Ο κόσμος του 2040 δεν είναι μια μακρινή ιδέα, ούτε ένα αόριστο μέλλον. Είναι τα παιδιά που παίζουν σήμερα, είναι οι οικογένειες που πήραν μια βαθιά ανάσα και τόλμησαν να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα, είναι οι μικρές πράξεις που αλλάζουν τη ζωή σε μέρη που για χρόνια έμεναν στο περιθώριο. Ο κόσμος του 2040 γεννιέται τώρα. Κυριολεκτικά.

Σε ορεινά χωριά και ακριτικά νησιά της Ελλάδας, όπου κάποτε η καθημερινότητα ήταν σιωπηλή και οι παιδικές φωνές σπάνιες, κάτι έχει αρχίσει να αλλάζει. Παιδιά γεννιούνται, οικογένειες μένουν, παιδικοί σταθμοί ανοίγουν, και η ζωή – με όλη τη σημασία της λέξης – επιστρέφει.

Σε αυτή την ήσυχη, σταθερή μεταμόρφωση, έχει συμβάλλει μια ουσιαστική συνεργασία: από το 2019, η Eurolife FFH, σε συνεργασία με την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία HOPEgenesis, υλοποιεί ένα πρόγραμμα που στηρίζει τη μητρότητα και την οικογένεια και ενισχύει την παρουσία της ζωής εκεί όπου η απομάκρυνση, η ανασφάλεια και η απομόνωση μπορούν να αποτελέσουν σημαντικά εμπόδια στην καθημερινότητα των ανθρώπων.

Όταν η στήριξη γίνεται πράξη

Η απόφαση να αποκτήσει κάποιος παιδί είναι βαθιά προσωπική, αλλά σε πολλές περιοχές της Ελλάδας είναι και αντικειμενικά δύσκολη. Η απόσταση από γιατρούς, η έλλειψη υποδομών, οι ελλιπείς υπηρεσίες φροντίδας και η γενικότερη αίσθηση εγκατάλειψης, καθιστούν την εμπειρία της μητρότητας και τη δημιουργία οικογένειας μια ακόμα πιο σπουδαία απόφαση.

Σε αυτό το πλαίσιο, γεννήθηκε το πρόγραμμα στήριξης της Eurolife FFH σε συνεργασία με τη HOPEgenesis. Ο στόχος ήταν ξεκάθαρος: να βρίσκεται κάποιος δίπλα σε κάθε γυναίκα που θέλει να φέρει ένα παιδί στον κόσμο, αλλά δεν έχει τα μέσα, την υποστήριξη ή την πρόσβαση στις κατάλληλες υπηρεσίες υγείας.

Και η υποστήριξη αυτή δεν έμεινε στη θεωρία. Περιλαμβάνει πλήρη ιατρική κάλυψη, τακτική παρακολούθηση της κύησης, γυναικολογικές εξετάσεις, μεταφορά σε κέντρα υγείας και μαιευτήρια, υποστήριξη κατά τον τοκετό, αλλά και ψυχολογική βοήθεια όποτε χρειάζεται. Στόχος δεν είναι μόνο η ασφάλεια της εγκυμοσύνης, αλλά και η ενίσχυση της εμπιστοσύνης των γυναικών απέναντι στη ζωή και στις δυνατότητές τους.

Το δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα έχει αναγνωριστεί ως μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις των επόμενων δεκαετιών. Ο πληθυσμός γερνάει, οι γεννήσεις μειώνονται, και σε πολλές περιοχές το μέλλον διαγράφεται ζοφερό. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, κάθε νέα ζωή που έρχεται στον κόσμο αποκτά πολλαπλασιαστική σημασία και αξία: δεν είναι μόνο ένα παιδί για μια οικογένεια, είναι η ελπίδα για μια κοινότητα που κινδύνευε να χαθεί.

Από τα Άγραφα ως το Καστελόριζο: 12 περιοχές γεμίζουν ζωή

Η δράση του προγράμματος ξεκίνησε με την «υιοθεσία» 10 απομακρυσμένων περιοχών και επεκτάθηκε σύντομα σε 12. Πρόκειται για σημεία του χάρτη που συχνά δεν βρίσκονται στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, αλλά κουβαλούν μια μοναδική πολιτιστική και ανθρώπινη αξία.

Πάτμος, Άγραφα, Καστελόριζο, Ανάφη, Άνω Κουφονήσι, Νίσυρος, Χάλκη, Κάσος, Τήλος, Λειψοί, Σίκινος και Οινούσσες

Σε κάθε μία από αυτές τις περιοχές, η Eurolife FFH έχει δεσμευτεί να παρέχει στήριξη όχι μόνο στην εγκυμοσύνη, αλλά και στη συνέχεια της ζωής των οικογενειών που δημιουργούνται. Και αυτό αποτυπώνεται στην κατασκευή και παράδοση παιδικών σταθμών, οι οποίοι είναι οι πρώτοι που δημιουργούνται ποτέ στην εκάστοτε κοινότητα. Οι σταθμοί είναι πλήρως εξοπλισμένοι προκειμένου να υποδεχτούν τα παιδιά για να κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην κοινωνικοποίηση και τη μάθηση. Παράλληλα, διευκολύνουν τις μαμάδες να επιστέψουν στην εργασία τους και επιτρέπουν και στους δύο γονείς να νιώθουν πιο ήρεμοι την ώρα που δουλεύουν, γνωρίζοντας ότι τα παιδιά τους βρίσκονται σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Έτσι, μέσα από αυτό το σκέλος του προγράμματος, η Eurolife FFH σε συνεργασία με τη HOPEgenesis στηρίζει όλο τον «κύκλο της ζωής» των οικογενειών που ζουν στις 12 «υιοθετημένες» περιοχές.

