Από την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 μέχρι και σήμερα έχουν αλλάξει πολλά πράγματα στο ισραηλινό κράτος, με εξαίρεση τον πόλεμο στη Γάζα που παραμένει σε εξέλιξη.

Κείμενο του Independent περιγράφει την καθημερινή πραγματικότητα στο Ισραήλ δύο χρόνια μετά και περιγράφει με ζωντάνια το συλλογικό τραύμα, τις απώλειες και την αγωνία των οικογενειών των θυμάτων και των ομήρων, αλλά και τις δυσκολίες στο να βρεθεί παγκόσμια κατανόηση και συμπόνια.

Σήμερα είναι 7 Οκτωβρίου. Χθες ήταν 7 Οκτωβρίου. Αύριο θα είναι 7 Οκτωβρίου. Τον τελευταίο ενάμιση περίπου χρόνο στο Ισραήλ, κάθε μέρα μοιάζει με 7 Οκτωβρίου. Βρισκόμαστε αιωρούμενοι μέσα στον χρόνο μέχρι να επιστραφούν όλοι οι όμηροι και να τελειώσει αυτός ο πόλεμος. Μόνο τότε θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε ξανά στις ζωές μας.

Από αυτή την οπτική, φαίνεται πως ο κόσμος είτε έχει ξεχάσει είτε επέλεξε να αγνοήσει τις φρικαλεότητες εκείνης της μέρας, όπως φανερώνει και η δήλωση του τότε πιο ακριβοπληρωμένου παρουσιαστή του BBC, Γκάρι Λίνεκερ, που χαρακτήρισε το γεγονός «το θέμα Χαμάς». Το «θέμα Χαμάς» όμως δεν είναι «θέμα». Είναι η μεγαλύτερη καταστροφή που έχει πλήξει ποτέ το εβραϊκό κράτος. Η μεγαλύτερη και πιο άγρια σφαγή Εβραίων μετά το Ολοκαύτωμα. Αν εκτιμηθεί ως ποσοστό του πληθυσμού, είναι επίσης η μεγαλύτερη τρομοκρατική επίθεση στη σύγχρονη ιστορία. Για να το φέρουμε σε σύγκριση, στο Ηνωμένο Βασίλειο θα αντιστοιχούσε σε πάνω από 8.000 νεκρούς, 30.000 τραυματίες και σχεδόν 2.000 απαγωγές. Φανταστείτε κάτι τέτοιο σε ένα μεγάλο μουσικό φεστιβάλ και στην ευρύτερη περιοχή του. Ποια θα ήταν η αντίδραση της Βρετανίας;

Σήμερα, καθώς το Ισραήλ δαιμονοποιείται και απονομιμοποιείται και η 7η Οκτωβρίου αντιμετωπίζεται μάλλον με αδιαφορία, η αλήθεια και η ηθική έχουν ανατραπεί. Οι ψευδείς αφηγήσεις και ο αντισημιτισμός αγκαλιάζονται. Η βάρβαρη επίθεση στη συναγωγή του Μάντσεστερ ήταν ένα αναπόφευκτο αποτέλεσμα αυτής της αντίληψης.

Υπάρχει βαθιά έλλειψη κατανόησης, πόσο μάλλον συμπάθειας, για όσα οι Ισραηλινοί υπέστησαν στις 7 Οκτωβρίου και στα χρόνια που ακολούθησαν. Από την αρχή, πολλοί θεώρησαν πως η σφαγή ήταν αμφισβητήσιμη, παρά το ότι η Χαμάς μετέδιδε ζωντανά τα εγκλήματά της στον κόσμο. Κάποιοι προτίμησαν απλώς να την αρνηθούν. Αν δεν είχε συμβεί, ο κόσμος δεν θα χρειαζόταν να το αντιμετωπίσει. Και προφανώς, ο κόσμος δεν ήθελε να το αντιμετωπίσει.

Ίσως όσοι βρίσκονται έξω από το Ισραήλ να μην μπορούν να φανταστούν το μέγεθος και τη βαναυσότητα της επίθεσης ή το συλλογικό τραύμα και τους σεισμικούς κραδασμούς που συνεχίζονται. Όπως λέμε, «έπρεπε να είσαι εκεί».

