«Ο πολιτικός ηγέτης του 2040 πρέπει να καταλαβαίνει ποια είναι τα ερωτήματα τα οποία καλείται να απαντήσει»

Η κοινωνία αλλάζει και μαζί της αλλάζουν οι άνθρωποι. Αλλάζει όμως και η πολιτική – ή τουλάχιστον οφείλει ν’ αλλάξει και να εναρμονιστεί στις ανάγκες του αύριο. Αλήθεια, θα υπάρχουν δεξιοί, κεντρώοι και αριστεροί το 2040; «Δεν πιστεύω στις ταμπέλες, πιστεύω όμως πολύ στις ιδέες», λέει ο Παύλος Μαρινάκης και κάπως έτσι ξεκίνησε η συζήτησή μας για το μέλλον.

Ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος μιλάει για την εξέλιξη των κομμάτων, τις προκλήσεις της τεχνητής νοημοσύνης, τη σημασία της λογοδοσίας. Στέκεται στην ανάγκη ουσιαστικής ανανέωσης του δημόσιου λόγου, περιγράφει τι σημαίνει ηγεσία σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται με ταχύτητα και απαντά εάν ένας επιχειρηματίας θα μπορούσε να αναλάβει το τιμόνι της χώρας.

– Κύριε Μαρινάκη, σας ευχαριστούμε για τη συμμετοχή σας στο επετειακό αφιέρωμα του Newsbeast με αφορμή τα 15 χρόνια ανελλιπούς παρουσίας στον χώρο των Μέσων Ενημέρωσης.

Εγώ ευχαριστώ. Χαρά μου και τιμή μου. Να ευχηθώ χρόνια πολλά στο Newsbeast και πολλά χρόνια ακόμα έγκυρης, ταχείας, χωρίς εκπτώσεις στην αξιοπιστία, ενημέρωσης και πάνω απ’ όλα καλή δύναμη σε όλες και όλους που συμμετέχουν σε αυτή την προσπάθεια. Γιατί πίσω από κάθε είδηση, πίσω από κάθε αποκάλυψη, πίσω από κάθε ρεπορτάζ, κρύβεται η δουλειά και ο ανθρώπινος παράγοντας.

– Ας ξεκινήσουμε τη συζήτηση με ορίζοντα το μέλλον. Πιστεύετε ότι το 2040 θα έχουν ακόμα νόημα οι έννοιες «δεξιά», «κέντρο» και «αριστερά»; Θα υπάρχει η ανάγκη να προσδιορίζεται ο πολίτης μέσα από αυτές τις έννοιες; Αν όχι, με ποιους όρους θα περιγράφεται η πολιτική ταυτότητα του μέλλοντος;

Δεν πιστεύω στις ταμπέλες, πιστεύω όμως πολύ στις ιδέες. Όσα χρόνια και αν περάσουν, υπάρχουν κάποιες διαχωριστικές γραμμές που κάποτε μπορεί να βοηθούσαν -οι διαχωρισμοί δεξιάς και αριστεράς, στη συνέχεια μπορεί να ήταν πρόοδος αληθινή και όχι ψευδεπίγραφη ή οπισθοδρόμηση-, οι οποίες καθορίζονται από κάποια πολύ βασικά διλήμματα που, αν δεν απαντήσεις σε αυτά, δεν μπορείς να πεις ότι μπορείς να συμφωνείς με κάποιον. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος ο οποίος πιστεύει ότι μπορεί να υφίσταται, εν έτει 2025 ή πολύ περισσότερο εν έτει 2040, άσυλο ανομίας στα πανεπιστήμια. Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι υπάρχει «καλή βία» και να τη δικαιολογούν δήθεν με ιδεολογικό μανδύα. Κάποιοι άλλοι που πιστεύουν ότι δεν πρέπει να λειτουργεί ένα μη κρατικό πανεπιστήμιο στην Ελλάδα, όπως συμβαίνει μόνο στην Κούβα. Αυτοί οι άνθρωποι δεν ξέρω πώς τους χαρακτηρίζουμε πολιτικά, εγώ τους χαρακτηρίζω οπισθοδρομικούς και ιδεολογικά ήμασταν, είμαστε και θα παραμείνουμε απέναντί τους. Άρα, θεωρώ ότι όσα χρόνια έκαναν να περάσουν αυτοί οι διαχωρισμοί θα μείνουν και είναι και πιο ουσιαστικοί διαχωρισμοί από αυτούς του παρελθόντος.

