Η τραγωδία «Αντιγόνη» του Σοφοκλή συνεχίζει μέχρι και σήμερα να συγκινεί το κοινό, με όποιον τρόπο και αν παρουσιάζεται. Ακόμη και μέσα από μια ανατρεπτική ματιά, ο αρχαίος αυτός μύθος δε σταματά να προβληματίζει με το διαχρονικό δίπολο μεταξύ ήθους και νόμου.

Και τώρα, η «Αντιγόνη» αποκτά νέα δυναμική στην παράσταση «Αντιγόνη | The Handbrake Project», σε σκηνοθεσία της Αργυρώς Ταμβάκου, η οποία προσεγγίζει τον διαχρονικό μύθο της οικογένειας των Λαβδακιδών με μια σύγχρονη, τολμηρή ματιά, αξιοποιώντας ως σκηνικό ένα αυτοκίνητο – μια απρόσμενη, αλλά απόλυτα λειτουργική πλατφόρμα αφήγησης.

Με τέσσερις ταλαντούχους ηθοποιούς (Γιώργος Βραχνός, Γιάννης Οικονομίδης (Johnny O), Άντα Πουράνη, Αργυρώ Ταμβάκου) να εναλλάσσονται στους ρόλους του χορού και των υποκριτών, η παράσταση ξεδιπλώνει τον αρχαίο μύθο από την αρχή, συνδυάζοντας το κλασικό με το ανατρεπτικό, και προσφέροντας μια νέα θεατρική εμπειρία.

Πριν την πρεμιέρα της παράστασης, η σκηνοθέτις Αργυρώ Ταμβάκου μίλησε στο Newsbeast.

– Σκηνοθετείτε την κλασική τραγωδία του Σοφοκλή «Αντιγόνη» πάνω σ’ ένα αυτοκίνητο. Πώς προέκυψε η ιδέα γι’ αυτή τη συνθήκη;

Road trip και θέατρο! Κάτι σαν σύγχρονο μπουλούκι ή σαν θέατρο δρόμου! Επεξεργαζόμουν την ιδέα σίγουρα πέντε χρόνια, μέχρι που ήρθε η στιγμή της! Επίσης, ο κόσμος είναι γεμάτος από αμάξια και η ζωή μας άρρηκτα συνδεδεμένη μαζί τους. Σκεφτείτε πότε ήταν η τελευταία φορά που ήσασταν έξω και δεν αντικρίσατε ή ακούσατε αμάξι. Σκεφτείτε πώς «φερόμαστε» σε ένα αμάξι και πώς θα το «χρησιμοποιούσε» ένα παιδί. Μια πολυεπίπεδη παιδική χαρά! Γεννιόμαστε με την ικανότητα να δούμε τον κόσμο αλλιώς, ωστόσο ορισμένοι παράγοντες την καταστέλλουν. Αξίζει να δοκιμάσουμε!

– Πώς εμπνευστήκατε τον τίτλο «Handbrake Project» και τι σημαίνει αυτό μεταφορικά για το έργο;

«The Handbrake Project». Δεν αφορά μόνο την «Αντιγόνη». Αφορά μία σειρά παραστάσεων που θα ήθελα να δημιουργήσω με βασικό σκηνικό ένα αμάξι. Με ενθουσιάζει, να ταξιδεύει μία παράσταση με το σκηνικό της και να μπορεί να παίξει ανεξάρτητα με την ύπαρξη ή μη θεατρικού χώρου. Υπάρχουν πάρα πολλά μέρη, και κυρίως μικρά χωριά ή νησιά, που δεν έχουν θέατρο. Ίσως είναι μέρος της δουλειάς μας (των ανθρώπων που ασχολούνται με το θέατρο) να μπορέσουμε να προσφέρουμε την τέχνη μας σε κάθε γωνιά. Βέβαια, στους θεατρικούς χώρους της Αθήνας, αυτή η συνθήκη περισσότερο μας δυσκόλεψε, αλλά ευτυχώς βρέθηκε το Blue Box Creative Studio στο Γκάζι. Η ιδέα, λοιπόν, είναι θέατρο, όπου μπορεί να «τραβήξει χειρόφρενο» ένα αμάξι!

– Υπάρχει κάποια σκηνή ή στιγμή που ξεχωρίζετε δραματουργικά;

Ξεχωρίζω δύο, αν και είναι πολλές παραπάνω. Θα μπορούσα να μιλάω ώρες γι’ αυτό το έργο. Οι ηθοποιοί που συνεργαστήκαμε το ξέρουν καλά. Η στιχομυθία Αίμονα – Κρέοντα: Η σοφία του να ακούς και να αφουγκράζεσαι απέναντι στην παγιωμένη άποψη. Ο χορός των γερόντων: ένα συνοθήλευμα φόβου και «βολέματος» που μας θυμίζει την πολιτική στάση της χώρας μας.

– Πώς νοηματοδοτείται σήμερα το αρχαίο δίπολο ήθος–νόμος, η εξουσία, και το χάσμα γενεών; Ποιο μέρος του σύγχρονου κόσμου βρήκε καθρέφτη στην παράσταση;

