Οι Ευρωπαίοι ηγέτες απαιτούν από τον Ντόναλντ Τραμπ να καταστήσει σαφές στον Βλαντίμιρ Πούτιν ότι τα συμφέροντα της Ουκρανίας πρέπει να υπερασπιστούν και η ασφάλεια της Ευρώπης να μην τεθεί σε κίνδυνο.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο οποίος θα συναντήσει τον Ρώσο ομόλογό του την Παρασκευή στην Αλάσκα, για να συζητήσουν τον τερματισμό της σύγκρουσης μεταξύ Μόσχας και Κιέβου που διαρκεί ήδη πάνω από τρία χρόνια, έχει ανοιχτά αποστασιοποιηθεί από την Ευρώπη κατά τη δεύτερη θητεία του και τον τελευταίο μήνα παραμέρισε την ΕΕ στις εμπορικές διαπραγματεύσεις.
Ωστόσο, όπως αναφέρει το Politico, η συνεργασία και η οικονομική δύναμη του μπλοκ είναι κρίσιμες για την προστασία των αμερικανικών συμφερόντων στην Ουκρανία.
Κανένας Ευρωπαίος ηγέτης δεν έχει προσκληθεί στις συνομιλίες της Παρασκευής στην Αλάσκα, ούτε και ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ωστόσο, η συμμετοχή του Τραμπ σε τηλεδιάσκεψη την Τετάρτη με κορυφαίους Ευρωπαίους αξιωματούχους και η υπόσχεσή του να προσπαθήσει να ανακτήσει μέρος των εδαφών για την Ουκρανία δείχνει ότι η Ευρώπη ασκεί κάποια επιρροή.
Οι ευρωπαϊκές χώρες αποτελούν πλέον τη μεγαλύτερη πηγή οικονομικής και στρατιωτικής στήριξης προς την Ουκρανία, ενώ κατέχουν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που είναι κρίσιμα για οποιαδήποτε μακροπρόθεσμη ειρηνευτική συμφωνία. Αυτοί οι παράγοντες καθιστούν δύσκολο για τον Τραμπ να αγνοήσει την ευρωπαϊκή πλευρά.
Σε δήλωση που εκδόθηκε το πρωί της Τρίτης, οι ηγέτες των 26 από τις 27 χώρες της ΕΕ, πλην της Ουγγαρίας, ανέφεραν ότι «χαιρετίζουν τις προσπάθειες του προέδρου Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας». Ωστόσο, πρόσθεσαν: «Ο δρόμος προς την ειρήνη στην Ουκρανία δεν μπορεί να αποφασιστεί χωρίς την Ουκρανία».
Χαρακτηριστικά, οι ηγέτες της ΕΕ δήλωσαν: «Τα διεθνή σύνορα δεν πρέπει να αλλάζουν διά της βίας».
«Άνευ όρων κατάπαυση του πυρός»
Ανακοινώνοντας την τηλεδιάσκεψη της Τετάρτης με τον Τραμπ μέσω κοινωνικών δικτύων, ο Γερμανός καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς, ανέφερε ότι τα θέματα συζήτησης θα περιλαμβάνουν «επιλογές για την άσκηση πίεσης στη Ρωσία, πιθανές ειρηνευτικές συνομιλίες, εδαφικές διεκδικήσεις και εγγυήσεις».
Η επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ, Κάγια Κάλας, μετά από έκτακτη συνεδρίαση των Ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών τη Δευτέρα, τόνισε ότι δεν πρέπει να συζητηθούν παραχωρήσεις, προτού η Ρωσία συμφωνήσει σε πλήρη κατάπαυση του πυρός.
«Η αλληλουχία των βημάτων είναι σημαντική», ανέφερε σε δήλωσή της. «Πρώτα, άνευ όρων κατάπαυση του πυρός με ισχυρό μηχανισμό παρακολούθησης και αδιάσειστες εγγυήσεις ασφαλείας». Η τοποθέτηση αυτή αντικατοπτρίστηκε και στη δήλωση των Ευρωπαίων ηγετών την Τρίτη.
Η Κάλας υποσχέθηκε επίσης να εργαστεί για ένα νέο πακέτο κυρώσεων, δεσμευόμενη να συνεχίσει την οικονομική στήριξη στο Κίεβο και να προχωρήσει στην ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ.
