«Οραματίζομαι την Ελλάδα ως έναν ενεργειακό κόμβο που θα συνδέει τρεις ηπείρους»

Ο κ. Χρήστος Μπασδέκης, επικεφαλής της Διεύθυνσης Δραστηριοτήτων Πελατών της ΔΕΠΑ Εμπορίας, σκιαγραφεί με σαφήνεια το πώς εξελίσσεται το ενεργειακό τοπίο και πώς αλλάζει ο ρόλος της εταιρείας μέχρι το 2040. Μιλά για τον μετασχηματισμό της ΔΕΠΑ σε έναν ενιαίο, καθετοποιημένο ενεργειακό όμιλο, που θα δρα σε όλο το φάσμα της ενέργειας, από τις ΑΠΕ και την αποθήκευση έως τα νέα καθαρά καύσιμα.

Παράλληλα, αναδεικνύει τη στρατηγική σημασία της ενεργειακής ασφάλειας και τη συμβολή της εταιρείας στη μετάβαση προς μηδενικές εκπομπές, μέσω του «πράσινου» υδρογόνου, του βιομεθανίου και των έξυπνων τεχνολογιών. Περιγράφει επίσης έναν μελλοντικό χάρτη στον οποίο η Ελλάδα μετεξελίσσεται σε έναν ακόμη μεγαλύτερο ενεργειακό κόμβο, ικανό να συνδέει αγορές και να ενισχύει τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου – και όχι μόνο.

– Η ΔΕΠΑ Εμπορίας το έτος 2040 θα μετρά πλέον 52 χρόνια συνεχούς παρουσίας στην ελληνική αγορά. Πώς οραματίζεστε τη θέση και τον ρόλο της εταιρείας στο ευρύτερο ενεργειακό οικοσύστημα της χώρας εκείνη την περίοδο;

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας ήδη σήμερα βρίσκεται σε μια βαθιά διαδικασία μετασχηματισμού και αυτό που βλέπουμε στο 2040 είναι ένα αποτέλεσμα αυτής της μακράς, συνεπούς πορείας. Πιστεύω ότι έως το 2040 η εταιρεία θα είναι πλέον ένας ενιαίος, καθετοποιημένος ενεργειακός όμιλος που θα λειτουργεί σε όλο το φάσμα της ενέργειας –ηλεκτροπαραγωγή, αποθήκευση, εμπόριο ενέργειας, ΑΠΕ, νέα καύσιμα, έξυπνα δίκτυα–, όλα όσα συνθέτουν το ενεργειακό οικοσύστημα της επόμενης γενιάς.

Ωστόσο, υπάρχει κάτι που δεν αλλάζει: ο ρόλος της ΔΕΠΑ ως θεσμικού εγγυητή της ενεργειακής ασφάλειας. Η εταιρεία έχει ταυτιστεί με τη σταθερότητα της ελληνικής αγοράς από την πρώτη ημέρα λειτουργίας της. Το ίδιο πιστεύω πως θα ισχύει και το 2040, αλλά σε ευρύτερη κλίμακα, καθώς η ενεργειακή ασφάλεια πια αφορά περιφέρειες, όχι μόνο κράτη. Εκτιμώ ότι η Ελλάδα θα είναι τότε κεντρικός παίκτης στην περιοχή και η ΔΕΠΑ θα συμμετέχει ενεργά σε αυτό το νέο περιφερειακό δίκτυο συνεργασιών και ροών ενέργειας.

– Μέχρι το 2040 έχει τεθεί ως διεθνής στόχος η επίτευξη «καθαρών μηδενικών εκπομπών». Πώς συμβάλλει η ΔΕΠΑ Εμπορίας σήμερα σε αυτή τη διαδρομή και ποιο είναι το μακροπρόθεσμο σχέδιό της;

Η μετάβαση σε μηδενικές εκπομπές είναι μια διαδικασία πολυεπίπεδη: τεχνική, χρηματοδοτική, θεσμική. Η ΔΕΠΑ Εμπορίας κινείται παράλληλα με αυτή τη διεθνή στρατηγική. Η εταιρεία εφαρμόζει ένα στρατηγικό πλάνο επενδύσεων σε έργα ΑΠΕ, σε έργα αποθήκευσης ενέργειας, καθώς και σε τεχνολογίες που θα μετατρέψουν τη χώρα σε πιο ευέλικτο και ανθεκτικό ενεργειακό σύστημα.

Παράλληλα, δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε τον ρόλο που έπαιξε η ΔΕΠΑ από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα, καθώς είναι αυτή που έφερε το φυσικό αέριο στην Ελλάδα, δημιούργησε τις υποδομές για τη διανομή του και βοήθησε τη χώρα να φύγει από τον βαρύ, ρυπογόνο και πλέον ακριβό λιγνίτη, προς ένα καθαρότερο καύσιμο. Αυτή η μετάβαση ήταν και θα παραμείνει αναγκαία σε βάθος χρόνου, μέχρι να μηδενιστούν πλήρως οι εκπομπές.