– Ποιες συνθήκες και ποια γεγονότα είναι αυτά που αλλάζουν ένα κόμμα; Για παράδειγμα, πόσο έχει αλλάξει η Νέα Δημοκρατία τα τελευταία 15 χρόνια, ώστε να αλλάξει τα επόμενα 15;

Το πρώτο είναι οι παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την πολιτική, που είναι οι ανάγκες των πολιτών και οι κρίσεις οι οποίες προκύπτουν. Όποια κρίση μπορούσαμε να φανταστούμε, αλλά και αυτές που δεν θα μπορούσε κανείς να φανταστεί, όσο ευφάνταστος και να ήταν, μας βρήκε τα τελευταία χρόνια. Άρα, οι παράγοντες οι οποίοι διαμορφώνονται από την κατάσταση που επικρατεί παγκοσμίως και βέβαια, το κυριότερο, τα αιτήματα της κοινωνίας, τι ζητάει ο κόσμος. Αυτά, λοιπόν, δεν μπορείς να τα βάλεις στην άκρη και να πεις ότι «εγώ συνεχίζω και είμαι το ίδιο ακριβώς πράγμα».

Σίγουρα πρέπει να είσαι σταθερός στις ιδρυτικές σου αρχές και ιδέες, αλλά πρέπει να προσαρμόζεσαι. Άλλα ήταν τα αιτήματα της κοινωνίας το 2010. Τότε ήμασταν μια χώρα όπου, από το «λεφτά υπάρχουν», πήγαμε στο μνημόνιο. Δεκαπέντε χρόνια μετά, περνώντας μέσα από πάρα πολύ δύσκολα, καταφέραμε από την απόλυτη οικονομική καταστροφή να φτάσουμε σε ένα σημείο όπου πετυχαίνουμε αρκετές σημαντικές νίκες, χρειάζονται πολλές περισσότερες, και σταδιακά επιστρέφουμε στους πολίτες αυτά τα οποία στερήθηκαν.

– Τι πρέπει να αλλάξουν τα κόμματα σήμερα, ώστε να προσελκύσουν περισσότερους πολίτες και να διατηρήσουν αυτούς που ήδη ασχολούνται με τα κοινά; Πρόκειται μόνο για μια ιδεολογική προσέγγιση;

Το πρώτο που θα ξεχώριζα είναι τα κόμματα να γεμίσουν όσο δυνατόν περισσότερο με ανθρώπους με ένσημα, γιατί οι άνθρωποι παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο, οι εκπρόσωποι που έχει το κάθε κόμμα. Ανθρώπους δηλαδή με παραστάσεις ζωής, με κανονική δουλειά πριν μπουν στην πολιτική, που να μην είναι επαγγελματίες πολιτικοί. Όσο περνούν τα χρόνια τόσο περισσότερο έχει ανάγκη ο κόσμος, η κοινωνία, πολιτικούς που δεν είναι επαγγελματίες πολιτικοί, έχουν ένα άλλο επάγγελμα και ταυτόχρονα θέλουν να βοηθήσουν, να εκτεθούν, να είναι υποψήφιοι. Το δεύτερο, προγραμματικό λόγο. Αν κάποιοι πιστεύουν ότι μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα καταγγέλλοντας, είναι βαθύτατα γελασμένοι και νομίζω μια σειρά από εκλογικές διαδικασίες έχουν αποδείξει αυτό το οποίο λέω, ότι είναι αληθές. Και το τρίτο, νομίζω ότι όσο περνούν τα χρόνια τόσο περισσότερο η κοινωνία αποδοκιμάζει τον «ξύλινο» και τοξικό λόγο. Συνήθως, το ένα πάει μαζί με το άλλο. Αυτά νομίζω ότι είναι τα τρία βασικότερα, χωρίς να κάνω υποδείξεις, τα οποία πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας, αν θέλουμε να μας ακούει ο κόσμος -το να συμφωνεί είναι ένα επόμενο επίπεδο- όλο και περισσότερο.

