Το Μεξικό είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας μπίρας στον κόσμο. Κι όμως, μία από τις πιο αγαπημένες και εμβληματικές μπίρες του δεν εξάγεται ποτέ. Δεν θα τη βρεις σε διεθνή ράφια, ούτε όλο τον χρόνο. Κυκλοφορεί μόνο για λίγες εβδομάδες κάθε χειμώνα και μόνο εντός της χώρας. Το όνομά της είναι Noche Buena – και για τους Μεξικανούς σηματοδοτεί ανεπίσημα την έναρξη των Χριστουγέννων.
Όπως το Πουέρτο Ρίκο έχει το γλυκό coquito και η Γερμανία το αρωματικό Glühwein, έτσι και το Μεξικό έχει τη δική του χριστουγεννιάτικη παράδοση σε υγρή μορφή: μια σκούρα, γεμάτη μπίρα τύπου Bock, με βαθύ καστανό χρώμα, νότες καραμέλας και καβουρδισμένου καφέ και αλκοολικό βαθμό 5,9%. Το όνομά της σημαίνει συμπίπτει με την εποχή και δεν θα μπορούσε να είναι πιο ταιριαστό.
Η στιγμή που «ξεκινούν τα Χριστούγεννα»
Από τη Μέριδα μέχρι το Μοντερέι και την Πόλη του Μεξικού, όταν τα κόκκινα κιβώτια της Noche Buena εμφανίζονται στα σούπερ μάρκετ, οι Μεξικανοί ξέρουν ότι οι γιορτές πλησιάζουν. Όπως λέει η συγγραφέας Marie Sarita Gaytán, «είναι η ανεπίσημη αρχή των Χριστουγέννων, η στιγμή που μπαίνουμε πραγματικά στο εορταστικό κλίμα».
Σε αντίθεση με τις πιο γνωστές, ελαφριές μεξικανικές μπίρες, η Noche Buena είναι πλούσια και σύνθετη. Ταιριάζει ιδανικά με τα παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα φαγητά της χώρας: γαλοπούλα, romeritos με mole, αλλά και αλμυρό μπακαλιάρο (bacalao). Η γλυκόπικρη γεύση της «αγκαλιάζει» τα μπαχαρικά και τις έντονες σάλτσες της μεξικανικής κουζίνας.
Γερμανικές ρίζες, μεξικανική ψυχή
Για να καταλάβει κανείς πώς μια μπίρα με γερμανική καταγωγή έγινε το απόλυτο χριστουγεννιάτικο ποτό του Μεξικού, πρέπει να γνωρίζει την ιστορία της μπίρας στη χώρα. Αν και σήμερα το Μεξικό κυριαρχεί στις παγκόσμιες εξαγωγές, η σχέση του με τη μπίρα είναι σχετικά πρόσφατη.
Στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, η βιομηχανοποίηση διέλυσε πολλές μικρές ζυθοποιίες στη Γερμανία. Πολλοί ζυθοποιοί μετανάστευσαν, μεταφέροντας τις γνώσεις τους σε νέες χώρες – ανάμεσά τους και το Μεξικό. Το 1875, ο Ελβετός ζυθοποιός Σαντιάγο Γκραφ εισήγαγε την lager, δίνοντας ώθηση στη βιομηχανική παραγωγή μπίρας.
Λίγες δεκαετίες αργότερα, μεγάλες ζυθοποιίες όπως η Cervecería Moctezuma στο Οριζάμπα της Βερακρούς άρχισαν να κυριαρχούν. Εκεί γεννήθηκε και η Noche Buena.
Ένας χριστουγεννιάτικος θρύλος
Σύμφωνα με έναν δημοφιλή αστικό μύθο το 1924 ο Γερμανός αρχιζυθοποιός Ότο Νόιμαϊερ δημιούργησε τη Noche Buena ως προσωπική χριστουγεννιάτικη μπίρα για τον ίδιο και τους φίλους του. Η φήμη της εξαπλώθηκε γρήγορα και το 1938 η ζυθοποιία αποφάσισε να τη διαθέσει στο κοινό, αποκλειστικά για την περίοδο των γιορτών.
Η εποχή ήταν ιδανική: περισσότεροι Μεξικανοί είχαν διαθέσιμο εισόδημα, ενώ το κράτος και οι ζυθοποιοί προωθούσαν τη μπίρα ως πιο «υγιεινή» επιλογή σε σχέση με τα δυνατά ποτά. Παράλληλα, το παραδοσιακό pulque άρχισε να περιθωριοποιείται, και η μπίρα έγινε το πιο δημοφιλές αλκοολούχο ποτό της χώρας.
Η περιορισμένη διαθεσιμότητα της Noche Buena δημιούργησε κάτι σπάνιο: προσμονή. Κάθε χρόνο, οι καταναλωτές έσπευδαν να την αγοράσουν μόλις εμφανιζόταν στα ράφια – μια παράδοση που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Η Noche Buena σήμερα
Σήμερα, τα Χριστούγεννα στο Μεξικό δύσκολα νοούνται χωρίς αυτήν. Οικογένειες αγοράζουν κιβώτια ολόκληρα για να τα μοιραστούν με φίλους, ενώ στις γιορτινές συγκεντρώσεις οι ενήλικες ανοίγουν μια παγωμένη Noche Buena την ώρα που τα παιδιά σπάνε τις πινιάτες.
Παρότι σημαίνει πολλά για τη μεξικανική διασπορά, η μπίρα δεν εξάγεται πλέον. Μια σύντομη προσπάθεια διάθεσής της στις ΗΠΑ σταμάτησε το 2018 λόγω χαμηλής ζήτησης. Κι όμως, στο ίδιο το Μεξικό, κάτω από τον νυχτερινό ουρανό και τα πυροτεχνήματα των posadas, τα μπουκάλια της Noche Buena συνεχίζουν να υψώνονται σε πρόποση – κάθε χρόνο, μόνο για λίγο, αλλά με τεράστια σημασία.