Ταυτοχρόνως, η ΔΕΠΑ χτίζει το «πράσινο χαρτοφυλάκιό» της: ΑΠΕ, βιομεθάνιο, υδρογόνο, και υποδομές που θα επιτρέψουν στο σύστημα να λειτουργεί με φθηνότερη, καθαρότερη ενέργεια. Αυτή η στρατηγική δεν είναι θεωρητική, αλλά βασίζεται σε πραγματικά έργα που ήδη υλοποιούνται και δημιουργούν προστιθέμενη αξία για την ελληνική οικονομία.

– Το φυσικό αέριο θεωρείται καύσιμο-γέφυρα προς πιο πράσινες μορφές ενέργειας. Πιστεύετε πως θα εξακολουθήσει να παίζει κεντρικό ρόλο την επόμενη δεκαπενταετία;

Πιστεύω πως ναι. Το φυσικό αέριο δεν είναι μια παρωχημένη τεχνολογία· είναι ένας κρίσιμος κρίκος για την ενεργειακή σταθερότητα. Όσο αυξάνεται η διείσδυση των ΑΠΕ, τόσο αυξάνεται και η ανάγκη για ευελιξία στο σύστημα. Το φυσικό αέριο θα συνεχίσει να καλύπτει τις αιχμές, να εξισορροπεί τη στοχαστικότητα και να στηρίζει τις ηλεκτρικές ροές μεταξύ των ευρωπαϊκών αγορών. Επιπλέον, το LNG θα παραμείνει βασικός παράγοντας διαφοροποίησης προμηθειών και ασφάλειας.

– Μιλάμε όλο και περισσότερο για «πράσινο υδρογόνο». Πόσο κοντά είμαστε στην ευρεία αξιοποίησή του και ποιες είναι οι προκλήσεις;

Το πράσινο υδρογόνο είναι ένα από τα πιο συναρπαστικά και ταυτόχρονα πιο απαιτητικά κομμάτια της ενεργειακής μετάβασης. Στην Ελλάδα βρισκόμαστε σε ένα πρώιμο αλλά πολλά υποσχόμενο στάδιο. Οι μεγάλες επενδύσεις που θα οδηγήσουν σε μαζική παραγωγή χρειάζονται χρόνο, θεσμική ωριμότητα και σταθερό πλαίσιο. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν γίνονται βήματα.

Για παράδειγμα, η ΔΕΠΑ Εμπορίας είναι βασικός τεχνικός εταίρος στο project LIFE GREENH2ORN, το οποίο υλοποιείται στη Δυτική Μακεδονία και αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά πιλοτικά έργα παραγωγής και χρήσης πράσινου υδρογόνου. Το έργο αυτό, το οποίο ήδη έχει αρχίσει να δημιουργεί τεχνογνωσία, θα μας δώσει μια πρώτη εικόνα για το πώς μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη το νέο αυτό καύσιμο.

Οι προκλήσεις σήμερα είναι ξεκάθαρες: υψηλό κόστος παραγωγής, ανάγκη για κλίμακα και διασυνδέσεις, επενδύσεις σε ηλεκτρόλυση και, φυσικά, υποστήριξη από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό χρηματοδότησης. Πιστεύω όμως πως έως το 2035-2040 θα βλέπουμε πλέον έργα πλήρους λειτουργίας σε εθνικό επίπεδο, ενώ η τεχνολογία θα έχει ωριμάσει ώστε να γίνει πραγματικά ανταγωνιστική.

– Η ΔΕΠΑ Εμπορίας έχει ανακοινώσει και υλοποιεί συγκεκριμένα έργα στον τομέα του βιομεθανίου. Ποιος είναι ο ρόλος του και τι μπορούμε να περιμένουμε τα επόμενα χρόνια;

Το βιομεθάνιο δεν είναι απλώς μια συμπληρωματική επιλογή. Είναι ένας κρίσιμος πυλώνας της κυκλικής οικονομίας και της παραγωγής πράσινων καυσίμων. Και δεν μιλάμε θεωρητικά· έχουμε ήδη χειροπιαστά αποτελέσματα.

Το πρώτο πιλοτικό έργο παραγωγής συμπιεσμένου βιομεθανίου (bio CNG) στην Ελλάδα υλοποιήθηκε από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας σε συνεργασία με τη Φάρμα Χήτας. Το παραγόμενο καύσιμο διατίθεται ήδη μέσω του δικτύου FISIKON. Αυτό από μόνο του αποδεικνύει ότι η τεχνολογία είναι ώριμη και ότι μπορούμε να αξιοποιήσουμε το υφιστάμενο δυναμικό από αγροτοκτηνοτροφικούς πόρους, μειώνοντας εκπομπές και παράγοντας καθαρό καύσιμο μεταφορών.