Οι απαιτήσεις αυτές δείχνουν ότι η Ευρώπη αισθάνεται όλο και πιο σίγουρη να προβάλει τις θέσεις της για την επίλυση του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, υιοθετώντας απόψεις που είναι πιο φιλοουκρανικές από εκείνες της Ουάσινγκτον υπό τον Τραμπ.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, οι ηγέτες της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Πολωνίας, της Φινλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προειδοποίησαν ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να σέβεται την «εδαφική ακεραιότητα» της Ουκρανίας, δηλαδή να μην εξαναγκαστεί το Κίεβο να παραχωρήσει εδάφη και να περιλαμβάνει εγγυήσεις ασφαλείας.
Παρότι το Κίεβο δεν έχει δημόσια εξετάσει το ενδεχόμενο παραχώρησης εδαφών στη Ρωσία, ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής, Λίντσεϊ Γκρέιαμ, δήλωσε ότι μια τελική ειρηνευτική συμφωνία πιθανότατα θα περιλαμβάνει «ανταλλαγές εδαφών», κάτι που επανέλαβε ο επικεφαλής διαπραγματευτής του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, και αργότερα τη Δευτέρα ο ίδιος ο Τραμπ.
Ωστόσο, ο Τραμπ, ενώ δείχνει να θεωρεί πιθανή την παραχώρηση μέρους των εδαφών της Ουκρανίας στη Ρωσία, δήλωσε ότι ελπίζει κάποια εδάφη να επιστρέψουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. «Η Ρωσία έχει καταλάβει μεγάλο μέρος της Ουκρανίας», είπε. «Έχει καταλάβει πολύ σημαντικά εδάφη. Θα προσπαθήσουμε να ανακτήσουμε κάποια από αυτά τα εδάφη για την Ουκρανία», συμπλήρωσε.
Αν και δεν έχει μιλήσει για εγγυήσεις ασφαλείας, η στάση του Τραμπ απέναντι στην Ουκρανία έχει πλησιάσει περισσότερο την ευρωπαϊκή, μετά από μήνες άκαρπων επαφών με το Κρεμλίνο. Ο ίδιος εξέφρασε την απογοήτευσή του ότι ο Πούτιν «τον καθυστερεί» στο ουκρανικό ζήτημα, ενώ μείωσε το προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα για πλήρη κατάπαυση του πυρός.
Παγωμένα περιουσιακά στοιχεία
Η αυξανόμενη αυτοπεποίθηση της ΕΕ στην επιδίωξη επιρροής αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα ότι η Ευρώπη πλέον παρέχει πολύ περισσότερη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια στην Ουκρανία από τις ΗΠΑ, σύμφωνα με το Ινστιτούτο του Κιέλου, αν και η Ουάσινγκτον συνεχίζει να παρέχει κρίσιμες πληροφορίες και υλικοτεχνική υποστήριξη.
Η ευρωπαϊκή βοήθεια και οι εξοπλισμοί υπήρξαν κρίσιμοι για την επιβίωση της Ουκρανίας από τότε που η αμερικανική στήριξη μειώθηκε με την είσοδο του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Μια κατάρρευση της Ουκρανίας θα είχε απρόβλεπτες συνέπειες για τα αμερικανικά συμφέροντα στην Ευρώπη και πέραν αυτής.
Ένας ακόμα παράγοντας επιρροής είναι το γεγονός ότι περίπου 200 δισ. ευρώ σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία βρίσκονται στην Euroclear, έναν οίκο εκκαθάρισης με έδρα το Βέλγιο.
Τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία θεωρούνται ευρέως σημαντικό τμήμα οποιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας, με την Ουκρανία να απαιτεί να χρησιμοποιηθούν κυρίως για την ανοικοδόμησή της.
Από την πλευρά της, η Ουκρανία έχει σταθερά απαιτήσει την επιστροφή αιχμαλώτων πολέμου, καθώς και χιλιάδων απαχθέντων Ουκρανών παιδιών σε οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία, αιτήματα που έχουν λάβει την υποστήριξη της Ευρώπης.
