Συντρίμμια και τάφοι παντού – Σοκαριστικές εικόνες από τη Γάζα που έχει σχεδόν εξαφανιστεί

Από ψηλά, η Γάζα μοιάζει με τα ερείπια αρχαίου πολιτισμού, αποκαλυμμένα μετά από αιώνες σιωπής. Ένα μωσαϊκό από σπασμένα τοιχώματα, τσιμεντένιες μάζες, κρατήρες, χαλάσματα και δρόμους που δεν οδηγούν πουθενά. Τα απομεινάρια από πόλη που έχει σβηστεί από τον χάρτη.

Μόνο που εδώ δεν υπήρξε ούτε φυσική καταστροφή ούτε το πέρασμα του χρόνου.

Η Γάζα ήταν ένας ζωντανός, δραστήριος τόπος μέχρι και λιγότερο από δύο χρόνια πριν, παρά τις προκλήσεις που αντιμετώπιζαν οι κάτοικοί της ακόμη και τότε. Τα παζάρια ήταν γεμάτα κόσμο, τα παιδιά έπαιζαν στους δρόμους. Αυτή η Γάζα δεν έχει θαφτεί κάτω από ηφαιστειακή στάχτη ούτε έχει σβηστεί από την Ιστορία. Έχει ισοπεδωθεί από μια στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ, αφήνοντας πίσω της ένα τοπίο που μοιάζει με μετα-αποκαλυπτικό σκηνικό.

Η Guardian έλαβε άδεια την Τρίτη να επιβιβαστεί σε στρατιωτικό αεροσκάφος της Ιορδανίας, το οποίο πραγματοποιούσε ανθρωπιστική αποστολή. Το Ισραήλ ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα την επανέναρξη συντονισμένων ρίψεων βοήθειας από αέρος πάνω από τη Γάζα, ύστερα από αυξανόμενες διεθνείς πιέσεις λόγω σοβαρών ελλείψεων σε τρόφιμα και ιατρικά είδη, που έχουν οδηγήσει την περιοχή σε ανθρωπιστική καταστροφή και λιμό.

Η πτήση δεν προσέφερε μόνο τη δυνατότητα να παρακολουθήσουμε τη ρίψη τρεις τόνων βοήθειας –ποσότητα μακριά από τις πραγματικές ανάγκες– αλλά και μια σπάνια ευκαιρία να δούμε από ψηλά έναν τόπο που έχει ουσιαστικά αποκλειστεί από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης από τις 7 Οκτωβρίου και μετά, όταν ξεκίνησε η ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση. Μετά τις επιθέσεις της Χαμάς εκείνη την ημέρα, το Ισραήλ απαγόρευσε την είσοδο ξένων δημοσιογράφων στη Γάζα – μια πρωτοφανής απόφαση στην ιστορία των σύγχρονων συγκρούσεων, που σηματοδότησε μια από τις σπάνιες περιπτώσεις όπου απαγορεύτηκε η πρόσβαση ρεπόρτερ σε ενεργή εμπόλεμη ζώνη.

Ακόμα κι από ύψος περίπου 600 μέτρων, ήταν ορατά σημεία που σημάδεψαν τα πιο σφοδρά επεισόδια του πολέμου – ένα τοπίο σημαδεμένο από τους πιο φονικούς βομβαρδισμούς. Αυτές είναι περιοχές που έχουν καταγραφεί με θάρρος από Παλαιστίνιους δημοσιογράφους, συχνά με κόστος τη ζωή τους. Πάνω από 230 Παλαιστίνιοι ρεπόρτερ έχουν σκοτωθεί και έχουν ταφεί σε πρόχειρα κοιμητήρια.

Περίπου ενάμιση ώρα μετά την απογείωση, το αεροσκάφος περνά πάνω από τα ερείπια της Βόρειας Γάζας και της Πόλης της Γάζας, που σήμερα έχουν μετατραπεί σε κρανίου τόπο. Κτήρια έχουν ισοπεδωθεί, οι δρόμοι είναι γεμάτοι κρατήρες, ολόκληρες γειτονιές έχουν εξαφανιστεί. Από αυτό το ύψος, είναι σχεδόν αδύνατο να εντοπιστούν άνθρωποι. Μόνο μέσα από τηλεφακό σχεδόν 400 χιλιοστών διακρίνεται μια μικρή ομάδα ανθρώπων να στέκεται ανάμεσα στα χαλάσματα – η μοναδική ένδειξη ζωής σε έναν τόπο που μοιάζει εντελώς ακατοίκητος.

Καθώς το αεροσκάφος προσεγγίζει τον προσφυγικό καταυλισμό Νουσεϊράτ, ανοίγει η πίσω πόρτα και οι παλέτες με τη βοήθεια γλιστρούν έξω, ενώ πίσω τους ξεδιπλώνονται αλεξίπτωτα, πέφτοντας προς το έδαφος.