Αν είχες βρεθεί εκεί, θα ήξερες πώς είναι να θάβεις δύο από τους πιο στενούς φίλους της κόρης σου. Δύο όμορφες ψυχές, που μεγάλωσαν στο ίδιο σπίτι, πήγαν σε ένα μουσικό φεστιβάλ για να χορέψουν και δεν γύρισαν ποτέ πίσω. Η μία, το σώμα της τόσο καταστραμμένο που έπρεπε να ταφεί σε φέρετρο, ενώ οι Εβραίοι συνήθως κηδεύονται σε σάβανο. Θα καταλάβαινες τι σημαίνει να σφίγγεις στην αγκαλιά σου τους γονείς τους και να τους κοιτάς στα μάτια γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχουν λόγια που να αρκούν. Η κόρη μου είχε πουλήσει το εισιτήριο για το Nova το προηγούμενο βράδυ. Δεν ένιωθε καλά. Δεν μπορώ να διώξω την σκέψη ότι θα μπορούσε τόσο εύκολα να ήταν με τους φίλους της.

Όταν ξεκίνησαν οι πύραυλοι στις 06:29 και ξέσπασε το χάος, οι φίλοι της έφτασαν στο αυτοκίνητο και προσπάθησαν να πάνε σπίτι. Η αστυνομία τους σταμάτησε και τους ενημέρωσε ότι υπήρχαν τρομοκράτες στον δρόμο. Κανείς δεν είχε συνειδητοποιήσει το εύρος της επίθεσης ή πόσοι εισβολείς είχαν περάσει τα σύνορα. Η αστυνομία συνέστησε να προφυλαχθούν σε ένα από τα κοντινά στέγαστρα της στάσης λεωφορείου. Οι τρομοκράτες τους βρήκαν. Ήταν σφαγή. Δεν είχαν καμία ελπίδα. Από σαράντα ανθρώπους που είχαν στριμωχτεί στο στέγαστρο, μόνο έντεκα γλίτωσαν.

Είδα την κόρη μου και τους φίλους της να ψάχνουν στα πιο φρικιαστικά βίντεο με τα εγκλήματα της Χαμάς στο Telegram, όπως τόσοι Ισραηλινοί αμέσως μετά, απεγνωσμένα αναζητώντας κάποιο ίχνος των δικών τους μέσα στην σφαγή. Αυτές οι εικόνες δεν σβήνουν ποτέ από τη μνήμη.

Κάθισα δίπλα σε έναν τρίτο φίλο που είχε βρεθεί μαζί τους στο στέγαστρο, έναν επιζώντα και μάρτυρα της σφαγής. Επέζησε ξαπλωμένος κάτω από σωρούς νεκρών σε μια λίμνη αίματος για πάνω από επτά ώρες, παρ’ όλο που οι συνεχείς πυροβολισμοί και οι εκρήξεις δεν σταμάτησαν.

Όταν του λέω πόσο χαρούμενοι είναι όλοι που τον βλέπουν ζωντανό και ότι γύρισε σπίτι, βλέπω στα μάτια του ότι δεν είναι τόσο σίγουρος.

Είναι αδύνατο να συλλάβει κανείς το συλλογικό τραύμα ενός τόσο μικρού και στενού τόπου, όπου ο καθένας ξέρει τον άλλον και ό,τι συμβαίνει, μας αφορά όλους. Οι αποστάσεις μεταξύ των ανθρώπων στο Ισραήλ είναι δύο, τρεις το πολύ, όχι έξι όπως συνήθως λέγεται.

Μας αναγκάσαν να αντιληφθούμε το κακό των ανθρώπων που έδεναν γυναίκες χέρια και πόδια πίσω από την πλάτη πριν τις απαγάγουν ή τις σκοτώσουν. Αναγκαστήκαμε να επεξεργαστούμε εικόνες με σώματα γεμάτα τραύματα, εγκαύματα, κοψίματα και αμυχές. Ποιος μπορεί να φανταστεί έναν άνθρωπο που βιάζει το θύμα του, το πυροβολεί στο κεφάλι και συνεχίζει να το καταπατά;

Πώς να πιστέψεις την αγριότητα αυτών που δολοφονούν παιδιά μπροστά στους γονείς τους και γονείς μπροστά στα παιδιά τους πριν κάψουν ολόκληρες οικογένειες; Δεν θέλεις να σκεφτείς τις εικόνες ενός βρέφους γεμάτου σφαίρες, στρατιώτες αποκεφαλισμένους, νέους που τυλίχθηκαν στις φλόγες.

Αυτοί οι άνθρωποι, αυτοί που δεν μπορείς να φανταστείς, που δεν μπορείς να επεξεργαστείς, που δεν θέλεις να σκεφτείς… είναι οι γείτονές μας. Στις 7 Οκτωβρίου, περισσότεροι από 5.000 από αυτούς εισέβαλαν στα σπίτια μας και διέπραξαν αυτές τις φρικαλεότητες. Αυτή είναι η πραγματικότητά μας. Όχι συνθήματα. Όχι προπαγάνδα. Σάρκα και αίμα. Ζωές που τελείωσαν, οικογένειες που διαλύθηκαν. Επιζώντες και ένα ολόκληρο έθνος σημαδεμένο για πάντα.

