. Ωστόσο, το οικονομικό επιτελείο εκτιμά πως αυτή η απώλεια μπορεί να αντισταθμιστεί από την αυξημένη ροή εσόδων λόγω ενίσχυσης της απασχόλησης και της αύξησης των αμοιβών.

Ήδη για το τρέχον έτος, ο προϋπολογισμός του ΕΦΚΑ προβλέπει αύξηση των εσόδων από εισφορές κατά 420 εκατ. ευρώ, γεγονός που ερμηνεύεται ως ένδειξη θετικής δυναμικής στην αγορά εργασίας. Παράλληλα, η διεύρυνση της επίσημης δηλωμένης εργασίας – χάρη και στη χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας – δημιουργεί πρόσθετες συνθήκες σταθερότητας για τα ασφαλιστικά ταμεία.

Εκτίναξη στις δηλωμένες υπερωρίες

Ιδιαίτερα αυξημένες εμφανίζονται οι δηλωμένες και πληρωμένες υπερωρίες σε κλάδους όπου εφαρμόζεται η ψηφιακή κάρτα εργασίας. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος «Εργάνη», οι συνολικές υπερωρίες έχουν αυξηθεί κατά 815.509 ώρες, σε σύγκριση με την περίοδο πριν την εφαρμογή του νέου συστήματος.

Αναλυτικά, οι υπερωρίες αυξήθηκαν κατά 60% στα σούπερ μάρκετ, 38,3% στις τράπεζες, 34,3% στη βιομηχανία, 28,1% στο λιανεμπόριο και 27,8% στις εταιρείες φύλαξης. Ο τουριστικός τομέας παρουσιάζει τη μεγαλύτερη αύξηση, με τα στοιχεία να δείχνουν άνοδο 637% μόνο για τον Μάρτιο του 2024 σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2023.

Σημαντικές αυξήσεις καταγράφονται και σε άλλους κλάδους της οικονομίας: 97% στο λιανεμπόριο, 81% στη βιομηχανία και 55% στην εστίαση. Αυτή η θεαματική μεταβολή συνδέεται άμεσα με την αυστηροποίηση του πλαισίου καταγραφής και ελέγχου των ωρών εργασίας, η οποία ενθαρρύνει την τήρηση της νομιμότητας και τη δήλωση των πραγματικών ωραρίων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, με πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση, οι αποδοχές που προκύπτουν από την καταβολή υπερεργασίας, υπερωριών, νυχτερινής απασχόλησης και εργασίας σε Κυριακές ή αργίες δεν επιβαρύνονται με ασφαλιστικές εισφορές, υπό την προϋπόθεση ότι αφορούν εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης. Το μέτρο αυτό εντάσσεται σε μια προσπάθεια μείωσης του κόστους για τις επιχειρήσεις και ενίσχυσης της δηλωμένης εργασίας.