– Ποιες ιδεολογίες ή ιδεολογικά δίπολα θεωρείτε ότι θα κυριαρχούν στη δημόσια συζήτηση του μέλλοντος; Ρεαλισμός απέναντι στον λαϊκισμό. Βλέπετε να επικρατεί περισσότερο ο λαϊκισμός τα επόμενα χρόνια;

Είναι στο χέρι μας να μην επικρατήσει. Νομίζω ότι το πιο σημαντικό είναι τα παραδείγματα. Όσοι εκφραζόμαστε απέναντι στον λαϊκισμό, καταφέρνουμε οι πολιτικές μας να έχουν αποτέλεσμα, να ακουμπάνε δηλαδή στην κοινωνία. Για να κερδίζουμε τους κάθε λογής λαϊκιστές σε οποιονδήποτε πολιτικό χώρο κι αν ανήκουν. Αυτό το οποίο «μετράει» περισσότερο είναι, όταν γίνεται η πολιτική αντιπαράθεση, να μην ξεφεύγεις, να μην παρασύρεσαι από τις τακτικές των λαϊκιστών – που αυτός είναι ο στόχος τους, να σε οδηγήσουν εκτός εαυτού. Να μην φοβάσαι, να τους αντιμετωπίζεις με θάρρος, γενναιότητα, πολιτική γενναιότητα και, όταν χρειάζεται μάλιστα, να τους βάζεις και στη θέση τους, γιατί στο τέλος της ημέρας αυτό που έχω παρατηρήσει με τους λαϊκιστές -τουλάχιστον τους εντός συνόρων με τους οποίους έχει τύχει να αντιπαρατεθώ πολιτικά- είναι ότι είναι θρασύδειλοι.

– Ποια θεωρείτε ότι θα είναι τα βασικά χαρακτηριστικά ενός ικανού πολιτικού ηγέτη το 2040;

Να καταλαβαίνει ποια είναι τα ερωτήματα στα οποία πρέπει να απαντήσει και να μην απαντάει κοιτώντας τον καθρέφτη του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό το οποίο κατάλαβε πρώτος και μοναδικός θεωρώ, σε επίπεδο ηγετών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τι κατάλαβε ως υποψήφιος πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και στη συνέχεια ως εν δυνάμει υποψήφιος πρωθυπουργός, αρχηγός αντιπολίτευσης, αλλά και ως πρωθυπουργός; Με τα λάθη τα οποία έχουν γίνει και έχει παραδεχθεί, έχει καταλάβει ότι η Ελλάδα μετά το μνημόνιο, τα υπόλοιπα μνημόνια, την καταστροφή του 2015, είναι μια χώρα με εντελώς άλλα διακυβεύματα από αυτά τα οποία είχε τα προηγούμενα χρόνια.

Αυτό προσπάθησε να το απαντήσει με πολλούς τρόπους: με τις πολιτικές του, την επιλογή προσώπων, μια διεύρυνση η οποία ήταν λελογισμένη. Γι’ αυτό και άνθρωποι οι οποίοι δεν είχαν ποτέ σκεφτεί να ψηφίσουν τη Νέα Δημοκρατία, επί των ημερών του Κυριάκου Μητσοτάκη, ενός Νεοδημοκράτη πολιτικού που εκλέγεται με σταυρό επί μία 20ετία από τους ψηφοφόρους της Νέας Δημοκρατίας, και το σκέφτηκαν και το έκαναν. Αυτό είναι η πολιτική, αυτό χρειάζεται η πολιτική από έναν ηγέτη: να μπορεί να καταλάβει σε τι ερωτήματα πρέπει να απαντήσει. Πρώτα, λοιπόν, πρέπει να καταλάβεις τα ερωτήματα και μετά να δώσεις απαντήσεις. Κάποιοι δεν καταλαβαίνουν καν τι ρωτάει ο κόσμος.

– Δέχομαι αυτό που λέτε και το καταλαβαίνω, αλλά ο αντίλογος λέει ότι, ακόμα και εσωκομματικά, κάποιοι θεωρούν ότι με αυτόν τον τρόπο απομακρύνθηκε από τη βάση του το κόμμα.

