Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εντείνει την πίεση στην Ουκρανία να αποδεχθεί όρους για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία, επαναλαμβάνοντας ορισμένα από τα επιχειρήματα της Μόσχας δύο ημέρες μετά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Σήμερα Τραμπ θα φιλοξενήσει στον Λευκό Οίκο μια σύνοδο κορυφής με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και Ευρωπαίους ηγέτες, σε μια από τις σημαντικότερες στιγμές μέχρι σήμερα στην ταχέως εντεινόμενη προσπάθεια για τον τερματισμό της σύγκρουσης που ακολούθησε την εισβολή της Ρωσίας το 2022.
Σύμφωνα με ανάλυση του CNN η συνάντηση στον Λευκό Οίκο θεωρείται η πιο κρίσιμη τόσο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια όσο και για τη Δυτική συμμαχία από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Θα αποτελέσει δοκιμασία για την ειλικρίνεια του Τραμπ και την ικανότητά του να οδηγήσει Ουκρανία και Ρωσία σε έναν συμβιβασμό που πιθανότατα δεν θα ικανοποιήσει καμία πλευρά.
Η σύνοδος αυτή ακολουθεί τη συνάντηση του Τραμπ με τον Πούτιν την Παρασκευή στην Αλάσκα, η οποία προκάλεσε αποδοκιμασία εκτός της κυβέρνησης και του κινήματος MAGA, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος υποδέχθηκε με χειροκροτήματα τον Ρώσο ομόλογό του, που κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου. Ο Τραμπ πρόσφερε σημαντικά συμβολικά και διαδικαστικά ανταλλάγματα στον Πούτιν, με ελάχιστες δημόσιες δεσμεύσεις ως αντάλλαγμα.
Ωστόσο, ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, δήλωσε την Κυριακή στο CNN ότι η Ρωσία έχει μετριάσει την αντίθεσή της στις μεταπολεμικές δυτικές ρυθμίσεις ασφαλείας για την Ουκρανία και είναι έτοιμη να προβεί σε σημαντικές εδαφικές παραχωρήσεις στο πλαίσιο μιας συμφωνίας.
«Συμφωνήσαμε σε ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας που θα χαρακτήριζα ως καθοριστικές», δήλωσε ο Γουίτκοφ.
Οι ευρωπαϊκές ανησυχίες και το μήνυμα προς τον Ζελένσκι
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανέφεραν ιδιωτικά στο CNN ότι ο Πούτιν ζήτησε από την Ουκρανία να παραδώσει τμήματα της στρατηγικής και οικονομικά ζωτικής σημασίας περιοχής του Ντονμπάς, που οι ρωσικές δυνάμεις δεν έχουν καταφέρει να κατακτήσουν σε τρεισήμισι χρόνια πολέμου. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θεωρείται αδύνατο να αποδεχθεί ο Ζελένσκι πολιτικά, συνταγματικά, οικονομικά και στρατηγικά.
Ο Τραμπ, μέσω κοινωνικών δικτύων την Κυριακή, επέμεινε ότι «σημειώνεται μεγάλη πρόοδος». Παράλληλα, σε δήλωσή του στο Fox News, προειδοποίησε την Ουκρανία: «Κλείστε μια συμφωνία. Η Ρωσία είναι μια πολύ μεγάλη δύναμη, και αυτοί όχι».
Το βράδυ της Κυριακής, με ανάρτηση στο Truth Social, ο Τραμπ άσκησε εκ νέου πίεση στον Ζελένσκι, τονίζοντας τη θέση της Ρωσίας ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. «Ο Πρόεδρος Ζελένσκι της Ουκρανίας μπορεί να τερματίσει τον πόλεμο με τη Ρωσία σχεδόν αμέσως, αν το θέλει, ή μπορεί να συνεχίσει να πολεμά», έγραψε.
Αυτό προκάλεσε ανησυχία στο Κίεβο και σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ότι ο Τραμπ θα προσπαθήσει να επιβάλει το όραμα του Πούτιν στον Ζελένσκι και ότι, αν ο τελευταίος αρνηθεί, ο Αμερικανός πρόεδρος θα κατηγορήσει την Ουκρανία και θα αποσυρθεί από τη σύγκρουση.