Την επόμενη δεκαετία το βιομεθάνιο έχει προοπτική να καλύπτει ένα ουσιαστικό ποσοστό της ζήτησης, ιδίως σε εφαρμογές που δύσκολα ηλεκτρίζονται. Το μεγάλο στοίχημα είναι τα δίκτυα, η πιστοποίηση και η ενίσχυση των παραγωγών για να μπει σταδιακά σε εμπορική κλίμακα. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΔΕΠΑ σχεδιάζει να στηρίξει τη δημιουργία τοπικών συνεργειών και να προωθήσει μοντέλα βιώσιμης παραγωγής που θα στηρίζουν τις αγροτικές περιοχές.

– Η τεχνητή νοημοσύνη και η έξυπνη διαχείριση ενέργειας αλλάζουν το ενεργειακό μοντέλο. Πώς προετοιμάζεται η ΔΕΠΑ Εμπορίας;

Η ΤΝ είναι εργαλείο, πολύ χρήσιμο, αλλά πάντα εργαλείο. Στον δικό μας κλάδο μπορεί να αυτοματοποιήσει εργασίες αγοράς και πώλησης ενέργειας, να βελτιώσει την πρόβλεψη ζήτησης και να δημιουργήσει μοντέλα ακριβείας που υποστηρίζουν αποφάσεις σε πραγματικό χρόνο.

Ωστόσο, χρειάζεται σχεδιασμό και σωστή ενσωμάτωση. Δεν θέλουμε να αντικαταστήσει την κρίση των στελεχών, αλλά να την ενισχύσει. Η ΔΕΠΑ Εμπορίας επενδύει σε υποδομές δεδομένων, σε αλγορίθμους πρόβλεψης και σε συστήματα που θα κάνουν τη διαχείριση ενέργειας πιο έξυπνη, αλλά με τη σωστή ανθρώπινη επίβλεψη. Στο μέλλον, τέτοιες τεχνολογίες θα επιτρέπουν στους καταναλωτές και στις επιχειρήσεις να διαχειρίζονται την ενέργεια πιο αποδοτικά, μειώνοντας κόστος και ανθρακικό αποτύπωμα.

– Πιστεύετε ότι το 2040 ο καταναλωτής θα είναι πιο «ενεργός»;

Ναι, και αυτό είναι κάτι που πρέπει να το δούμε ως θετική εξέλιξη. Ο καταναλωτής δεν θα είναι απλός αποδέκτης ενέργειας. Θα αποθηκεύει ενέργεια στο σπίτι του, θα τη διαθέτει στο σύστημα όταν έχει αξία, θα συμμετέχει στα σχήματα ευελιξίας. Οι μπαταρίες στα αυτοκίνητα, τα μικρά οικιακά συστήματα αποθήκευσης, οι ενεργειακές κοινότητες, όλα αυτά θα δημιουργήσουν έναν νέο, πιο συμμετοχικό χάρτη. Η ενεργειακή μετάβαση, τελικά, δεν είναι μόνο τεχνολογική· είναι και κοινωνική.

Η ενεργειακή ασφάλεια είναι στον πυρήνα της ΔΕΠΑ από την πρώτη ημέρα. Η εταιρεία ενισχύει αυτόν τον ρόλο μέσω μακροχρόνιων συμβολαίων προμήθειας, διαφοροποιημένων πηγών από πολλαπλές οδεύσεις, συμμετοχής σε υποδομές όπως IGB, FSRU Αλεξανδρούπολης, ανάπτυξης νέων υποδομών ηλεκτροπαραγωγής και ΑΠΕ

– Ο ενεργειακός μετασχηματισμός είναι δαπανηρός. Πώς διασφαλίζουμε ότι δεν θα επιβαρυνθούν δυσανάλογα τα νοικοκυριά;

Ο ενεργειακός μετασχηματισμός απαιτεί μεγάλες επενδύσεις, όμως η απόδοση αυτών των επενδύσεων είναι πολυετής και συλλογική. Στην αρχή, ναι, το κόστος είναι υψηλό. Όμως όσο προχωρούν τα έργα, οι διασυνδέσεις, οι αποθήκες, οι νέες μορφές παραγωγής, μειώνονται τα συνολικά κόστη ενέργειας.

Τα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία είναι κρίσιμα, αφού χωρίς αυτά η πράσινη μετάβαση θα ήταν πολύ πιο δύσκολη. Η διασύνδεση αγορών σημαίνει φθηνότερη ενέργεια, ροή καθαρής παραγωγής από χώρα σε χώρα και πραγματική ενοποίηση του ευρωπαϊκού ενεργειακού συστήματος. Παράλληλα, η στοχευμένη κοινωνική πολιτική μπορεί να διασφαλίσει ότι η μετάβαση θα είναι δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς.