Νομίζω ότι, ως κυβέρνηση, το κόμμα έκανε πράγματα τα οποία δεν είχαν γίνει για ολόκληρες δεκαετίες. Επί των ημερών του Κυριάκου Μητσοτάκη, μία από τις μεγαλύτερες διεκδικήσεις της νεολαίας της Νέας Δημοκρατίας -της οποίας είχα την τιμή να ηγηθώ τα προηγούμενα χρόνια και εντός πανεπιστήμιων και εκτός πανεπιστήμιων ήταν η λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων. Αυτό έγινε επί Κυριάκου Μητσοτάκη. Μία από τις μεγαλύτερες διεκδικήσεις της ομογένειας με τους Νεοδημοκράτες -και όχι μόνο- υποστηρικτές σε όλη τη γη να το ζητάνε, ήταν η επιστολική ψήφος. Έγινε πράξη στις ευρωεκλογές και στόχος είναι να επεκταθεί και στις εθνικές εκλογές, τουλάχιστον στους εκτός συνόρων Έλληνες της Διασποράς.

Ένα από τα μεγαλύτερα κορυφαία αιτήματα του πολιτικού μας χώρου είναι οι λιγότεροι φόροι. Είμαστε η κυβέρνηση που έχει μειώσει ή καταργήσει 83 φόρους και μένει να δούμε τι θα γίνει μέχρι τις εκλογές. Αυτή η κριτική απαντάται από την πραγματικότητα. Αν βάλει κανείς την πολιτική του Κυριάκου Μητσοτάκη δίπλα στην ιδρυτική διακήρυξη της Νέας Δημοκρατίας, θα δει ότι είναι και σταθερή και συνεπής σε αυτήν, αλλά είναι και επίκαιρη. Οι πολιτικές δίνουν τις απαντήσεις στις κριτικές και όχι τα θέσφατα τα οποία κάποιος θέλει να δημιουργήσει. Και ναι, κάποιοι άνθρωποι ήρθαν στη Νέα Δημοκρατία, δεν μετακινήθηκε η Νέα Δημοκρατία. Άνθρωποι που μπορεί να ήταν σε άλλους χώρους τα προηγούμενα χρόνια, αποδέχτηκαν την πολιτική υπεροχή της Νέας Δημοκρατίας. Αυτό είναι τιμητικό για τη Νέα Δημοκρατία.

– Ένας επιχειρηματίας στο τιμόνι της χώρας θα μπορούσε να τα πάει εξίσου καλά ή και καλύτερα από έναν πολιτικό;

Η πολιτική πρέπει να ασκείται από πολιτικούς, αλλά οι πολιτικοί δεν πρέπει να είναι επαγγελματίες πολιτικοί. Δεν πιστεύω ότι υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί να είναι μόνο πολιτικοί ή μόνο τεχνοκράτες. Αν δεν έχεις επαφή με την πολιτική, δηλαδή με την κοινωνία, και κυρίως αν δεν είσαι αιρετός, αν δεν έχεις κατέβει σε καφενεία, καφετέριες, πλατείες σε γειτονιές για να μιλήσεις, δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις προβλήματα. Το έκανα ως γραμματέας του κόμματος δύο χρόνια και τώρα το κάνω εδώ και αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και σε διάφορες περιοχές και κυρίως στην εκλογική μου περιφέρεια, τον Βόρειο Τομέα Αθηνών. Παράλληλα, αν δεν έχεις και ένσημα, δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις προβλήματα. Ισορροπία χρειάζεται και αυτή την ισορροπία πρέπει να την αναζητήσουμε σε όσο το δυνατόν περισσότερα στελέχη.

Τα κόμματα να γεμίσουν όσο δυνατόν περισσότερο με ανθρώπους με ένσημα, γιατί οι άνθρωποι παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Ανθρώπους δηλαδή με παραστάσεις ζωής, με κανονική δουλειά πριν μπουν στην πολιτική, που να μην είναι επαγγελματίες πολιτικοί

– Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να συμμετέχει στις αποφάσεις ή στη διακυβέρνηση; Πού σταματά ο ρόλος της;

Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι το μέλλον, είναι το παρόν το οποίο ζούμε και σίγουρα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτό και να την αξιοποιούμε θετικά. Η κυβέρνηση αυτή έχει πολιτική που προσπαθεί να το κάνει. Όμως οι μηχανές, οι αλγόριθμοι σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τους ανθρώπους. Πρώτον, γιατί δημιουργήθηκαν από ανθρώπους και, δεύτερον, γιατί αν δεν υπάρχει ο κατάλληλος χειρισμός και τα σωστά όρια και οι κανόνες, κινδυνεύουμε. Δεν θεωρώ ότι απειλείται η Δημοκρατία, αλλά σίγουρα πρέπει να μην εφησυχάσουμε δευτερόλεπτο, κυρίως γιατί θεωρώ ότι ο απόλυτος αντίπαλος του μέλλοντος του 2040 είναι το ψέμα. Το ψέμα πλέον επικαιροποιείται, εκσυγχρονίζεται. Μπορεί αυτή τη στιγμή, αν η συνέντευξη αυτή γίνει, το 2040 να υπάρχει μια αντίστοιχη, στην οποία εγώ και εσείς να λέμε πράγματα που δεν τα έχουμε πει ποτέ – ήδη γίνεται αυτό. Τότε θα γίνει σε έναν βαθμό που κανείς δεν θα μπορεί να πιστέψει ποια είναι η αυθεντική και ποια είναι η fake. Θεωρώ ότι θα αναγκαστεί η ανθρωπότητα, η κοινωνία και η χώρα μας να βάλει κανόνες, όχι να περιορίσει την εξέλιξη, αλλά να βάλει κανόνες.

Το κάναμε αυτό με την Πανελλήνια Ένωση Δημοσιογράφων, που έχω την τιμή ως υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, αρμόδιος για ζητήματα Τύπου να το καλωσορίσω, να το χαιρετήσω, να το υιοθετήσω. Πρέπει να υπάρχουν κανόνες. Να ξέρει κάποιος για μία συζήτηση αν είναι αποτέλεσμα τεχνητής νοημοσύνης ολικά ή εν μέρει, να ξέρει αν αυτό το οποίο βλέπει είναι τεχνητή νοημοσύνη ή όχι. Επίσης, είναι πάρα πολύ βασικό να προχωρήσει η νομοθεσία, ώστε να μην μπορεί κάποιος να χρησιμοποιεί τη φωνή μας ή την εμφάνισή μας χωρίς την άδειά μας. Όπως δεν μπορεί, για παράδειγμα, κάποιος να χρησιμοποιεί το όνομά μας για να συστηθεί κάπου. Έχουν δημιουργηθεί ανάγκες που θεωρώ ότι η νομοθεσία πρέπει να εναρμονιστεί με αυτές.

– Αν η τεχνητή νοημοσύνη είναι προ των πυλών ή έχει περάσει το κατώφλι, τα social media είναι καθημερινό μας κομμάτι. Τι ρόλο θα έχουν τα κοινωνικά δίκτυα και τα ψηφιακά μέσα στην πολιτική του μέλλοντος; Σας φοβίζει το γεγονός πως ασκείται η πολιτική μέσω social;

Δεν είναι θέμα φόβου. Είναι μια πραγματικότητα. Και κάτι το οποίο είναι πραγματικότητα πρέπει να το διαχειριστείς. Σίγουρα έχει και εκφάνσεις οι οποίες δημιουργούν κινδύνους. Το γεγονός ότι κάποιος ανώνυμα μπορεί να πει κάτι ατεκμηρίωτο και να δημιουργήσει μια ψευδαίσθηση στην κοινή γνώμη και αυτό να επηρεάσει ακόμα και εκλογικά αποτελέσματα, την άποψη των πολιτών, να διακινήσει ψέματα -ειδικά το 2025 που ήταν μια κατεξοχήν τέτοια χρονιά- είναι κάτι το οποίο σίγουρα με προβληματίζει πάρα πολύ. Θεωρώ ότι είναι μια τεράστια απειλή. Δεν φταίνε τα social media, φταίνε κάποιοι χρήστες οι οποίοι χρησιμοποιούν τα social media, για να εξαπατήσουν τους πολίτες. Άρα αυτούς πρέπει να αντιμετωπίσουμε και είμαι της άποψης ότι και εκεί οι κανόνες πρέπει να εναρμονιστούν με τη νέα πραγματικότητα.

