Βρέθηκαν σημάδια αρχαίων μορφών ζωής στον Άρη; – Η στριφογυριστή, εξωγήινη απεικόνιση

Η αποστολή Curiosity της NASA κατέγραψε μια παράξενη πέτρα σε σχήμα κοραλλιού στην επιφάνεια του Άρη, προκαλώντας νέες εικασίες για ίχνη αρχαίας ζωής στον Κόκκινο Πλανήτη. Η στριφογυριστή, εξωγήινη μορφή, σύμφωνα με τη NASA, σχηματίστηκε από τον άνεμο και το πέρασμα του χρόνου, πιθανόν πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, όταν το νερό διέσχιζε την επιφάνεια του Άρη. Οι εικόνες προκάλεσαν αναστάτωση στο διαδίκτυο, με χρήστες να αναφέρουν πως τα κοράλλια αποτελούν αληθινά σημάδια αρχαίων μορφών ζωής, μαζί με τους αρχαίους ποταμούς, χαρακτηρίζοντας την ανακάλυψη ως «τεράστια». Άλλοι ανέφεραν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πως πρόκειται για απολιθωμένο ξένο υλικό ζωής που υπήρχε εκεί όλον αυτόν τον καιρό.

Οι επιστήμονες εξήγησαν ότι νερό πλούσιο σε ορυκτά εισχώρησε σε μικροσκοπικές ρωγμές των αρειανών πετρωμάτων, εναποθέτοντας σκληρές φλέβες που αποκαλύφθηκαν μετά από δισεκατομμύρια χρόνια διάβρωσης από τον άνεμο. Σύμφωνα με τη NASA, το Curiosity έχει εντοπίσει πολλά μικρά στοιχεία σαν κι αυτό, τα οποία σχηματίστηκαν πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, όταν το υγρό νερό υπήρχε ακόμα στον Άρη. Το νερό μετέφερε διαλυμένα ορυκτά μέσα στις ρωγμές των πετρωμάτων και αργότερα στέγνωσε, αφήνοντας πίσω του σκληρυμένα ορυκτά. Η μακροχρόνια διάβρωση από τον άνεμο αφαίρεσε σταδιακά το πέτρωμα γύρω από τις φλέβες, αποκαλύπτοντας τα ασυνήθιστα σχήματα που βλέπουμε σήμερα.

Η παράξενη αυτή μορφή φωτογραφήθηκε στις 24 Ιουλίου 2025, την 4609η αρειανή ημέρα της αποστολής, από την Remote Micro Imager του Curiosity, μέρος του οργάνου ChemCam. Το ρομπότ μήκους δύο μέτρων με τροχούς εξερευνά αυτή την περίοδο τον κρατήρα Γκέιλ, μια περιοχή πλούσια σε σχηματισμούς τύπου boxwork, δηλαδή δίκτυα από ραβδώσεις που πιθανόν δημιουργήθηκαν από αρχαία υπόγεια ύδατα. Αυτοί οι σχηματισμοί βοηθούν τους επιστήμονες να κατανοήσουν πώς το αρειανό περιβάλλον μετατράπηκε από πιθανώς κατοικήσιμο σε έρημο, όπως είναι σήμερα. Ο Άρης σήμερα είναι μια παγωμένη έρημος με το νερό να βρίσκεται κυρίως σε μορφή πάγου, ωστόσο το κοραλλιοειδές πέτρωμα υπενθυμίζει ότι κάποτε ο πλανήτης φιλοξενούσε υγρό νερό στην επιφάνειά του, διαμορφώνοντας τη γεωλογία του.

Παρά τις πληθώρα ισχυρισμών για ζωή στον Άρη που κατακλύζουν το διαδίκτυο, πολλοί στο X θαύμασαν την ανακάλυψη, τονίζοντας πως επιβεβαιώνει ότι ο Άρης είχε νερό πολύ νωρίς στην ιστορία του. Το Curiosity έχει ανακαλύψει στο παρελθόν ποικιλία παρόμοιων μικρών σχηματισμών που δημιουργήθηκαν όταν υγρά πλούσια σε ορυκτά διέσχιζαν ρωγμές στο πέτρωμα. Το 2022, το rover είχε εντοπίσει μια πέτρα σε σχήμα λουλουδιού, που επίσης δημιουργήθηκε σε αρχαίες εποχές, όταν ορυκτά μεταφέρονταν και σταθεροποιούσαν το πέτρωμα μέσω του νερού. Οι ανακαλύψεις αυτές ενίσχυσαν την ιδέα ότι ο Κόκκινος Πλανήτης μπορεί κάποτε να υποστήριξε ζωή, χάρη στην ύπαρξη ρευστού νερού.

