Η Ρωσία βρίσκεται σε πόλεμο με την Ευρώπη. Διεξάγει έναν ανοιχτό πόλεμο στην Ουκρανία εδώ και πάνω από μία δεκαετία, με αυξανόμενη ένταση μετά τη γενικευμένη εισβολή του 2022. Ωστόσο, οι μάχες στην Ουκρανία αποτελούν μόνο μέρος του ευρύτερου πολέμου της Μόσχας εναντίον της Ευρώπης στο σύνολό της.

Οι πρόσφατες εισβολές drones στην Πολωνία και τη Ρουμανία, καθώς και η παραβίαση του εναέριου χώρου της Εσθονίας, υπογραμμίζουν την πρόθεση της Ρωσίας: να διχάσει την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, να αποδυναμώσει τη δημόσια στήριξη για στρατιωτική δράση και να τερματίσει την ευρωπαϊκή υποστήριξη προς την Ουκρανία.

Η μέχρι τώρα ευρωπαϊκή στάση

Μέχρι σήμερα, η Ευρώπη δεν είχε λάβει σοβαρά υπόψη την απειλή. Προτιμούσε να αντιμετωπίζει τις αυξανόμενες επιχειρήσεις της Ρωσίας, δολοφονίες, κυβερνοεπιθέσεις, δολιοφθορές κρίσιμων υποδομών, εκστρατείες παραπληροφόρησης, ως κινήσεις χαμηλότερου επιπέδου από τον ένοπλο πόλεμο. Η απάντηση ήταν κυρίως ενίσχυση της ανθεκτικότητας και δημόσια καταδίκη, χωρίς όμως επιβολή κόστους στη Μόσχα.

Σύμφωνα με ανάλυση του Politico, αυτό το λάθος οδήγησε στην κλιμάκωση των ρωσικών επιθέσεων τα τελευταία τρία χρόνια. Όπως αναφέρει νέα έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (IISS), οι επιθέσεις αυξήθηκαν όσο ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχιζόταν, καθώς η Ρωσία εμποδιζόταν από την ισχυρή ουκρανική άμυνα.

Οι δηλώσεις του επικεφαλής της MI6

«Η Ρωσία απλά δεν έχει τα μέσα να υποτάξει πλήρως την Ουκρανία διά της βίας», τόνισε πρόσφατα ο επικεφαλής της βρετανικής MI6, Ρίτσαρντ Μουρ. «Ναι, προχωρούν στο πεδίο μάχης, αλλά με ρυθμό χελώνας και με τρομερό κόστος, ενώ ο στρατός του Πούτιν απέχει πολύ από τους αρχικούς στόχους της εισβολής. Ωμά, ο Πούτιν δάγκωσε περισσότερο απ’ ό,τι μπορεί να μασήσει», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η στρατηγική της Μόσχας

Καθώς η στρατιωτική προέλαση αποτυγχάνει, ο μόνος τρόπος της Ρωσίας να πετύχει τους στόχους της είναι να αποδυναμώσει την ευρωπαϊκή υποστήριξη προς την Ουκρανία και να εκμεταλλευτεί τις διαιρέσεις στο ΝΑΤΟ.

Η έκθεση του IISS δείχνει ότι πολλές επιθέσεις σε ευρωπαϊκές υποδομές στόχευαν εγκαταστάσεις συνδεδεμένες με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Το 2023, οι επιθέσεις σχεδόν τετραπλασιάστηκαν, με στόχο «βάσεις, εργοστάσια παραγωγής και εγκαταστάσεις που μετέφεραν στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία». Στο πρώτο μισό του τρέχοντος έτους, οι επιθέσεις μειώθηκαν, καθώς η Μόσχα εκτιμούσε ότι η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ θα αποδυνάμωνε τη στήριξη προς το Κίεβο, κάτι που όντως συνέβη, αφού η Ουάσινγκτον τερμάτισε την οικονομική και στρατιωτική βοήθεια.

Η απάντηση της Ευρώπης

Παρά τη στροφή των ΗΠΑ, η Ευρώπη παρέμεινε αμετακίνητη. Κράτη-μέλη, με αιχμή τη Γερμανία, ενίσχυσαν την αποστολή όπλων, ενώ η οικονομική στήριξη και οι επενδύσεις στην ουκρανική αμυντική βιομηχανία αυξάνονται. Παράλληλα, εξετάζονται νέες κυρώσεις και η κατάσχεση ρωσικών παγωμένων περιουσιακών στοιχείων.

Απέναντι σε αυτήν την αποφασιστικότητα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν εντείνει τις πιέσεις. Η ένταση κλιμακώθηκε μετά τη συνάντησή του με τον Τραμπ στην Αλάσκα, όπου εκτίμησε ότι οι ΗΠΑ δεν θα αντιστέκονταν σε περαιτέρω κλιμάκωση. Ακολούθησαν οι πιο σφοδρές επιθέσεις drones και πυραύλων από την αρχή του πολέμου.

Παράλληλα, η Ρωσία δοκίμασε την αντοχή του ΝΑΤΟ με παραβιάσεις:

19 drones πέρασαν στα σύνορα της Πολωνίας στις 10 Σεπτεμβρίου.

Λίγες μέρες αργότερα, drone εισήλθε στη Ρουμανία.

Την περασμένη εβδομάδα, τρία MiG-31 παραβίασαν τον εναέριο χώρο της Εσθονίας για 12 λεπτά.

Αν και οι ευρωπαϊκές δυνάμεις εξουδετέρωσαν τις απειλές στρατιωτικά, η πολιτική απάντηση κρίνεται ανεπαρκής.

Η στάση του ΝΑΤΟ και οι επόμενες κινήσεις

Οι ΗΠΑ είχαν χλιαρή αντίδραση, με τον Τραμπ να δηλώνει ότι «δεν πρόκειται να υπερασπιστεί κανέναν» και αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο τα χτυπήματα στην Πολωνία να ήταν «λάθος».

Το ΝΑΤΟ συνεδρίασε δύο φορές κατόπιν αιτήματος Πολωνίας και Εσθονίας και ανακοίνωσε ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας, χωρίς όμως να υπάρξει κόστος για τον Πούτιν.

Σύμφωνα με τον Πολωνό υπουργό Εξωτερικών, Ραντοσλάβ Σικόρσκι, μία λύση θα ήταν η επέκταση της αεράμυνας του ΝΑΤΟ με αναχαίτιση drones και πυραύλων πάνω από το ουκρανικό έδαφος.

Επιπλέον, θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι κάθε νέα παραβίαση ευρωπαϊκού εδάφους θα συνεπάγεται στρατιωτική απάντηση. Παράλληλα, η Ευρώπη θα μπορούσε να ενισχύσει την Ουκρανία με πιο εξελιγμένα όπλα για επιθέσεις σε κρίσιμες ρωσικές υποδομές.