Οι αριθμοί που λένε μια ανθρώπινη ιστορία

Μέχρι σήμερα, 258 παιδιά έχουν γεννηθεί μέσω του προγράμματος, ενώ άλλα 25 αναμένονται. Συνολικά 279 οικογένειες έχουν ωφεληθεί. Παράλληλα, 6 παιδικοί σταθμοί έχουν ήδη παραδοθεί σε Πάτμο, Άγραφα, Λειψούς, Καστελόριζο, Χάλκη και πιο πρόσφατα στην Κάσο, ενώ συνεχίζονται οι εργασίες για την κατασκευή των υπόλοιπων έξι.

Αυτά τα αποτελέσματα είναι μετρήσιμα, αλλά παράλληλα λένε και βαθιά ανθρώπινες ιστορίες. Πίσω από κάθε γέννηση υπάρχει μια γυναίκα που αισθάνθηκε σιγουριά. Ένα ζευγάρι που πήρε μια απόφαση ζωής. Μια οικογένεια που ένιωσε ότι δεν είναι μόνη. Και μια τοπική κοινωνία που ξαναβρήκε έναν ρυθμό που κινδύνευε να χάσει.

Κάθε αριθμός κρύβει πίσω του δεκάδες πρόσωπα. Γιατρούς, μαίες, εθελοντές, αλλά και ανθρώπους της κοινότητας που αγκάλιασαν αυτή την προσπάθεια. Όταν μια γυναίκα στην Ανάφη ταξιδεύει με ασφάλεια για τις εξετάσεις της ή όταν ένα ζευγάρι στο Καστελόριζο αποφασίζει να μείνει στον τόπο του αντί να μετακινηθεί, τότε οι αριθμοί αποκτούν φωνή και συναισθήματα.

Ιστορίες από τις άκρες του χάρτη

Στις τελετές εγκαινίων των παιδικών σταθμών, δεν υπάρχουν εντυπωσιακές δηλώσεις. Υπάρχουν αυθεντικές στιγμές. Ένα «ευχαριστώ» από μια γιαγιά στην Πάτμο. Ένα παιδί που παίζει με το πρώτο του παιχνίδι στον σταθμό των Λειψών. Μια μητέρα που λέει: «Χωρίς αυτούς, δεν θα είχαμε καταφέρει να φτάσουμε στον τοκετό με ασφάλεια».

Παιδικοί σταθμοί: Κάτι πολύ περισσότερο από ένα κτίριο

Η δημιουργία παιδικών σταθμών στις απομακρυσμένες περιοχές δεν είναι μόνο μια επένδυση στην εκπαίδευση. Είναι μια δήλωση παρουσίας, φροντίδας και μονιμότητας.

Για πολλά παιδιά, οι σταθμοί αυτοί είναι το πρώτο μέρος κοινωνικοποίησης, το πρώτο τους «σχολείο». Για τους γονείς, είναι ένας χώρος στήριξης που τους δίνει χρόνο, ηρεμία και μια αίσθηση συνέχειας. Για τις κοινότητες, είναι σημάδι ότι κάτι αλλάζει – ότι η περιοχή δεν ξεχνιέται.

Η Ελλάδα του 2040 είναι πιο κοντά από όσο νομίζουμε

Η Ελλάδα του 2040 δεν είναι μια υπόθεση για τις επόμενες γενιές, αλλά ένα στοίχημα που κερδίζεται από τώρα. Γιατί το αύριο δεν θα το φέρουν μόνο οι μεγάλες αποφάσεις, αλλά και οι μικρές νίκες: μια οικογένεια που αποφασίζει να μείνει στον τόπο της, ένα παιδί που κάνει τους  πρώτους  του φίλους  μέσα σε έναν παιδικό σταθμό, μια κοινότητα που ξαναβρίσκει ζωή. Εκεί, στα απλά και χειροπιαστά, γεννιέται η Ελλάδα του 2040.

Το μέλλον δε συμβαίνει απλά. Σχεδιάζεται μέσα από πράξεις ουσίας απέναντι στις οικογένειες στην Ελλάδα.

Και κάπως έτσι, ο κόσμος του 2040 δεν μοιάζει πια με σενάριο. Μοιάζει με πραγματικότητα που γεννιέται. Τώρα. Σήμερα. Από ένα παιδί που γελά σ’ έναν παιδικό σταθμό στη Χάλκη. Από μια μητέρα που αισθάνθηκε ασφάλεια στη Σίκινο. Από μια οικογένεια που δεν έφυγε, αλλά έμεινε. Και άνθισε.

«Αν θέλεις ένας τόπος να γεμίσει ζωή, πρέπει πρώτα να γεμίσει παιδιά».