Για τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, πολλά εξαρτώνται από το πόσο μπορεί να εμπιστευτεί τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Όπως γράφει ο ανταποκριτής των New York Times στον Λευκό Οίκο, Zolan Kanno-Youngs, ο Τραμπ έδωσε μόνο αόριστες διαβεβαιώσεις τη Δευτέρα ότι οι ΗΠΑ θα διαδραματίσουν ρόλο στην εγγύηση της ασφάλειας της Ουκρανίας, εάν ο Ζελένσκι συνάψει συμφωνία με τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, για να σταματήσει η σύγκρουση.
«Θα φροντίσουμε να πετύχει», δήλωσε ο Τραμπ στην αρχή μιας συνάντησης διάρκειας πολλών ωρών χθες με τον Ζελένσκι και μια αντιπροσωπεία Ευρωπαίων ηγετών στο Λευκό Οίκο. «Και νομίζω ότι αν καταφέρουμε να επιτύχουμε την ειρήνη, θα πετύχει. Δεν έχω καμία αμφιβολία γι’ αυτό».
Η συνάντηση έληξε με αισιόδοξες εκτιμήσεις από τους Ευρωπαίους και κάποια πρόοδο προς μια συνάντηση μεταξύ του Ζελένσκι και του Πούτιν, σε τόπο που θα καθοριστεί. Ωστόσο, το ερώτημα αν ο Τραμπ μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστος όσον αφορά την τήρηση των υποσχέσεών του, έχει να κάνει με το ιστορικό των συνεχώς μεταβαλλόμενων θέσεων και ευμετάβλητων συναισθημάτων σχετικά με την Ουκρανία και άλλες διπλωματικές κρίσεις, ειδικά όταν πρόκειται για διαπραγματεύσεις υψηλού κινδύνου.
Είναι μεγάλο ρίσκο για έναν ηγέτη σε καιρό πολέμου όπως ο Ζελένσκι, ειδικά με τη χώρα του να βρίσκεται σε πόλεμο που ξεκίνησε η Ρωσία πριν από τρεισήμισι χρόνια.
«Δεν ενδιαφέρονται απλώς για τέτοιου είδους διαβεβαιώσεις. Δεν τους ενδιαφέρει να τους πει ο πρόεδρος Τραμπ: “Μπορείτε να βασιστείτε σε μένα”», δήλωσε ο Ουίλιαμ Μπ. Τέιλορ Τζ., πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ουκρανία. «Δεν πρόκειται να συμφωνήσουν ή να αποδεχθούν μια διαβεβαίωση, μια πολιτική διαβεβαίωση. Αυτό δεν τους παρέχει την ασφάλεια που χρειάζονται».
Μετά τη συνάντηση της Δευτέρας, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η συζήτηση σχετικά με τις εγγυήσεις ασφάλειας απαιτούσε από την Ουκρανία να αγοράσει αμερικανικά όπλα αξίας 90 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέσω της Ευρώπης και από τις ΗΠΑ να αγοράσουν drones από την Ουκρανία. Είπε ότι πρέπει να συναφθεί επίσημη συμφωνία.
Ωστόσο, η αναφορά του Τραμπ στις εγγυήσεις ασφάλειας ήταν μια αλλαγή από την προηγούμενη θέση του ότι η προστασία της Ουκρανίας πρέπει να αφεθεί αποκλειστικά στους Ευρωπαίους.
Αυτή δεν ήταν η μόνη ανατροπή. Μόλις πριν από λίγες ημέρες, ο Τραμπ απείλησε με «σοβαρές συνέπειες» αν ο Πούτιν δεν συμφωνούσε σε άμεση κατάπαυση του πυρός, κάτι που η Ουκρανία έχει απαιτήσει πριν από την έναρξη οποιωνδήποτε διαπραγματεύσεων για μόνιμη ειρήνη.
Άλλαξε στάση μετά τη συνάντησή του την περασμένη Παρασκευή στην Αλάσκα με τον Πούτιν, οπότε υιοθέτησε την προτίμηση του Πούτιν για την επίτευξη μιας πιο ριζικής ειρηνευτικής συμφωνίας — χωρίς να είναι απαραίτητη η άμεση κατάπαυση του πυρός.