– Πώς φαντάζεστε το μοντέλο διακυβέρνησης που θα μπορούσε να ανταποκριθεί καλύτερα στις παγκόσμιες προκλήσεις; Μήπως η αυτοδυναμία να είναι μια παρωχημένη λογική;

Η πολιτική δεν γίνεται εν κενώ και δεν είναι ίδια η απάντηση για κάθε χώρα. Αυτό θα το απαντήσει η ζωή και η πολιτική, που είναι μέρος της ζωής, οι συμπεριφορές των πολιτικών κομμάτων. Αν οι πολίτες αναζητήσουν συνεργασίες και αυτοί οι οποίοι πρέπει να συνεργαστούν βάλλουν το κόμμα τους ή το ποσοστό τους ή το φανατικό εκλογικό κοινό τους πάνω από το καλό της χώρας, αυτό θα δείξει στους πολίτες ότι δεν υπάρχει αυτή η διαδρομή. Η μέχρι τώρα εμπειρία των 51 ετών από τη Μεταπολίτευση μας κάνει να λέμε ότι τα επόμενα 15 χρόνια για την Ελλάδα, είναι ένα όνειρο απατηλό. Δεν έχουν κάνει καλό οι συγκυβερνήσεις, με κάποιες ελάχιστες εξαιρέσεις που κράτησαν τη χώρα όρθια, με τραυματικότερη εμπειρία τη συγκυβέρνηση του 2015-2019, που ήταν ολέθρια για την Ελλάδα.

– Θα αλλάξει η έννοια της «πολιτικής ευθύνης» ή της «λογοδοσίας» μέσα στις επόμενες δεκαετίες; Θα δυναμώσει η βαρύτητά τους ή θα ατονήσουν;

Θα δυναμώσουν. Και πολύ. Γιατί ο κόσμος έχει πλέον μηδενική ανοχή και υπομονή σε συμπεριφορές. Μπορεί να ανεχτεί ως προς τον χρόνο που δίνει για το αποτέλεσμα, αντιλαμβάνονται πολλοί συμπολίτες μας ότι θέλει χρόνια για να αποδώσει μια μεγάλη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, μια μεγάλη μεταρρύθμιση στην υγεία, η οικονομία δεν μπορεί από τη μια μέρα στην άλλη να αλλάξει, αλλά αλαζονικές συμπεριφορές, συμπεριφορές που δεν συνάδουν με τον ρόλο που έχει κανείς, πλέον δεν γίνονται ανεκτές, παρότι μπορεί αντίστοιχες συμπεριφορές τα προηγούμενα χρόνια να γίνονταν. Άρα, με αυτή τη λογική, θεωρώ ότι σε 15 χρόνια θα είναι ακόμα λιγότερο ανεκτές.

– Οι πολιτικοί σήμερα ενδιαφέρονται για την υστεροφημία τους;

Εάν δεν το κάνουν, τότε δεν έχουν λόγο να είναι στην πολιτική. Η πολιτική είναι ό,τι πιο εφήμερο και προσωρινό υπάρχει, το λέω συνέχεια. Ο μεγαλύτερος λόγος, αν όχι ο μόνος, που πρέπει να είναι κανείς στην πολιτική, είναι σε αυτό το σύντομο, εφήμερο πέρασμα να αφήσεις κάτι το οποίο έχει να κάνει με τη δράση, την πορεία, τον χαρακτήρα, το ήθος σου. Αυτό μένει στο τέλος της ημέρας. Ας κάνουμε λίγο μια προβολή στο παρελθόν, για να καταλάβουμε τι έχει αξία. Και αυτό έχει τεράστια αξία.

– Στις αρμοδιότητές σας είναι τα Μέσα Επικοινωνίας και θα ήθελα, πριν κλείσουμε τη συζήτηση, να μιλήσουμε για τα μίντια. Αρχικά, πώς οραματίζεστε την κρατική τηλεόραση το 2040, κύριε Μαρινάκη;

Η κρατική τηλεόραση του παρόντος είναι η τηλεόραση του μέλλοντος. Δηλαδή, μια τηλεόραση όπου το Ertflix έχει εκατομμύρια τηλεθεατές μηνιαίως, το ενημερωτικό κανάλι του ERTNews είναι αυτή τη στιγμή το πιο αξιόπιστο. Προσέξτε, η δημόσια τηλεόραση, το δημόσιο ενημερωτικό κανάλι θεωρείται το πιο αξιόπιστο με βάση τις έρευνες των πολιτών και με τη σφραγίδα του, τεράστιας εμβέλειας, πρακτορείου Reuters. Άρα, ήδη κινείται με όρους μέλλοντος η δημόσια τηλεόραση.