Ο ρόλος των ΗΠΑ και η ευρωπαϊκή διάσταση
Ο Τζος Ρούντολφ, διευθύνων σύμβουλος και ανώτερος συνεργάτης στο German Marshall Fund, δήλωσε: «Ο Τραμπ έκανε κάτι χρήσιμο στην προσπάθειά του να τερματίσει τον πόλεμο: Οι διαπραγματεύσεις έδειξαν στον κόσμο ότι ο Πούτιν — και όχι οι Ουκρανοί ή οι Ευρωπαίοι — είναι αυτός που δεν θέλει να σταματήσει τον πόλεμο χωρίς να λάβει επιπλέον εδάφη». Και πρόσθεσε: «Το ερώτημα είναι τώρα με ποια πλευρά είναι η Αμερική».
Παρά τις επικρίσεις για τη σύνοδο της Αλάσκας και τη φαινομενική συμπάθεια του Τραμπ προς τον Πούτιν, ο Αμερικανός πρόεδρος παραμένει καταλύτης για οποιαδήποτε πιθανή ειρηνευτική συμφωνία. Η Ευρώπη, αν και θα έχει καίριο ρόλο στην ασφάλεια της Ουκρανίας μετά από μια συμφωνία, δεν διαθέτει την απαραίτητη επιρροή στον Πούτιν.
Η άφιξη του Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο αναμένεται να αναβιώσει μνήμες από την καταστροφική του επίσκεψη τον Φεβρουάριο, όταν ζωντανές εικόνες έδειξαν τον Τραμπ και τον αντιπρόεδρο Τζ.Ντ. Βανς να τον επιπλήττουν. Αυτήν τη φορά, συνοδεύεται από τους ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Βρετανίας, της Ιταλίας, της Φινλανδίας, τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ και την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Φιόνα Χιλ, πρώην σύμβουλος του Τραμπ για τη Ρωσία, τόνισε στο CBS: «Αυτό αφορά το μέλλον της Ευρώπης και την ευρωπαϊκή ασφάλεια, όχι μόνο την Ουκρανία. Η Ευρώπη πρέπει να έχει ίσο λόγο σε όλα αυτά».
Το παρασκήνιο και οι πιθανές εξελίξεις
Ο Ρώσος πρόεδρος, μαζί με τον Τραμπ στην Αλάσκα, ζήτησε αναθεώρηση των «αιτίων του πολέμου», εννοώντας την απομάκρυνση του Ζελένσκι, τη μείωση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και την απόσυρση των δυνάμεων του ΝΑΤΟ από την Ανατολική Ευρώπη.
Ο υπουργός Εξωτερικών και Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Τραμπ, Μάρκο Ρούμπιο, εμφανίστηκε πιο επιφυλακτικός: «Υπάρχουν ακόμη μεγάλες διαφορές. Δεν βρισκόμαστε στο χείλος μιας ειρηνευτικής συμφωνίας», είπε στο ABC.
Στον Λευκό Οίκο θα βρεθούν σήμερα οι Εμανουέλ Μακρόν, Φρίντριχ Μερτς, Τζόρτζια Μελόνι, Κιρ Στάρμερ, Αλεξάντερ Στουμπ, Μαρκ Ρούτε και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Ο Τραμπ διατηρεί καλές προσωπικές σχέσεις με αρκετούς από αυτούς, ενώ η διάθεσή του μετά την κριτική για τη θερμή υποδοχή στον Πούτιν θα είναι καθοριστική.
Ο Μακρόν, με ανάρτησή του στο X, σημείωσε ότι είναι «απαραίτητο να αντληθούν όλα τα διδάγματα των τελευταίων 30 ετών, ιδιαίτερα από την παγιωμένη τάση της Ρωσίας να μην τηρεί τις δεσμεύσεις της».
Ο Γουίτκοφ, πάντως, υπερασπίστηκε τον Τραμπ, λέγοντας ότι ο Πούτιν αποδέχθηκε μια συμφωνία ασφαλείας παρόμοια με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, χωρίς όμως να συνδέεται με αυτό. Ο ίδιος υποστήριξε ότι ο Ρώσος πρόεδρος προσέφερε «παραχωρήσεις σε αρκετές περιοχές», χωρίς να δώσει λεπτομέρειες.