Δεν τρέφουμε τη νοοτροπία του θύματος. Δεν έχουμε αυτήν την πολυτέλεια. Θάβουμε τους νεκρούς μας, φροντίζουμε τους τραυματίες, παίρνουμε μια ανάσα και συνεχίζουμε. Κοινότητες που κάηκαν ανεγείρονται ξανά. Γονείς και συγγενείς που έχασαν δικούς τους εργάζονται ακούραστα για να ελευθερωθούν οι υπόλοιποι όμηροι. Κάνουν αγώνα για τα δικαιώματα των επιζώντων και των οικείων απέναντι στην ανεξάντλητη γραφειοκρατία.

Για πολλούς, η κυβέρνηση Νετανιάχου είναι μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης. Επιζώντες και οικογένειες αισθάνονται προδομένοι από μια ηγεσία που αποφεύγει την ευθύνη για τις κραυγαλέες αποτυχίες της 7ης Οκτωβρίου. Πρόκειται για μια κυβέρνηση που πολιτικοποιεί τον πόνο τους, την τύχη των ομήρων και τον συνεχιζόμενο πόλεμο στη Γάζα.

Όμως είμαστε και σοκαρισμένοι από την αντίδραση του κόσμου. Δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε πώς η σφαγή μπορεί να απορριφθεί τόσο εύκολα. Πώς γυναικείες οργανώσεις μπορούν να αρνηθούν να αναγνωρίσουν τους βιασμούς και τη σεξουαλική βία που διέπραξε η Χαμάς. Πώς οι όμηροι, που υποφέρουν σε υπόγεια της Χαμάς, πεινώντας και βασανιζόμενοι, μπορούν να ξεχαστούν, ενώ τα κίτρινα κορδελάκια που τους θυμίζουν δένονται στα κάγκελα και μετά κόβονται.

Παρακολουθούμε, αποσβολωμένοι, από την πρώτη μέρα και εβδομάδα μετά την εβδομάδα, πλήθη στη Δύση να βγαίνουν στους δρόμους όχι για να θρηνήσουν για τη σφαγή αθώων Ισραηλινών και ξένων, αλλά για να απαιτήσουν την καταστροφή του Ισραήλ και τον αφανισμό των Εβραίων.

Σε οποιαδήποτε άλλη πραγματικότητα, η δολοφονία εκατοντάδων νέων σε ένα μουσικό φεστιβάλ θα ένωνε τον μουσικό κόσμο στην συμπόνοια και τη μνήμη. Μετά τη σφαγή στο φεστιβάλ Nova, σε μια συναυλία στο Λας Βέγκας, ο Bono άλλαξε τους στίχους ενός στίχου του τραγουδιού Pride των U2 και αφιέρωσε την εκτέλεση στα θύματα. Ήταν μια σπάνια επίδειξη ανθρωπιάς προς τους Ισραηλινούς που έχασαν τη ζωή τους εκείνη τη μέρα. Μέχρι το Glastonbury οι νεκροί του Nova δεν μνημονεύτηκαν, και το μεγαλύτερο μουσικό φεστιβάλ του Ηνωμένου Βασιλείου έγινε πλατφόρμα για όσους προωθούν το μίσος κατά των Εβραίων.

Στα κιμπούτς που δέχτηκαν επίθεση, πολλοί από τους δολοφονημένους βρίσκονταν στον πυρήνα του ειρηνικού κινήματος, άνθρωποι που αφιέρωσαν τη ζωή τους στην προάσπιση των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων και στη λύση των δύο κρατών. Αυτοί οι Ισραηλινοί ονειρεύονταν τη συνύπαρξη και σφαγιάστηκαν σαν πρόβατα. Τριάντα εννέα παιδιά, μερικά μόλις τριών μηνών, σφαγιάστηκαν. Αυτή είναι μια κακία πέρα από κάθε κατανόηση. Ίσως απλά υπερβολική για να την χωνέψει ο κόσμος, γι’ αυτό και στρέφει αλλού το βλέμμα.

Υπάρχουν βουνά να ανέβουμε. Το ψυχολογικό κόστος είναι τεράστιο. Ένας επιζών και οκτώ συγγενείς αυτών που δολοφονήθηκαν στο Nova έχουν αυτοκτονήσει. Οι περισσότεροι πασχίζουν με κάθε τρόπο να επιστρέψουν στη ζωή, στη δουλειά, στις αίθουσες διδασκαλίας. Οι στρατιώτες στο μέτωπο πηγαίνουν σε κηδείες συνανθρώπων και επιστρέφουν αμέσως στη μάχη. Οι εφέδρους είναι εξαντλημένοι, όπως και οι οικογένειές τους. Όμως συνεχίζουν να υπηρετούν.

