Μια βιοτεχνολογική εταιρεία αξίας 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων που κατάφερε να φέρει πίσω τον ανταρόλυκο, ένα είδος λύκου που έχει εξαφανιστεί από τη Γη εδώ και περισσότερα από 12.000 χρόνια, σχεδιάζει τώρα να αξιοποιήσει τη γονιδιακή επεξεργασία και την παρένθετη κύηση με στόχο να σώσει τον βόρειο λευκό ρινόκερο από το χείλος της εξαφάνισης μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Η Colossal Biosciences Inc., με έδρα το Ντάλας –γνωστή για το φιλόδοξο σχέδιό της να «αναστήσει» εξαφανισμένα είδη, όπως το μαλλιαρό μαμούθ– συνεργάζεται με ερευνητές από την Κένυα, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ιαπωνία και την Τσεχία. Στόχος τους είναι η δημιουργία ενός νέου βόρειου λευκού ρινόκερου. Το είδος αποτελείται σήμερα από μόλις δύο ζωντανά μέλη, τα θηλυκά Najin και Fatu, που ζουν σε ένα καταφύγιο στην κοιλάδα Ριφτ της Κένυας.

«Αυτό απέχει τρία με τέσσερα χρόνια», δήλωσε σε μια συνέντευξη ο Ματ Τζέιμς, επικεφαλής υπεύθυνος για τα ζώα της Colossal. «Θα είναι ευκολότερο και φθηνότερο να ανακτήσουμε τον πληθυσμό σήμερα από ό,τι θα ήταν αν χάναμε εντελώς το είδος και στη συνέχεια προσπαθούσαμε να το επαναφέρουμε από την εξαφάνιση».

Η γονιδιακή επεξεργασία και η προσπάθεια επαναφοράς εξαφανισμένων ζώων συνιστούν ένα νέο -και συχνά αμφιλεγόμενο- εργαλείο στη μάχη για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, η οποία απειλείται διαρκώς από τις επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ωστόσο, αρκετοί επιστήμονες προειδοποιούν πως η «ανάσταση» εξαφανισμένων ειδών ενδέχεται να επιφέρει απρόβλεπτες συνέπειες για το περιβάλλον και την ισορροπία των οικοσυστημάτων.

Η πρωτοφανής αποστολή διάσωσης ξεκίνησε το 2015, όταν επιστήμονες από πέντε ηπείρους ενώθηκαν και δημιούργησαν την κοινοπραξία BioRescue, με στόχο να καταρτίσουν μια στρατηγική για τη σωτηρία του υποείδους. Εκείνη την περίοδο ζούσαν δύο θηλυκά στο καταφύγιο Ol Pejeta Conservancy και ένα αρσενικό, ονόματι Sudan, ο οποίος απεβίωσε το 2018. Η Colossal εντάχθηκε στην προσπάθεια το 2023.

Η πρόθεση είναι να χρησιμοποιηθούν αυγά από τα δύο τελευταία θηλυκά, που έχουν περάσει το αναπαραγωγικό τους στάδιο, μαζί με αποθηκευμένο σπέρμα του Sudan, ώστε να δημιουργηθούν έμβρυα. Αυτά τα έμβρυα θα εμφυτευτούν σε παρένθετες μητέρες από το είδος των νότιων λευκών ρινόκερων, των οποίων ο πληθυσμός ξεπερνά τα 15.000 άτομα, κυρίως στη Νότια Αφρική. Οι νότιοι λευκοί ρινόκεροι είναι λίγο μεγαλύτεροι από τους βόρειους, οι οποίοι ξεχωρίζουν, σύμφωνα με το Bloomberg, για τα πιο τριχωτά αυτιά και ουρές τους.

«Συνειδητοποιήσαμε ότι μέρος της γενετικής ποικιλομορφίας του βόρειου λευκού ρινόκερου μπορεί να διατηρείται, με κάποιο τρόπο, στα τρόπαια ή στα υπολείμματα αυτών που κυνηγήθηκαν πριν από περίπου 100 χρόνια», ανέφερε ο Jan Stejskal, συντονιστής του έργου BioRescue. «Φαίνεται πως το κρανίο αποτελεί το καταλληλότερο σημείο από το οποίο μπορούμε να συλλέξουμε δείγματα».

Αυτή την περίοδο, ζητούνται από τους επιστήμονες δείγματα από μουσεία σε όλο τον κόσμο καθώς και από ιδιωτικές συλλογές.

Νωρίτερα, έγιναν προσπάθειες εμφύτευσης εμβρύων σε θηλυκούς νότιους λευκούς ρινόκερους χωρίς προηγούμενη γονιδιακή επεξεργασία, οι οποίες όμως δεν είχαν επιτυχία.

«Πρόκειται για συνθετική γενετική διάσωση», είπε ο Τζέιμς.

«Χρησιμοποιούμε εργαλεία συνθετικής βιολογίας για να εισάγουμε στοχευμένες αλλαγές στο γονιδίωμα, με σκοπό την τεχνητή ενίσχυση της γενετικής ποικιλομορφίας ενός πληθυσμού που βρίσκεται σε κίνδυνο».

Η Colossal έχει θέσει ως στόχο την επαναφορά ειδών που έχουν εξαφανιστεί, από το ντόντο -το πτηνό που δεν πετούσε και ζούσε στον Μαυρίκιο- μέχρι τον θυλακίνο, ένα σαρκοφάγο μαρσιποφόρο της Αυστραλίας.

Η πιο σημαντική επιτυχία της μέχρι σήμερα ανακοινώθηκε τον Απρίλιο, όταν γνωστοποίησε ότι κατάφερε να φέρει πίσω τον ανταρόλυκο, ένα είδος λύκου που έγινε δημοφιλές μέσα από τη σειρά Game of Thrones και έχει εξαφανιστεί από τη Γη εδώ και περισσότερα από 12.000 χρόνια.