Αυτό το οποίο προσπαθούμε να κάνουμε είναι να την εκσυγχρονίσουμε και ως προς το προσωπικό της και μαζί με έμπειρα στελέχη που έχει, απόφοιτους σχολών δημοσιογραφίας και λοιπών σχολών που σχετίζονται με τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, να δώσουν μια νέα πνοή στη δημόσια τηλεόραση, ώστε αυτή η εικόνα η οποία υπάρχει να αξιοποιηθεί ακόμα περισσότερο από το προσωπικό το οποίο ανανεώνεται.

– Βλέπετε σαρωτικές αλλαγές στους τρόπους ενημέρωσης του κοινού τα επόμενα χρόνια;

Κατ’ αρχάς, αν ήξερα με ποια μέσα θα επικοινωνεί ο κόσμος 15 χρόνια μετά, θα είχα ξεκινήσει να τα κατασκευάζω, ώστε να μου κάνετε τότε μια συνέντευξη και να είμαι και δισεκατομμυριούχος. Σίγουρα, πολλά από αυτά τα οποία θα δούμε σε 15 χρόνια, τα περισσότερα αυτή τη στιγμή μπορεί να μην τα γνωρίζουμε καν. Σκεφτείτε, αν αυτή η κουβέντα γινόταν 15 χρόνια πριν, δεν θα μπορούσαν αυτοί οι οποίοι θα την έκαναν να φανταστούν ποια είναι τα πιο δημοφιλή μέσα ενημέρωσης: κάποιες πλατφόρμες στο διαδίκτυο, κάποιους τρόπους επικοινωνίας όπως είναι τα podcasts, τα vidcasts και όλα αυτά τα οποία γίνονται. Κάποια μπορεί να είχαν ξεκινήσει πριν από 15 χρόνια, αλλά δεν ήταν και τόσο δημοφιλή.

Σίγουρα, όμως, οφείλουμε να εξαντλήσουμε κάθε περιθώριο, ώστε ειδικά ο έντυπος Τύπος να μην ασθενήσει. Δέχεται σίγουρα μια πολύ μεγάλη πτώση χρόνο με τον χρόνο εδώ και αρκετά χρόνια, λόγω της εξάπλωσης του διαδικτύου, είναι λογικό. Πρέπει, όμως, οι πολιτικές που ακολουθούμε να έχουν ως πρώτη προτεραιότητα τη στήριξη των παραδοσιακών μέσων. Έχουμε πάρει σχετικές πρωτοβουλίες το προηγούμενο χρονικό διάστημα στήριξης του περιφερειακού Τύπου και συνολικά του έντυπο Τύπου. Το ραδιόφωνο θεωρώ ότι δεν θα υποκατασταθεί. Ίσως σταδιακά έχουμε τους επόμενους μήνες μια νομοθέτηση για τα ραδιόφωνα θα περάσει και αυτό σε μια λογική διαδικτυακού ραδιοφώνου. Το ραδιόφωνο είναι ένα μέσο το οποίο πάντοτε θα το θέλουμε, όταν ταξιδεύουμε, όταν πηγαίνουμε στη δουλειά μας, όταν θέλουμε να κάνουμε δουλειές στο σπίτι μας, όταν θέλουμε να ακούσουμε μια συζήτηση. Δεν νομίζω ότι αυτά τα μέσα μπορούν να σβήσουν, αντίστοιχα και τα υπόλοιπα μέσα. Ίσως εκσυγχρονιστούν, ίσως περάσουν σε μια νέα εποχή και αυτό λογικό είναι, υπό την προϋπόθεση ότι γίνεται σωστά και με κανόνες.

– Αν βάλουμε σήμερα ένα προσωπικό μήνυμα σε μια χρονοκάψουλα ώστε να ανοιχτεί το 2040, τι θα θέλατε να πείτε στον Παύλο μετά από 15 χρόνια;

Αυτό το οποίο θέλω είναι, όταν θα κάνουμε μία πρώτη αποτίμηση για ό,τι έχω κάνει, κυρίως οι δικοί μου άνθρωποι, με πρώτη την οικογένειά μου, τη γυναίκα μου, το παιδί μου, να είναι υπερήφανοι για τον τρόπο που το έκανα. Ότι το έκανα με μέτρο, με ευπρέπεια, με όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αποτέλεσμα και με ήθος. Αν καταφέρεις και κάνεις χαρούμενος και υπερήφανους τους δικούς σου ανθρώπους, αυτό το οποίο θες να κάνεις είναι πετυχημένο.