Ο Τραμπ στράφηκε τότε την εκστρατεία πίεσης προς τον Ζελένσκι, λέγοντας το Σαββατοκύριακο ότι ο Ουκρανός ηγέτης θα μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο με τη Ρωσία «σχεδόν αμέσως, αν το θέλει, ή μπορεί να συνεχίσει τον αγώνα».
Οι σύμβουλοι του Τραμπ χαρακτήρισαν τόσο τη συνάντηση κορυφής με τον Πούτιν στην Αλάσκα όσο και τις συναντήσεις του στο Λευκό Οίκο τη Δευτέρα ως κρίσιμα βήματα προς την ειρήνη. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες επαίνεσαν τις προσπάθειες του Τραμπ να φέρει τον Πούτιν και τον Ζελένσκι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ακόμη και αν οποιαδήποτε πιθανή πρόταση ειρήνης δεν περιλάμβανε κρίσιμες λεπτομέρειες.
«Είμαι πραγματικά ενθουσιασμένος», δήλωσε ο Μαρκ Ρούτε, γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, στον Τραμπ κατά τη διάρκεια της τηλεοπτικής μετάδοσης της συνάντησης. «Το γεγονός ότι δηλώσατε ότι είστε πρόθυμος να συμμετάσχετε σε εγγυήσεις ασφάλειας είναι ένα μεγάλο βήμα. Είναι πραγματικά μια σημαντική πρόοδος».
Ωστόσο, δεν υπήρχε σαφήνεια σχετικά με το βαθμό συμμετοχής των ΗΠΑ σε ένα τέτοιο σχέδιο.
Ο Ντάνιελ Φριντ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Πολωνία, δήλωσε ότι μια επιλογή που πιθανότατα θα κέρδιζε την υποστήριξη των Ουκρανών ήταν αν οι ευρωπαϊκές χώρες συμφωνούσαν να παρέχουν στρατιωτικά μέσα εντός της Ουκρανίας σε περίπτωση μελλοντικής επίθεσης, ενώ ο Τραμπ συμφωνούσε να στηρίξει με αμυντικά μέσα που σταθμεύουν σε γειτονικές χώρες.
«Δεν νομίζω ότι ο Ζελένσκι θα αρκεστεί σε μια απλή προφορική διαβεβαίωση από τον πρόεδρο», δήλωσε ο Φριντ. «Αν είσαι ο Ζελένσκι, λες στον Τραμπ ότι αυτό που είπε είναι σημαντικό και σπουδαίο και στη συνέχεια ανακαλύπτεις ποιοι είναι οι μηχανισμοί».
Πέρα από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο Τραμπ έχει δώσει στους ηγέτες του κόσμου λόγους να αμφισβητούν τις διαβεβαιώσεις του. Απείλησε να φέρει την κόλαση στη Χαμάς αν δεν απελευθερωθούν όλοι οι όμηροι που κρατούνται στη Γάζα. Ωστόσο, τις τελευταίες εβδομάδες έχει αποστασιοποιηθεί από την ανθρώπινη καταστροφή στη Γάζα.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του, έχει επανειλημμένα απειλήσει με την επιβολή δασμών, για να υποχωρήσει τελικά την τελευταία στιγμή σε πολλές περιπτώσεις. Κάποτε έθεσε το ενδεχόμενο της βίαιης εκτόπισης των κατοίκων της Γάζας από τα παλαιστινιακά εδάφη, για να υποχωρήσει τελικά όταν αντιμετώπισε την αντίδραση των αραβικών χωρών.
Επίσης, έχει αλλάξει επανειλημμένα τη στάση του απέναντι στον Πούτιν, άλλοτε δηλώνοντας ότι μπορεί να συνεργαστεί με τον Ρώσο ηγέτη για την εξασφάλιση της ειρήνης και άλλοτε απειλώντας τον με δραστικές οικονομικές κυρώσεις.
Σε μια στιγμή ειλικρίνειας τη Δευτέρα, ο Τραμπ αναγνώρισε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία – τον οποίο κάποτε υποσχέθηκε να τερματίσει σε 24 ώρες – ήταν πιο δύσκολος από ό,τι είχε αρχικά προβλέψει.
«Νόμιζα ότι θα ήταν ένας από τους ευκολότερους», είπε ο Τραμπ, περιγράφοντας τις προσπάθειες της κυβέρνησής του να τερματίσει τις παγκόσμιες συγκρούσεις. «Στην πραγματικότητα, είναι ένας από τους πιο δύσκολους και πολύ περίπλοκους».
