Από την οδοντόβουρτσα που χρησιμοποιούμε για τη στοματική μας υγιεινή μέχρι το μολύβι με το οποίο κρατάμε σημειώσεις, πίσω από κάθε αντικείμενο της καθημερινότητάς μας κρύβεται μια μοναδική ιστορία που συχνά διανύει ολόκληρους αιώνες. Ας δούμε λοιπόν μερικές από τις πιο αξιομνημόνευτες.
Οδοντόβουρτσα: Ένα αρχαίο σύμβολο ομορφιάς και κοινωνικής θέσης
Η οδοντόβουρτσα όπως τη γνωρίζουμε σήμερα δεν εφευρέθηκε παρά μόλις το 1938. Ωστόσο, ήδη από το 3000 π.Χ., οι αρχαίοι πολιτισμοί αντιλαμβάνονταν την αξία της στοματικής υγιεινής. Για πολλούς αρχαίους λαούς, τα καθαρά δόντια ήταν σύμβολο ομορφιάς και κοινωνικής θέσης.
Για αυτόν τον λόγο χρησιμοποιούσαν διάφορα «κόλπα» για να διατηρούν τα δόντια τους όσο το δυνατόν πιο καθαρά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν τα λεγόμενα κλαδάκια μάσησης, δηλαδή λεπτά κλαδάκια με ξεφτισμένο άκρο τα οποία οι αρχαίοι έτριβαν πάνω στα δόντια τους, για να αφαιρέσουν τα κατάλοιπα της τροφής. Επιπλέον, ορισμένα άτομα χρησιμοποιούσαν λειαντικές ουσίες, όπως θρυμματισμένα τσόφλια αυγών, κόκαλα ή ακόμα και αλεσμένα κοχύλια ως εναλλακτικές λύσεις αντί για οδοντόκρεμα.
Στη βιβλιοθήκη του Αμερικανικού Κογκρέσου αναφέρεται πως μια οδοντόβουρτσα παρόμοια με αυτή που χρησιμοποιούμε σήμερα εφευρέθηκε το 1498 στην Κίνα. Ωστόσο, οι τρίχες της οδοντόβουρτσας ήταν από τον αυχένα αγριόχοιρου που προσαρμόζονταν σε λαβές από κόκαλο ή μπαμπού.
Τέτοιου είδους οδοντόβουρτσες συνέχισαν να χρησιμοποιούνται μέχρι το 1938, όταν η εταιρεία DuPont de Nemours άρχισε να παράγει τις νάιλον τρίχες που χρησιμοποιούμε σήμερα στις οδοντόβουρτσές μας. Η πρώτη νάιλον οδοντόβουρτσα ονομάστηκε «Θαυματουργή Οδοντόβουρτσα του Δόκτορα Γουέστ». Αργότερα, οι Αμερικανοί, επηρεασμένοι από τις πειθαρχημένες συνήθειες υγιεινής των στρατιωτών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, άρχισαν να δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην καλή στοματική υγιεινή και υιοθέτησαν γρήγορα το νέο προϊόν.
Φερμουάρ: Μια από τις πρώτες «viral» καμπάνιες μάρκετινγκ
Το zippershipper, ο μεγαλύτερος διαδικτυακός πωλητής φερμουάρ στον κόσμο, αναφέρει πως το φερμουάρ εφευρέθηκε από τον Γουίτκομπ Τζάντσον το 1893 και αργότερα τελειοποιήθηκε από τον Γκίντεον Σούντμπακ στις αρχές του 20ού αιώνα.
Αν και τυπικά το φερμουάρ όπως το ξέρουμε σήμερα εφευρέθηκε το 1917, η αγγλική ονομασία του (zipper) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1923 από την αμερικανική εταιρεία B.F. Goodrich Company που αξιοποίησε το σχέδιο του Σούντμπακ σε μπότες. Η εταιρεία επινόησε τον όρο «zipper» (φερμουάρ) εμπνευσμένη από τον ήχο που κάνει όταν χρησιμοποιείται, δηλαδή «Ζιιιπππ».
Τα φερμουάρ συνέχισε να χρησιμοποιείται στην υπόδηση για σχεδόν 20 χρόνια, μέχρι που τη δεκαετία του 1930 προστέθηκε και στα παιδικά ρούχα. Εκστρατείες μάρκετινγκ τα παρουσίαζαν ως μέσο που βοηθούσε τα παιδιά να αποκτήσουν ανεξαρτησία, αφού μπορούσαν να ντύνονται μόνα τους. Από εκεί και πέρα, τα φερμουάρ καθιερώθηκαν και στη μόδα των ενηλίκων, ξεκινώντας από τα ανδρικά παντελόνια και επεκτάθηκαν και στη γυναικεία ένδυση.
Συνδετήρας: Ένα σύμβολο της αντίστασης
Ο Γιόχαν Βάλερ, ένας Νορβηγός εφευρέτης με πτυχία σε διάφορες επιστήμες όπως τα μαθηματικά, εφηύρε τον συνδετήρα το 1899. Έλαβε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το σχέδιό του από τη Γερμανία το 1899, καθώς η Νορβηγία δεν διέθετε τότε νομοθεσία περί πατεντών.