Οι βασικοί κοινωνικοί προβληματισμοί του ανθρώπου παραμένουν ίδιοι. Ο άνθρωπος του σήμερα με τον άνθρωπο του 5ου αιώνα π.Χ., είναι αρκετά ίδιος. Μας χωρίζουν μόλις 2500 χρόνια. Είναι πολύ μικρό το διάστημα, αν σκεφτεί κανείς ότι ο «σύγχρονος άνθρωπος» υπάρχει στη Γη περίπου 300.000 χρόνια, ενώ το «ανθρώπινο γένος» συνολικά φτάνει τα 2,5 εκατομμύρια χρόνια. Θεωρώ ότι οι σύγχρονες κοινωνίες φέρουν ένα μεγάλο ατόπημα. Την αδυναμία να ακούσουμε και να συναισθανθούμε τους άλλους ανθρώπους. Ξεχνάμε ότι ανήκουμε στο ίδιο γένος, ανεξαρτήτως ηλικίας, πολιτικής θέσης, φύλου, φυλής κλπ κλπ. Ξέρετε ότι τα δέντρα επικοινωνούν υπογείως μέσω των ριζών τους; Στηρίζουν, θρέφουν, ενημερώνουν και βοηθούν το ένα το άλλο. Οι δικές μας ρίζες -και δεν εννόω τις πολιτισμικές, κάθε άλλο- τι έχουν απογίνει;

– Η παράσταση είναι κατάλληλη και για μαθητές. Πώς αντιδρούν τα παιδιά;

Η παράσταση είναι κατάλληλη και για μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπως και άλλες ενήλικες παραστάσεις. Η «Αντιγόνη» μας παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία σε μαθητές γυμνασίων και λυκείων στη Μύκονο, στα πλαίσια του ArtMill Festival, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της Μυρτώς Μολανδώνη. Μάλιστα, με αφετηρία την παρακολούθηση της παράστασης, η φιλόλογος Μαρία Μανδουράρη δίδαξε στο το Β4 του ΓΕΛ Μυκόνου το μάθημα της Αντιγόνης μέσω πολυεπίπεδης προσέγγισης, που στηρίχθηκε στις βασικές αρχές της διαφοροποιημένης διδασκαλίας. Τα παιδιά μέσα από διάφορες δράσεις (Podcast, έκδοση εφημερίδας, εικαστική απόδοση, σύγχρονη ποιήση) ενεπλάκησαν ουσιαστικά στη μαθησιακή διαδικασία, ξέφυγαν από τη στείρα απομνημόνευση και τους δόθηκε η ευκαιρία να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη και τη δημιουργικότητα τους.

– Υπάρχει κάποιο σχόλιο που θυμάστε;

Μία φιλόλογος, συνταξιούχος πια, ήρθε μετα το τέλος της παράστασης και μου είπε: «Δίδασκα την “Αντιγόνη” επί 20 χρόνια. Για πρώτη φορά, στη δική σας παράσταση, είχα αγωνία να δω τι θα γίνει παρακάτω… Πώς θα εξελιχθεί η τραγωδία».

– Με την ομάδα σας ΤΙΚ ΤΑΚ ΝΤΟ, έχετε μια παράδοση όλα αυτά τα χρόνια στις παραστάσεις για παιδιά. Ποια ανάγκη σάς οδήγησε φέτος να ασχοληθείτε και με το ενήλικο κοινό;

Στο θέατρο μεγαλώνουμε μαζί με το κοινό μας. Οι πρώτοι μας θεατές είναι έφηβοι ή ακόμα και φοιτητές! Οι θεματικές που μας απασχολούσαν από το πρώτο μας κιόλας έργο ήταν η εξουσία, οι εσωτερικές αναζητήσεις του ανθρώπου, ο φόβος, ο ενεργός πολίτης, ο αυταρχισμός, η αγάπη, ο έρωτας, το μαζί και πολλές άλλες, ίδιες με αυτές που απασχολούν και τα ενήλικα θεατρικά έργα. Ο τρόπος μόνο διαφοροποιεί το ενήλικο από το παιδικό θέατρο στην ομάδα μας. Νιώσαμε την ανάγκη -ίσως έπαιξε ρόλο και η γονεϊκότητα- να ανοίξουμε διάλογο με περισσότερους θεατές. Τα παιδιά είναι εκ φύσεως δεκτικά να αφουγκραστούν. Οι μεγάλοι;

– Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζει σήμερα ένας καλλιτέχνης στην Ελλάδα του 2025;

Η απαξίωση…

Λίγα λόγια για την υπόθεση

Στη Θήβα, μετά τον θάνατο των δύο αδελφών Ετεοκλή και Πολυνείκη σε μονομαχία για την εξουσία, ο νέος βασιλιάς Κρέων διατάζει την ταφή μόνο του ενός, αφήνοντας τον άλλο άταφο ως προδότη. Η Αντιγόνη, κόρη του Οιδίποδα, αψηφά την εντολή του βασιλιά, υπακούοντας σε έναν ανώτερο, άγραφο νόμο: αυτόν της τιμής προς τους νεκρούς και της οικογενειακής πίστης. Η απόφασή της θέτει σε κίνηση μια βαθιά ηθική και πολιτική σύγκρουση, όπου συγκρούονται η κρατική εξουσία με τη φωνή της συνείδησης, η τάξη με τη δικαιοσύνη, το καθήκον με την αγάπη. Στο επίκεντρο αυτής της τραγωδίας, ο χορός των γερόντων της Θήβας παρακολουθεί, σχολιάζει και κλονίζεται, λειτουργώντας ως φωνή της κοινότητας που παλινδρομεί ανάμεσα στον φόβο και τη σοφία.

Συντελεστές:
Μετάφραση: Βασίλης Ψυλλάς
Σκηνοθεσία: Αργυρώ Ταμβάκου
Μουσική: Μαριλένα Ορφανού (S.W.I.M.)
Επικοινωνία: Γιώτα Δημητριάδη
Παίζουν: Γιώργος Βραχνός, Γιάννης Οικονομίδης (Johnny O), Άντα Πουράνη, Αργυρώ Ταμβάκου

Παραστάσεις: Από τις 20/10 και κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00
Διάρκεια: 60 λεπτά
Προπώληση: more.com
BLUEBOX Creative Studio: Ευπατριδών 1, Γκάζι (3 λεπτά από τον σταθμό Μετρό “Κεραμεικός”)