Με τον καύσωνα να σαρώνει την Ευρώπη για μία ακόμα μέρα και τις θερμοκρασίες να σπάνε ρεκόρ, πολλοί άνθρωποι που δεν έχουν κλιματιστικά καλούνται να αντιμετωπίσουν το πρωτοφανές φαινόμενο με ανεμιστήρες, παγοκύστες και κρύα ντους. Πού οφείλεται όμως αυτή η έλλειψη κλιματισμού;
Ένα μεγάλο μέρος της εξήγησης είναι ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες ιστορικά δεν είχαν ιδιαίτερη ανάγκη για ψύξη, ειδικά στα βόρεια. Καύσωνες υπήρχαν πάντα, αλλά σπάνια έφταναν στα παρατεταμένα και υψηλά επίπεδα θερμοκρασιών που η Ευρώπη αντιμετωπίζει πλέον τακτικά.
Το CNN παρατηρεί πως η Ευρώπη δεν αντιμετωπίζει τη ζέστη όπως οι ΗΠΑ. Ενώ το 90% των νοικοκυριών στην Αμερική έχει κλιματισμό, το ποσοστό στην Ευρώπη είναι περίπου 20%, ενώ σε πολλές χώρες ακόμα χαμηλότερο. Ενδεικτικά, στο Ηνωμένο Βασίλειο μόνο το 5% των σπιτιών έχει κλιματιστικό, ενώ στη Γερμανία το ποσοστό είναι στο 3%.
«Στην Ευρώπη απλώς δεν έχουμε την παράδοση του κλιματισμού, γιατί μέχρι σχετικά πρόσφατα δεν ήταν μια σημαντική ανάγκη», δήλωσε ο Brian Motherway, επικεφαλής του Γραφείου Ενεργειακής Απόδοσης και Δίκαιων Μεταβάσεων του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας.
Αυτό σημαίνει ότι ο κλιματισμός παραδοσιακά θεωρούνταν πολυτέλεια και όχι αναγκαιότητα, ιδιαίτερα καθώς η εγκατάσταση και η λειτουργία του μπορεί να είναι δαπανηρές. Το κόστος ενέργειας σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες επίσης είναι υψηλότερο από ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ τα εισοδήματα τείνουν να είναι χαμηλότερα.
Και έπειτα υπάρχει και η αρχιτεκτονική των σπιτιών της ηπείρου.
Ορισμένα κτίρια σε θερμότερες, νότιες ευρωπαϊκές χώρες έχουν κατασκευαστεί με γνώμονα τη ζέστη. Έχουν χοντρούς τοίχους, μικρά παράθυρα και είναι σχεδιασμένα ώστε να μεγιστοποιούν τη ροή του αέρα. Αυτό τα «βοηθάει» να παραμένουν πιο δροσερά και έχει μειώσει την ανάγκη για τεχνητή ψύξη.
Σε άλλες περιοχές της Ευρώπης, ωστόσο, τα σπίτια δεν έχουν σχεδιαστεί με γνώμονα τη ζέστη.
«Δεν έχουμε τη συνήθεια να σκεφτόμαστε πώς να διατηρούμαστε δροσεροί το καλοκαίρι. Είναι πραγματικά ένα σχετικά πρόσφατο φαινόμενο», δήλωσε ο Motherway.
Τα κτίρια στην ήπειρο τείνουν να είναι παλαιότερα, χτισμένα προτού η τεχνολογία του κλιματισμού γίνει ευρέως διαδεδομένη. Στην Αγγλία, η οποία μόλις βίωσε τον θερμότερο Ιούνιο στα χρονικά, ένα στα έξι σπίτια έχει χτιστεί πριν από το 1900.
«Μπορεί να είναι πιο δύσκολο να εγκατασταθούν κεντρικά συστήματα ψύξης σε παλαιότερα σπίτια, αν και δεν είναι αδύνατο», πρόσθεσε ο Motherway.
Υπάρχει όμως και μια τρίτη οπτική γωνία. Καθώς η Ευρώπη έχει δεσμευτεί να γίνει «κλιματικά ουδέτερη» έως το 2050, η απότομη αύξηση των κλιματιστικών θα καταστήσει ακόμη πιο δύσκολη την επίτευξη αυτού του στόχου.
Το CNN γράφει πως τα κλιματιστικά όχι μόνο καταναλώνουν ενέργεια, αλλά και ωθούν τη θερμότητα προς τα έξω. Μια μελέτη που εξέτασε τη χρήση κλιματιστικών στο Παρίσι διαπίστωσε ότι μπορούν να αυξήσουν την εξωτερική θερμοκρασία μεταξύ περίπου 2 και 4 βαθμών Κελσίου. Ο αντίκτυπος αυτός είναι ιδιαίτερα σοβαρός στις πυκνοκατοικημένες πόλεις της Ευρώπης.
Παράλληλα, ορισμένες χώρες έχουν επιβάλει μέτρα για τον περιορισμό του κλιματισμού. Το 2022, η Ισπανία θέσπισε κανόνες που προβλέπουν ότι ο κλιματισμός σε δημόσιους χώρους δεν πρέπει να είναι χαμηλότερος από 27 βαθμούς Κελσίου, για εξοικονόμηση ενέργειας.
Την ώρα όμως που η Ευρώπη μετατρέπεται σε κλιματικό hotspot, καθώς θερμαίνεται με διπλάσιο ρυθμό σε σχέση με τον υπόλοιπο πλανήτη, υπάρχουν σκέψεις και προβληματισμοί σχετικά με τη χρήση κλιματισμού.
Η ήπειρος αντιμετωπίζει ένα δίλημμα: να υιοθετήσει τον ενεργοβόρο κλιματισμό, με τις αρνητικές κλιματικές επιπτώσεις που επιφέρει, ή να βρει εναλλακτικούς τρόπους για να αντιμετωπίσει το θερμό μέλλον της.