Ο Βάλερ που εργαζόταν σε ένα τοπικό γραφείο ευρεσιτεχνιών όταν δημιούργησε τον συνδετήρα, έλαβε και την αμερικανική πατέντα το 1901. Το thoughtco αναφέρει πως μπορεί ο Βάλερ να ήταν το πρώτο άτομο που πήρε το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το σχέδιο του συνδετήρα, ωστόσο δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να υπήρχαν νωρίτερα και άλλα σχέδια που δεν είχαν πατέντα.
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι ναζί απαγόρευσαν στους Νορβηγούς να φορούν κουμπιά με την εικόνα ή τα αρχικά του βασιλιά τους. Έτσι αυτοί άρχισαν να φοράνε συνδετήρες στο πέτο τους ως μια διακριτική πράξη αντίστασης. Ο συνδετήρας αντιπροσώπευε την ενότητα και την αντίσταση, καθώς ο σκοπός του είναι να συγκρατεί τα πράγματα.
Αυτό το μικρό, φαινομενικά ασήμαντο αντικείμενο μετατράπηκε σε ένα ισχυρό σύμβολο ελπίδας και αντοχής απέναντι στην καταπίεση. Εκείνη την περίοδο το να «φορά» κανείς έναν συνδετήρα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και σε σύλληψη.
Η κούπα του καφέ: Μία «επαναστατική» εφεύρεση
Ο σχεδιασμός της κούπας του καφέ έχει εξελιχθεί ανά τους αιώνες, από περίτεχνα πορσελάνινα φλιτζάνια στις ανθεκτικές κεραμικές κούπες που χρησιμοποιούμε σήμερα. Ωστόσο, η κούπα του καφέ είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα απλό σκεύος. Στην πραγματικότητα είναι, σύμφωνα με το Medium, ένα σύμβολο πολιτιστικών και πνευματικών επαναστάσεων.
Ο καφές έγινε δημοφιλής στην Ευρώπη τον 17ο αιώνα, με τα καφενεία να αναδεικνύονται σε κέντρα πνευματικού διαλόγου. Αυτά τα καταστήματα αποκαλούνταν συχνά «πανεπιστήμια της δεκάρας», επειδή με την τιμή ενός φλιτζανιού καφέ μπορούσε κανείς να συμμετέχει σε ζωντανές συζητήσεις και αντιπαραθέσεις.
Μέσα σε αυτά τα καφενεία γεννήθηκαν πολιτικά κινήματα, λογοτεχνικά έργα και επιστημονικές ανακαλύψεις. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η γνωστή ασφαλιστική αγορά Lloyd’s του Λονδίνου που ξεκίνησε ως το καφενείο του Έντουαρντ Λόιντ, όπου συναντιούνταν πλοιοκτήτες και έμποροι για να συζητήσουν σχετικά με ναυτιλιακές επιχειρήσεις.
Το «Μολύβι» του Ναπολέοντα
Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα οι ελάχιστοι που ήξεραν να γράφουν χρησιμοποιούσαν κομμάτια μολύβδου ή μελάνι, τα οποία όμως δεν ήταν καθόλου βολικά.
Ο γραφίτης ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά στην Ευρώπη, στη Βαυαρία, στις αρχές του 15ου αιώνα αν και οι Αζτέκοι τον είχαν ήδη χρησιμοποιήσει ως μέσο γραφής αρκετές εκατοντάδες χρόνια νωρίτερα. Σύμφωνα με τη Βρετανική βιβλιοθήκη, το σύγχρονο μολύβι εφευρέθηκε το 1795 από τον Νικολά-Ζακ Κοντέ, έναν επιστήμονα που υπηρετούσε στον στρατό του Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
Η αρχική διαδικασία του Κοντέ για την κατασκευή μολυβιών περιλάμβανε το ψήσιμο ενός μείγματος νερού, αργίλου και γραφίτη σε καμίνι στους 1.900 βαθμούς Φαρενάιτ, πριν τοποθετηθεί το προκύπτον μαλακό στερεό σε ξύλινη επένδυση. Αποτέλεσμα αυτής της «δημιουργίας», ήταν μέσα στον επόμενο αιώνα αυτό το νέο είδους γραφής να αρχίσει να παράγεται μαζικά από εταιρείες όπως η Faber Castel και τους Banks, Sons&Co.
Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, σύμφωνα με το owlcation.com, ο κινεζικός γραφίτης απέκτησε τη φήμη του καλύτερου γραφίτη στον κόσμο για μολύβια. Στην κινεζική κουλτούρα, το κίτρινο χρώμα συνδέεται με τη βασιλεία και τα βασιλικά χαρακτηριστικά, και έτσι το κίτρινο έγινε de facto το χρώμα των μολυβιών σε όλο τον κόσμο.
Αυτές ήταν λοιπόν μερικές από τις πιο ιδιαίτερες ιστορίες πίσω από φαινομενικά «βαρετά» και καθημερινά αντικείμενα, που όμως αναδεικνύουν την εφευρετικότητα του ανθρώπου.