– Αν σας ζητούσα να περιγράψετε με μία εικόνα, πώς θα μοιάζει ο ενεργειακός χάρτης της Ελλάδας το 2050;

Οραματίζομαι την Ελλάδα ως έναν ενεργειακό κόμβο που θα συνδέει τρεις ηπείρους. Εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Ασία και Αφρική, αποθήκευση ενέργειας σε ελληνικές υποδομές, διακίνηση φορτίων στις ευρωπαϊκές αγορές, παραγωγή καθαρής ενέργειας και, γιατί όχι, αξιοποίηση εγχώριων πόρων φυσικού αερίου με νέες τεχνολογίες. Ένας πραγματικός σταθμός μεταφοράς, διαχείρισης και παραγωγής ενέργειας. Αυτή η προοπτική δίνει στη χώρα στρατηγικό ρόλο και οικονομική σταθερότητα.

– Η ενεργειακή ασφάλεια έχει αναδειχθεί σε κορυφαίο ζήτημα. Πώς προετοιμάζεται η ΔΕΠΑ Εμπορίας;

Η ενεργειακή ασφάλεια είναι στον πυρήνα της ΔΕΠΑ από την πρώτη ημέρα. Σήμερα, με τα δεδομένα που έχουν μεταβληθεί τόσο πολύ, η εταιρεία ενισχύει αυτόν τον ρόλο μέσω μακροχρόνιων συμβολαίων προμήθειας, διαφοροποιημένων πηγών από πολλαπλές οδεύσεις, συμμετοχής σε υποδομές όπως IGB, FSRU Αλεξανδρούπολης, ανάπτυξης νέων υποδομών ηλεκτροπαραγωγής και ΑΠΕ. Η ασφάλεια δεν είναι πλέον μόνο ελληνικό θέμα, αλλά περιφερειακό. Και εκεί η ΔΕΠΑ έχει ενεργό και ενισχυόμενο ρόλο, λειτουργώντας ως σταθερός πυλώνας αξιοπιστίας στην περιοχή.

– Σήμερα μιλάμε για ενεργειακές κοινότητες. Πόσο πιθανό θεωρείτε να δούμε έως το 2040 μεγάλα δίκτυα τοπικής διανομής πράσινων αερίων;

Είναι πολύ πιθανό. Ήδη, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες βλέπουμε μοντέλα όπου οι αγρότες, οι δήμοι, οι μικροπαραγωγοί παράγουν βιομεθάνιο ή υδρογόνο και το διοχετεύουν σε μικρά τοπικά δίκτυα. Για την Ελλάδα, αυτό θα απαιτήσει θεσμική ωρίμανση, επενδύσεις και διασφάλιση ποιότητας, αλλά δεν είναι κάτι έξω από τον ορίζοντα του 2040. Αντιθέτως, πιστεύω ότι θα αποτελέσει συμπληρωματικό κομμάτι της ενεργειακής αγοράς, ιδιαίτερα στην περιφέρεια, ενισχύοντας την τοπική ανάπτυξη και την ενεργειακή αυτονομία.

– Ποιες συνεργασίες θεωρείτε ότι θα είναι κρίσιμες για την Ελλάδα και τη ΔΕΠΑ Εμπορίας;

Στη Νοτιοανατολική Ευρώπη βλέπουμε ήδη σημαντικές συνεργασίες, τόσο στην προμήθεια όσο και στην εμπορία αερίου. Η ανάγκη για διεύρυνση των διαδρόμων διαμετακόμισης, είτε για ηλεκτρισμό είτε για φυσικό αέριο, θα ενισχυθεί το επόμενο διάστημα. Η ΔΕΠΑ έχει στρατηγικές συμμαχίες και θα συνεχίσει να επενδύει σε διασυνδέσεις, εμπορικές συμφωνίες, FSRUs, νέα έργα παραγωγής και αποθήκευσης. Το μεγάλο στοίχημα είναι η περιφερειακή ολοκλήρωση, που θα εξασφαλίσει σταθερές και ανταγωνιστικές αγορές για όλους τους εμπλεκόμενους.

– Αν βάζατε ένα προσωπικό μήνυμα σε μια χρονοκάψουλα για το 2040, τι θα γράφατε;

Θα έγραφα κάτι απλό: Να θυμάσαι ότι η ενέργεια είναι ο καθρέφτης της εποχής σου. Μην πάψεις ποτέ να μαθαίνεις και να εξελίσσεσαι. Η σταθερότητα είναι πάντα αποτέλεσμα κίνησης, ποτέ ακινησίας.

Και θα πρόσθετα: Όσο υπάρχει περιέργεια και θέληση για πρόοδο, η ενέργεια θα συνεχίσει να είναι δύναμη ζωής και δημιουργίας.