Το Ozempic έχει γίνει παγκόσμιο φαινόμενο για την απώλεια βάρους, όμως πίσω από την ταχύτατη εξάπλωσή του κρύβονται ερωτήματα που ακόμα δεν έχουν απαντηθεί. Τα φάρμακα σεμαγλουτίδης (GLP-1 αγωνιστές), όπως το Ozempic αλλά και το Wegovy, αν και σχεδιάστηκαν αρχικά για τη διαχείριση του διαβήτη, εκατομμύρια άνθρωποι το λαμβάνουν σήμερα για λόγους αισθητικής και υγείας.
Όμως, όσο περισσότερο χρησιμοποιούνται, τόσο περισσότερο αποκαλύπτεται η αθέατη πλευρά τους: σπάνιες παρενέργειες, σοβαρά προβλήματα υγείας και ανεπαρκή δεδομένα για τον μακροχρόνιο αντίκτυπό του. Οι υποσχέσεις είναι μεγάλες — αλλά το ίδιο και οι ανησυχίες για τους άγνωστους κινδύνους.
Οι πιο συχνές παρενέργειες των φαρμάκων σεμαγλουτίδης είναι η ναυτία, η διάρροια και άλλα γαστρεντερικά προβλήματα. Επιπλέον, έχουν αναφερθεί αλλαγές στην όραση, στυτική δυσλειτουργία και μεταβολές στη διάθεση. Επίσης, ίσως να έχετε ακούσει για όρους όπως «Ozempic face» ή «Ozempic butt», που περιγράφουν μια έντονη – και αντιαισθητική κατά πολλούς – χαλάρωση σε πρόσωπο και σώμα.
Όμως αυτό που ανησυχεί περισσότερο τους γιατρούς είναι οι αναφορές σοβαρών παθήσεων μετά από αρκετούς μήνες χρήσης αυτών των φαρμάκων. Η Δρ Penny Ward από το King’s College του Λονδίνου εξηγεί στη Deutsche Welle πως οι πιο ανησυχητικές παρενέργειες περιλαμβάνουν την παγκρεατίτιδα και διαταραχές στο μυοσκελετικό σύστημα.
Η αρμόδια ρυθμιστική αρχή φαρμάκων του Ηνωμένου Βασιλείου έχει καταγράψει τουλάχιστον δέκα θανάτους από οξεία παγκρεατίτιδα σε άτομα που λάμβαναν φάρμακα GLP-1. Πρόκειται για μια σοβαρή – και δυνητικά θανατηφόρα – φλεγμονή του παγκρέατος.
Γιατί οι κλινικές δοκιμές δεν είχαν δείξει σοβαρές παρενέργειες
Το Ozempic, όπως και άλλα φάρμακα τύπου GLP-1, εγκρίθηκαν αρχικά για διαβήτη τύπου 2 και οι κλινικές δοκιμές έδειξαν πως είναι επαρκώς ασφαλή για χρήση. Ωστόσο, από τότε που κυκλοφόρησαν ευρέως, καθώς διαπιστώθηκε η αποτελεσματικότητά τους στην απώλεια βάρους, έχουν αναφερθεί νέες παρενέργειες που δεν εντοπίστηκαν στις αρχικές δοκιμές.
Όπως σημειώνει η Penny Ward, δεν είναι ασυνήθιστο να εμφανίζονται σπανιότερες ανεπιθύμητες ενέργειες όταν ένα φάρμακο χρησιμοποιείται από πολύ περισσότερους ανθρώπους απ’ όσους συμμετείχαν στις κλινικές δοκιμές. Γι’ αυτό, προσθέτει, «συνεχίζουμε να παρακολουθούμε την ασφάλεια των φαρμάκων στην αγορά».
Μεγάλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature Medicine τον Ιανουάριο του 2025 ανέλυσε τα δεδομένα 215.000 ανθρώπων που έπαιρναν φάρμακα GLP-1 για διαβήτη. Η έρευνα ανέδειξε κινδύνους πέραν όσων είχαν καταγραφεί στις κλινικές δοκιμές: αύξηση κατά 11% στην εμφάνιση αρθρίτιδας και κατά 146% στην εμφάνιση παγκρεατίτιδας. Επίσης, αυξημένοι ήταν οι κίνδυνοι υπότασης, ζάλης, λιποθυμίας, πέτρας στα νεφρά και φλεγμονής των νεφρών. Η μελέτη επιβεβαίωσε και προηγούμενα ευρήματα για σημαντικές γαστρεντερικές παρενέργειες.
Απαραίτητες νέες έρευνες για τις παρενέργειες
Το 2024, αναφέρθηκαν περιστατικά τύφλωσης μετά από χρήση του Wegovy. Επιστήμονες διαπίστωσαν σύνδεση μεταξύ των φαρμάκων GLP-1 και μιας μορφής οπτικής νευροπάθειας που ονομάζεται NAION. Η πάθηση είναι σπάνια, προσβάλλοντας περίπου 10 στους 100.000 ανθρώπους. Ωστόσο, μελέτη στο JAMA Ophthalmology έδειξε ότι οι διαβητικοί που λαμβάνουν GLP-1 φάρμακα έχουν τέσσερις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης της νόσου σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.
Ο καθηγητής Graham McGeown από το Queen’s University του Μπέλφαστ τονίζει πως χρειάζονται πιο πολλές και μεγαλύτερες μελέτες για να επιβεβαιωθεί η σύνδεση. Η Καθηγήτρια Karolina Skibicka από το Πανεπιστήμιο του Κάλγκαρι τονίζει την ανάγκη για συγκέντρωση περισσότερων δεδομένων, ειδικά για άτομα που παίρνουν υψηλότερες δόσεις λόγω παχυσαρκίας ή τα λαμβάνουν για διάστημα άνω των δύο ετών. Επιπλέον, σημειώνει ότι οι γυναίκες παρουσιάζουν συχνά ιδιαίτερες παρενέργειες στα φάρμακα, αλλά δεν εκπροσωπούνται με το απαιτούμενο ποσοστό στις μελέτες.
Τα οφέλη εξακολουθούν να υπερτερούν των κινδύνων
Παρά τις ανησυχίες, η Skibicka δηλώνει πως για την ώρα τα οφέλη του φαρμάκου, όταν λαμβάνεται σωστά, είναι περισσότερα και σημαντικότερα από τους κινδύνους. «Το φάρμακο έχει τη δυνατότητα να σώσει και να βελτιώσει πολλές ζωές», λέει χαρακτηριστικά. Γι’ αυτό θεωρεί απίθανο οι σπάνιες αλλά σοβαρές παρενέργειες να οδηγήσουν σε αυστηρότερους περιορισμούς.
Επιπλέον, οι ερευνητές βρίσκουν και απρόσμενες θετικές επιδράσεις: τα φάρμακα GLP-1 φαίνεται να μειώνουν τον κίνδυνο άνοιας και Αλτσχάιμερ. Εξετάζεται επίσης η χρήση τους για τη θεραπεία εξαρτήσεων. Νέα μελέτη, τον Ιανουάριο, διαπίστωσε επίσης μείωση στον κίνδυνο θρομβώσεων, καρδιονεφρικών και μεταβολικών διαταραχών, καθώς και κάποιων αναπνευστικών νοσημάτων σε διαβητικούς χρήστες.
Οι επιστήμονες εικάζουν ότι αυτά τα φάρμακα επιδρούν σε τόσες παθήσεις επειδή επηρεάζουν πολλαπλά σημεία του σώματος και αντιμετωπίζουν την παχυσαρκία, που επιβαρύνει πολλά συστήματα του οργανισμού, προκαλώντας και πολλά προβλήματα υγείας.
Όμως όσο περισσότερο χρησιμοποιούνται, τόσο πιο ξεκάθαρο γίνεται πως δεν πρόκειται για «μαγικό χαπάκι». Τα οφέλη είναι πολλά, αλλά και οι άγνωστοι κίνδυνοι συνεχίζουν να αποκαλύπτονται.
