Το όνομα Μελχισεδέκ απασχολεί την επικαιρότητα λόγω της εμπλοκής αρχιμανδρίτη με το ίδιο όνομα σε κύκλωμα στην Κρήτη, ωστόσο είναι γνωστό στους εκκλησιαστικούς κύκλους, γιατί αναφέρεται στην Αγία Γραφή.
Το Μελχισεδέκ είναι σύνθετο και προέρχεται από το MLK (Malki), δηλαδή βασιλιάς, και SDQ (Sedek), που σημαίνει όρθιος, επομένως το όνομα σημαίνει «βασιλιάς της δικαιοσύνης». Αναφέρεται στη Βίβλο, εντούτοις η ιδιότητά του ερμηνεύεται διαφορετικά με βάση το εκάστοτε χριστιανικό δόγμα. Μάλιστα, όχι μόνο δεν λείπουν οι συγκρίσεις με τον Χριστό, αλλά για κάποιος το βιβλικό πρόσωπο είναι ο αληθινός υιός του Θεού.
Αρχικά, εμφανίζεται ως πρόγονος των Ισραηλινών και ως αρχαίος βασιλιάς που πολεμούσε (επίτηδες αποφεύγεται ο όρος πολεμιστής-βασιλιάς) πριν δημιουργηθούν τα αρχαία εβραϊκά βασίλεια. Στη συνέχεια, την περίοδο που η Ιουδαία βρίσκεται υπό ρωμαϊκή κυριαρχία, παραγκωνίζεται από τους τότε Εβραίους ή τον αποκαλούν προφήτη, που προέβλεψε την έλευση του Ιησού.
Με βάση το εδάφιο της Αγίας Γραφής που συμφωνούν όλα τα δόγματα, ο Μελχισεδέκ ήταν βασιλιάς και ιερέας της Σαλήμ (θεωρείται η Ιερουσαλήμ) που ήρθε σε επαφή με τον Αβραάμ, όταν ο τελευταίος αντιμετώπισε στην Ερυθρά Θάλασσα τον αρχαίο βασιλιά Χοδολλογομόρ. Ο Μελχισεδέκ προσέφερε «άρτο και οίνο» στον Αβραάμ, τον οποίο ευλόγησε και ύστερα η αφήγηση μπερδεύεται.
Για ορισμένους ο Αβραάμ έχασε τη μάχη, με τον Χοδολλογομόρ να παίρνει όμηρο τον ανιψιό του. Ο Μελχισεδέκ λοιπόν, ως βασιλιάς ευλόγησε, δηλαδή έδωσε στρατιωτική υποστήριξη στον πατριάρχη του έθνους του Ισραήλ για να πάρει εκδίκηση. Στην άλλη εκδοχή, ο Αβραάμ νίκησε και ο Μελχισεδέκ τον ευλόγησε ως ιερέας και όχι ως βασιλιάς, αφού αληθινός βασιλιάς ήταν ο Αβραάμ ως πατριάρχης του Ισραήλ.
Βασιλιάς, ιερέας, Χριστός ή προφήτης;
Για τους Προτεστάντες και για τους υπόλοιπους διαμαρτυρόμενους ο Μελχισεδέκ έμοιαζε με τον Χριστό και αποτελεί απόδειξη του εκλογικευμένου δόγματος τους.
Στο αρχαίο Ισραήλ, η κοινωνία χωρίζονταν ουσιαστικά σε κάστες, με τα αξιώματα να είναι κληρονομικά. «Ο Μελχισεδέκ όμως, έγινε ιερέας χωρίς κληρονομικό δικαίωμα, όπως και ο Χριστός, που ήταν ιερέας, παρότι υιός του Θεού», αναφέρει η Λουθηρανική Εκκλησία.
Στους Κόπτες, η κατάσταση είναι πιο σύνθετη, αφού θεωρείται τόσο βασιλιάς, όσο και ιερέας. Στο Αιθιοπικό Βιβλίο του Αδάμ και της Εύας, γίνεται η εξής αναφορά: «Ο Νώε λέει στον γιο του Σημ πριν από τον θάνατό του να πάρει τον Μελχισεδέκ, τον γιο του Χαναάν, τον οποίο ο Θεός είχε εκλέξει από όλες τις γενιές των ανθρώπων, και να σταθεί δίπλα στο νεκρό σώμα του Αδάμ αφού αυτό είχε μεταφερθεί από την κιβωτό στην Ιερουσαλήμ ως το κέντρο της γης και να εκπληρώσει τη διακονία ενώπιον του Θεού».
Για τους Καθολικούς ο Μελχισεδέκ είναι αποκλειστικά ιερέας, που μάλιστα είχε το δικό του τάγμα, στα πρότυπα των εκκλησιαστικών ταγμάτων των Ναϊτών ιπποτών, του Αγίου Ιωάννη κτλ. Σύμφωνα με τον καθηγητή M.M.Ninan ο Χριστός ως παιδί «εντάχθηκε στο τάγμα του Μελχισεδέκ και εκεί έμαθε γράμματα, την υπακοή, αλλά και να επιμένει τα βάσανα».
Τώρα, στους Ορθόδοξους αναγνωρίζεται ως αρχαίος βασιλιάς και ιερέας. Ο Μίρκο Τομάσοβιτς στη διδακτορική διατριβή του, που δημοσιεύτηκε από το Κέντρο Μελετών της Ιεράς Μονής Κύκκου (εκεί φυλάσσεται μοναδική βυζαντινή εικόνα της Παναγίας που κρατάει τον Ιησού ως βρέφος, αλλά από την αντίθετη φορά) αποδίδει τις διάφορες παρερμηνείες στις κόντρες των Εβραίων της εποχής.
Συγκεκριμένα, γράφει ότι ο Μελχισεδέκ ονομάστηκε «απάτωρ, αμήτωρ, αγενεαλόγητος», χαρακτηρισμοί που αποδίδονται στον Χριστό, λόγω της σύγκλησης των δύο προσώπων.
Τόσο, ο αρχαίος Μελχισεδέκ, όσο και ο Χριστός κατάγονταν από οικογένειες που δεν είχαν θέση εξουσίας και ούτε επρόκειτο να αποκτήσουν ποτέ, αφού δεν είχαν κληρονομικό δικαίωμα. Σε μια περίοδο που στο Ισραήλ σφάζονταν κυριολεκτικά για την εξουσία, οι τότε ιερείς φέρεται να συνέδεσαν τα δύο πρόσωπα για να διαφυλάξουν τις θέσεις τους. Όπως ο Μελχισεδέκ ως θνητός διεκδίκησε θέση ιερέα «χωρίς να την αξίζει», το ίδιο «έγινε» και με τον Χριστό, που ως υιός ξυλουργού «επιχείρησε να ανατρέψει» τους τότε ιερείς με τις διδασκαλίες του.
Έκτοτε, διάφορες χριστιανικές αιρέσεις (κυρίως ορθόδοξες) θεωρούν τον Μελχισεδέκ ανώτερο από τον Χριστό, πως είναι το ίδιο το Άγιο Πνεύμα ή το δεύτερο πιο σημαντικό πρόσωπο του Χριστιανισμού μετά τον Ιησού.