Το 2024, η NASA ανακοίνωσε ότι το rover Perseverance ανακάλυψε τα πρώτα «πιθανά» ίχνη αρχαίας ζωής στον Άρη. Το Perseverance εντόπισε μια πέτρα σε σχήμα βέλους με φλέβες που έμοιαζαν να διασχίζουν την επιφάνειά της. Οι εικόνες που εστάλησαν στη Γη αποκάλυψαν κρυσταλλικά στερεά που προέρχονται από τη ροή νερού στην επιφάνεια, καθώς και μια κοκκινωπή περιοχή που περιείχε οργανικές ενώσεις και πηγή ενέργειας για «ενδεχόμενη μικροβιακή ζωή». Η πέτρα, διαστάσεων 1 μέτρου επί 0,6 μέτρα, ονομάστηκε «Καταρράκτης Τσέγιαβα» προς τιμήν ενός καταρράκτη στο Μεγάλο Φαράγγι. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η πέτρα περιέχει χημικά χαρακτηριστικά και δομές που δημιουργήθηκαν από μικροβιακή ζωή πριν από δισεκατομμύρια χρόνια.

Ο Κεν Φάρλεϊ, επιστήμονας του έργου Perseverance, δήλωσε ότι ο «Καταρράκτης Τσέγιαβα» είναι η πιο αινιγματική, σύνθετη και πιθανώς σημαντική πέτρα που έχει εξετάσει το Perseverance. Από τη μία πλευρά, έχουμε την πρώτη πειστική ανίχνευση οργανικού υλικού, ξεχωριστά πολύχρωμα σημεία που υποδεικνύουν χημικές αντιδράσεις που μικροβιακή ζωή θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ως πηγή ενέργειας, και σαφείς ενδείξεις ότι νερό, απαραίτητο για τη ζωή, πέρασε κάποτε μέσα από την πέτρα. Από την άλλη, δεν έχουν καταφέρει να προσδιορίσουν ακριβώς πώς σχηματίστηκε η πέτρα και σε ποιο βαθμό τα κοντινά πετρώματα ίσως θερμάνθηκαν και επηρέασαν αυτές τις δομές.

Το Perseverance συνέλεξε την πέτρα στις 21 Ιουλίου, εξερευνώντας το βόρειο άκρο της κοιλάδας Νερέτβα, μια αρχαία κοίτη ποταμού που σχηματίστηκε από νερό που χυνόταν στον κρατήρα Τζέζερο πριν από 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Η ομάδα εντόπισε φλέβες που αποτελούνταν από θειικό ασβέστιο. Τα κρυσταλλικά στερεά στην επιφάνεια του Άρη είναι αποθέσεις «σκληρού νερού» που άφησε το αρχαίο υπόγειο νερό στη σημερινή σκονισμένη τοποθεσία. Μεταξύ των φλεβών βρέθηκαν ζώνες υλικού με κοκκινωπή απόχρωση, πιθανώς αιματίτη, ένα από τα ορυκτά που δίνουν στον Άρη το χαρακτηριστικό του σκουριασμένο χρώμα. Η λεπτομερής ανάλυση της κοκκινωπής περιοχής αποκάλυψε δεκάδες ανομοιόμορφα, χιλιοστομετρικά λευκά στίγματα με μαύρο περίγραμμα, που μοιάζουν με «λεοπάρδαλη». Το Perseverance χρησιμοποίησε εργαλείο ακτίνων Χ για να αναλύσει τα στίγματα και διαπίστωσε ότι τα μαύρα περιγράμματα περιέχουν σίδηρο και φωσφορικά.

Ο Ντέιβιντ Φλάνερι, αστροβιολόγος και μέλος της επιστημονικής ομάδας του Perseverance, σχολίασε ότι αυτά τα σημεία είναι μια μεγάλη έκπληξη. Στη Γη, τέτοια χαρακτηριστικά στα πετρώματα συχνά σχετίζονται με απολιθωμένα μικρόβια που ζούσαν στο υπέδαφος.