Σύμφωνα με ανακοίνωση των Ιορδανικών Ενόπλων Δυνάμεων, «με τις ρίψεις βοήθειας της σημερινής ημέρας, ο Ιορδανικός Στρατός έχει πλέον πραγματοποιήσει 140 επιχειρήσεις αεροπορικής ρίψης, καθώς και άλλες 293 σε συνεργασία με άλλες χώρες, μεταφέροντας συνολικά 325 τόνους βοήθειας στη Γάζα από τις 27 Ιουλίου».

Ωστόσο, οι ποσότητες αυτές είναι ελάχιστες μπροστά στις πραγματικές ανάγκες. Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις προειδοποιούν ότι η πείνα εξαπλώνεται ραγδαία σε όλη τη Γάζα. Αν και οι ρίψεις δημιουργούν την εντύπωση ότι κάτι γίνεται, στην πραγματικότητα θεωρούνται ανακριβείς, αναποτελεσματικές και ανεπαρκείς, σε σύγκριση με τη βοήθεια που θα μπορούσε να φτάσει μέσω φορτηγών. Όπως δείχνουν ισραηλινά στοιχεία, σε 21 μήνες πολέμου, 104 ημέρες ρίψεων παρείχαν τρόφιμα που αντιστοιχούν μόλις σε τέσσερις ημέρες διατροφής για τον πληθυσμό της Γάζας.

Οι ρίψεις αυτές μπορούν και να αποβούν μοιραίες: τουλάχιστον 12 άνθρωποι πνίγηκαν πέρσι προσπαθώντας να ανακτήσουν τρόφιμα που έπεσαν στη θάλασσα, ενώ τουλάχιστον 5 σκοτώθηκαν όταν οι παλέτες τούς καταπλάκωσαν.

Πιο νότια, το αεροπλάνο περνά πάνω από την Ντέιρ αλ-Μπάλαχ, στο κέντρο της Γάζας. Στην περιοχή Μπαράκα, στις 22 Μαΐου, η 11χρονη Γιακίν Χαμάντ, γνωστή ως η νεότερη influencer της Γάζας, σκοτώθηκε όταν σειρά ισχυρών ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών έπληξε το σπίτι της την ώρα που πότιζε λίγα λουλούδια σε έναν μικρό κήπο προσφυγικού καταυλισμού.

Λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα, το αεροσκάφος περνά κοντά στη Χαν Γιούνις, η οποία πολιορκείται για μήνες από ισραηλινές δυνάμεις, με σφοδρές συγκρούσεις να μαίνονται μέσα και γύρω από νοσοκομεία. Στα βόρεια προάστια της πόλης βρίσκονται τα ερείπια του σπιτιού της παιδίατρου Δρ. Αλάα αλ-Νατζάρ, η οποία εργαζόταν στο νοσοκομείο αλ-Ταχρίρ. Το σπίτι της βομβαρδίστηκε τον Μάιο, ενώ ήταν σε βάρδια. Ο σύζυγός της και 9 από τα 10 παιδιά της σκοτώθηκαν.

Από τον αέρα, εντυπωσιάζει το πόσο μικρή είναι η Γάζα – μια στενή λωρίδα γης, λιγότερη από το ένα τέταρτο του Λονδίνου, που όμως έχει γίνει σκηνή για μια από τις πιο αιματηρές συγκρούσεις του κόσμου. Σύμφωνα με τις παλαιστινιακές αρχές υγείας, περισσότεροι από 60.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από ισραηλινά πλήγματα, ενώ χιλιάδες ακόμη εκτιμάται ότι παραμένουν θαμμένοι κάτω από τα ερείπια.

Μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο κάτω, η δημοσιογράφος της Guardian, Μάλακ Αλ-Ταντές, επιζήσασα του πολέμου, εργάζεται στο ρεπορτάζ της. Έχει εκτοπιστεί πολλές φορές, ζει χωρίς σταθερή πρόσβαση σε τρόφιμα ή νερό και έχει χάσει οικογένεια, φίλους και το σπίτι της. Είναι σχεδόν απόκοσμο το συναίσθημα να λαμβάνεις μήνυμα από εκείνη την ώρα που το ιορδανικό αεροσκάφος πετά πάνω από το κεφάλι της.

Καθώς το αεροπλάνο επιστρέφει προς την Ιορδανία, ένας στρατιώτης δείχνει προς τον ορίζοντα. «Εκεί κάτω είναι η Ράφα», λέει.

Η νότια περιοχή της Γάζας, η Ράφα, είναι σήμερα σχεδόν ολοσχερώς κατεστραμμένη. Εκεί, εκατοντάδες άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν φαγητό, μετά την ανάληψη της διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας από το Ίδρυμα Ανθρωπιστικής Στήριξης της Γάζας, υπό την υποστήριξη του Ισραήλ και των ΗΠΑ, από τον Μάιο. Μερικά χιλιόμετρα ανατολικά, μέσα σε λόφους γεμάτους κρατήρες, βρίσκεται το σημείο όπου, στις 23 Μαρτίου, ισραηλινή στρατιωτική μονάδα έπληξε κομβόι παλαιστινιακών ασθενοφόρων, σκοτώνοντας 15 διασώστες και γιατρούς, οι οποίοι τάφηκαν σε ομαδικό τάφο.