Η Χαμάς υπόσχεται να επαναλάβει την 7η Οκτωβρίου «ξανά και ξανά». Την παίρνουμε σοβαρά. Αυτή είναι η αλήθειά μας. Θέλουμε τα παιδιά μας πίσω. Θέλουμε τον λαό μας ασφαλή. Έχουμε υποχρέωση να φέρουμε τους ομήρους στο σπίτι, να προστατεύσουμε τις οικογένειές μας, να υπερασπιστούμε τα σπίτια μας και να επαναφέρουμε κάποια ομαλότητα.

Η Γκόλντα Μέιρ το είπε καλύτερα: «Αν πρέπει να διαλέξουμε ανάμεσα στο να είμαστε νεκροί και να μας λυπούνται, ή να είμαστε ζωντανοί και να έχουμε κακή εικόνα, προτιμούμε να είμαστε ζωντανοί και να έχουμε την κακή εικόνα».

Γι’ αυτό πολεμάμε και η Χαμάς πρέπει να εξαλειφθεί, ώστε ποτέ ξανά να μην περάσει τα σύνορά μας για να βιάσει, να ακρωτηριάσει και να σφάξει. Δεν μπορεί να υπάρξουν πύραυλοι, καμία απειλή.

Η Γάζα υποφέρει τρομερά. Κανείς δεν το αρνείται. Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργείου Υγείας της Χαμάς έχουν χαθεί 66.000 ζωές Γάζας, αλλά η Χαμάς θα μπορούσε να τελειώσει αυτόν τον πόλεμο σήμερα. Θα μπορούσε να το έκανε οποιαδήποτε στιγμή τα τελευταία δύο χρόνια, απελευθερώνοντας όλους τους ομήρους και κατεβάζοντας τα όπλα. Πόσες αθώες ζωές θα μπορούσαν να είχαν σωθεί; Αντί για αυτό, η Χαμάς επέλεξε να βιάσει, να εκμεταλλευτεί και να θυσιάσει τους απλούς κατοίκους της Γάζας.

Για πολλούς εδώ, είναι πικρή ειρωνεία ότι η πιο καθαρή διέξοδος από αυτόν τον εφιάλτη δεν προέρχεται από την Ιερουσαλήμ αλλά από το εξωτερικό. Οι απλοί Ισραηλινοί στρέφουν τα βλέμματά τους στην Ουάσινγκτον και όχι στην κυβέρνησή τους για ηγεσία. Αυτό λέει πολλά.

Η συμφωνία που βρίσκεται στο τραπέζι μπορεί να προσφέρει στους κατοίκους της Γάζας έναν δρόμο διαφυγής, μια ευκαιρία να γλιτώσουν από τη βία και την καταπίεση της Χαμάς, να ξαναχτίσουν τα σπίτια και τις ζωές τους. Η Γάζα βρίσκεται σε ερείπια, αποτέλεσμα ενός σκληρού και κοστοβόρου πολέμου. Το έργο της ανοικοδόμησης είναι τεράστιο. Αλλά προσφέρει ελπίδα: να ξαναχτιστεί αντί να συνεχιστεί η καταστροφή.

Σήμερα, στο Ισραήλ, ακτιβιστές για την ειρήνη αναρωτιούνται για τις βασικές τους πεποιθήσεις. Το βάθος του μίσους απέναντι στους Ισραηλινούς και τους Εβραίους σημαίνει ότι η πλειονότητα των Ισραηλινών δεν πιστεύει πλέον ότι η ειρήνη με τους Παλαιστίνιους είναι δυνατή, τουλάχιστον με αυτή τη γενιά.

Η επόμενη μέρα, για Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους, θα είναι μακρά και δύσκολη. Ωστόσο, το να προβλέψεις το μέλλον στη Μέση Ανατολή είναι δουλειά ανόητων. Αν ζεις σε αυτή την περιοχή, καλύτερα να είσαι αισιόδοξος αλλά ρεαλιστής, ελπίζοντας και δουλεύοντας για κάτι καλύτερο.

Όταν οι όμηροι γυρίσουν, όταν τελειώσει αυτός ο πόλεμος, όταν οι Ισραηλινοί βγουν από το τραύμα της 7ης Οκτωβρίου, του πιο μακρινού και σκοτεινού κεφαλαίου στην ιστορία μας, τότε μόνο θα αρχίσει η επούλωση. Και όταν έρθει αυτή η μέρα, από τη δική μας οπτική, δεν θα οφείλεται στην διεθνή κοινότητα αλλά παρά την διεθνή κοινότητα.