Δύο χρόνια μετά την υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν έχουν βελτιωθεί επί της ουσίας παρά τη σχετική ηρεμία επί του πεδίου. Έτσι η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν την επόμενη Τρίτη στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ δεν αναμένεται να παράξει άμεσα αποτελέσματα, παρά το γεγονός ότι το υπουργείο εξωτερικών έχει πει δημόσια ότι θα υπάρξει συγκεκριμένη πρόοδος.
Το σκηνικό έντασης που στήθηκε μετά την αναγγελία για έρευνες του «Piri Reis» στο Βόρειο Αιγαίο και με την υποτιθέμενη έκτακτη ελληνική άσκηση ετοιμότητας, σίγουρα δεν βοηθά στο κλίμα.
Στη μισή ώρα που είναι προγραμματισμένη η συνάντηση η οποία κλείστηκε με μεγάλη δυσκολία, λόγω διαφορετικών προγραμμάτων στο χρόνο τους, στόχος απλά θα είναι να διατηρηθεί το κλίμα του ανοιχτού διαύλου επικοινωνίας, πολύ περισσότερο που το ανώτατο συμβούλιο συνεργασίας στην Άγκυρα από τον περασμένο Δεκέμβριο, πηγαίνει από αναβολή σε αναβολή.
Ο πρωθυπουργός έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι δεν θα δοθεί πράσινο φως στη συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE, ύψους 150 δισ. για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης όσο η Τουρκία συνεχίζει να απειλεί με πόλεμο μια χώρα μέλος της Ένωσης. Παρά τα «παράθυρα» που είναι ανοιχτά για συμμετοχή τουρκικών εταιρειών στο πρόγραμμα, η καθαρή θέση της Αθήνας αλλά και της Λευκωσίας για βέτο θα επιβαρύνει το κλίμα στη συνάντηση των δύο ανδρών. Το ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης αποτελεί επίσης ένα κρίσιμο θέμα, το οποίο φυσικά δεν θα συζητηθεί στην τεχνική του διάσταση αλλά στην πολιτική. Όμως και σε αυτό η Τουρκία έχει δείξει την αποφασιστικότητά της με απειλές επί του πεδίου και δηλώνοντας ότι κανένα έργο στην περιοχή δεν θα γίνει χωρίς τη δική της έγκριση. Ο Γιώργος Γεραπετρίτης με τον υπουργό Εξωτερικών της κυβέρνησης της Τρίπολης στη Λιβύη, κατά την πρόσφατη συνάντηση τους, όπου συζήτησαν το θέμα οριοθέτησης ΑΟΖ /υφαλοκρηπίδας αλλά ας κρατάμε μικρό καλάθι παρά το γεγονός ότι αποτελεί μείζονος σημασίας ζήτημα επειδή ουσιαστικά αποτελεί την πρώτη κίνηση άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων στην ΑΟΖ που κηρύχθηκε με την Ελληνοαιγυπτιακή και ταυτόχρονα απόπειρα αμφισβήτησης του Τουρκολιβυκού Μνημονίου.
Για τον Ερντογάν ασφαλώς το σημαντικό είναι θα συναντήσει τον Αμερικανό πρόεδρο στην Ουάσινγκτον την Τετάρτη και ενώ οι δύο πρόεδροι συνομίλησαν τηλεφωνικά λίγες ώρες νωρίτερα για την οριστικοποίηση της ατζέντας. Στις συνομιλίες, ο Ερντογάν αναμένεται να θέσει το ζήτημα της προμήθειας των F-35, αλλά και τις λεπτομέρειες του προγράμματος προμήθειας και εκσυγχρονισμού των F- 16. Για τα F-35. Ωστόσο, η αμερικανική πλευρά υπόσχεται μόνο τη συνέχιση των συνομιλιών, χωρίς να προβλέπεται κάποια συμφωνία.
Η τουρκική αεροπορία είχε ως αρχικό στόχο τον εκσυγχρονισμό 80 F- 16 και την αγορά 40 F-16 Viper μαζί με τα οπλικά τους συστήματα, ένα πακέτο συνολικού ύψους 23 δισ. δολαρίων. Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης έκανα λόγο για μείωση του προγράμματος στα περίπου 8-10 δισ.δολάρια. Κραταμε επίσης την είδηση ότι η Boeing και η Lockheed Martin βρίσκονται πολύ κοντά στο να εξασφαλίσουν μεγάλες παραγγελίες από την Τουρκία, πιθανόν ήδη από την επόμενη εβδομάδα, που αφορούν έως και 250 επιβατικά αεροσκάφη αλλά και επιπλέον μαχητικά F-16, ενώ στο τραπέζι μπαίνει και η πολυετής διαμάχη για τα F-35.
Ο Αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα, Τομ Μπάρακ, είχε δηλώσει στο τουρκικό πρακτορείο Anadolu ότι ενδεχομένως να υπάρξει λύση στη διαμάχη για τα F-35 έως το τέλος του έτους. Το αν οι αμερικανουρικές σχέσεις θα επηρεάσουν, μετά από όλα αυτά, τις ελληνοτουρκικές είναι κάτι που το εξετάζει η ελληνική διπλωματία.
