Στον Αλέξη Τσίπρα και τις φήμες επιστροφής του στην κεντρική πολιτική σκηνή αναφέρεται εκτενές άρθρο της ιστοσελίδας Euractiv. Στο δημοσίευμα αναφέρεται η αδυναμία της υπάρχουσας αντιπολίτευσης να «κοντράρει» τη Νέα Δημοκρατία παρά τη φθορά της, γεγονός που δημιουργεί χώρο για μια κίνηση του πρώην πρωθυπουργού. Σύμφωνα πάντως με την ιστοσελίδα, ο Αλέξης Τσίπρας θα πρέπει να εξηγήσει «πώς τα πράγματα θα είναι διαφορετικά και ποια πρόσωπα θα τον πλαισιώσουν αυτή τη φορά».

Η προοπτική της επιστροφής του πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην ελληνική πολιτική με ηγετικό ρόλο έχει κερδίσει έδαφος τις τελευταίες εβδομάδες. Ωστόσο, παρότι το εύθραυστο πολιτικό περιβάλλον της χώρας μπορεί να προσφέρει άνοιγμα στον αριστερό πολιτικό, δεν πρέπει να προσδοκά θερμή υποδοχή.

Ο Τσίπρας κυβέρνησε τη μεσογειακή χώρα κατά την ταραχώδη περίοδο 2015–2019, όταν η Ελλάδα βρέθηκε στα πρόθυρα οικονομικής κατάρρευσης. Τον Ιούλιο του 2015, οργάνωσε ένα αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα στο οποίο το 61% των Ελλήνων απέρριψε πρόταση της ΕΕ για περαιτέρω μέτρα λιτότητας.

Ωστόσο, ο Τσίπρας τελικά συμφώνησε σε ένα τρίτο πακέτο διάσωσης ύψους 86 δισ. ευρώ, υποστηρίζοντας ότι ήταν απαραίτητο για να αποτραπεί η κατάρρευση της Ελλάδας. Αφού αρχικά θεωρήθηκε ταραχοποιός στις Βρυξέλλες, ο Τσίπρας αναδείχθηκε ως μεταρρυθμιστής. Κατά τη θητεία του, η Ελλάδα εξήλθε επίσημα των προγραμμάτων διάσωσης μετά από σχεδόν μία δεκαετία οικονομικής βοήθειας. Παρά ταύτα, η λιτότητα και οι οικονομικές δυσκολίες οδήγησαν στην ήττα του στις εκλογές του 2019.

Έκτοτε έχασε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις από το συντηρητικό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας και τελικά παραιτήθηκε από την ηγεσία του αριστερού ΣΥΡΙΖΑ τον Ιούνιο του 2023. Από τότε, η αριστερή αντιπολίτευση παρέμεινε κατακερματισμένη, διαιρεμένη σε μικρά κόμματα που δεν μπορούν να αμφισβητήσουν την κυριαρχία των συντηρητικών. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει υποχωρήσει στις δημοσκοπήσεις σε περίπου 5%. Επιπλέον, κανένας πολιτικός της αντιπολίτευσης δεν έχει αποκτήσει αρκετή δημοτικότητα ώστε να ενώσει τις προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις ενάντια στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.

Όσο για τον Τσίπρα, έχει διατηρήσει χαμηλό προφίλ και σπάνια κάνει δημόσιες τοποθετήσεις για το πολιτικό μέλλον της χώρας. Ωστόσο, τις τελευταίες εβδομάδες το όνομά του επανήλθε στην επικαιρότητα μετά τη δήλωση του σε συνέντευξή του στη Le Monde ότι του λείπει «η ενεργός πολιτική και η επαφή με τους ψηφοφόρους».

Η δήλωση αυτή έδωσε τροφή στις εικασίες ότι ο Τσίπρας σχεδιάζει πολιτική επιστροφή, ίσως και με την ίδρυση νέου κόμματος. Άτομα από το περιβάλλον του Τσίπρα, μιλώντας στο Euractiv, αρνήθηκαν τέτοια σχέδια. Επεσήμαναν ότι «το μόνο που σχεδιάζεται προς το παρόν» είναι η έκδοση βιβλίου του Τσίπρα μέχρι το τέλος της χρονιάς, καθώς και η προγραμματισμένη ομιλία του στις αρχές Σεπτεμβρίου στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης – ένα σημαντικό ετήσιο φόρουμ όπου τα κόμματα παρουσιάζουν τις πολιτικές τους προτεραιότητες για τη νέα χρονιά.

Οι πιθανότητες

Παρά τις διαψεύσεις, δημοσιεύματα του τοπικού τύπου επιμένουν ότι η επιστροφή του Τσίπρα – πιθανώς με νέο κόμμα – είναι θέμα χρόνου. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι η σταθερή πτώση της δημοτικότητας του Μητσοτάκη, μαζί με την απουσία αξιόπιστου αντιπολιτευτικού προσώπου, δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για την επάνοδο του Τσίπρα.

Η Νέα Δημοκρατία υποχωρεί στις δημοσκοπήσεις, ενώ κυκλοφορούν φήμες πως ο πρώην «σκληροπυρηνικός» πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς σχεδιάζει να ιδρύσει νέο συντηρητικό κόμμα – απειλώντας τον Μητσοτάκη από τα δεξιά.

Στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, η Ελλάδα αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις με τους γείτονές της. «Η Τουρκία συνάπτει συμφωνίες με τη Λιβύη για τις θαλάσσιες ζώνες, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας», ανέφερε αριστερός πολιτικός που επηρεάζεται από τον Αλέξη Τσίπρα, μιλώντας ανώνυμα στο Euractiv. «Επίσης υπάρχει διπλωματική διαμάχη με τον σύμμαχό μας την Αίγυπτο για τη Μονή της Αγίας Αικατερίνης. Ο Μητσοτάκης βρίσκεται υπό πίεση από όλες τις πλευρές και δεν διαφαίνονται λύσεις».

Άλλο ζήτημα για τον Μητσοτάκη αποτελεί ο «απρόβλεπτος παράγοντας» – η επικεφαλής εισαγγελέας της ΕΕ, Λάουρα Κοβέσι, σύμφωνα με άλλον αριστερό πολιτικό. Η Κοβέσι αποκάλυψε σκάνδαλο με διασπάθιση ευρωπαϊκών αγροτικών πόρων και επέκρινε έντονα τον Μητσοτάκη για παρακώλυση της έρευνας σχετικά με το σιδηροδρομικό δυστύχημα που κόστισε τη ζωή σε 57 νέους, όπου επίσης υπήρξε διαχείριση ευρωπαϊκών κονδυλίων.

Δημοσιεύματα στην Αθήνα αναφέρουν ότι αναμένονται περαιτέρω έρευνες σχετικά με τη διασπάθιση ευρωπαϊκών πόρων.

Οι προκλήσεις

Η κύρια πρόκληση του Τσίπρα θα είναι να πείσει το εκλογικό σώμα γιατί αξίζει μια δεύτερη ευκαιρία. Η αντι-τσιπρική στάση στην κοινωνία – καθώς και σε μεγάλο μέρος των μέσων ενημέρωσης – παραμένει ισχυρή, με πολλούς να θεωρούν ότι ο Τσίπρας ρίσκαρε το μέλλον της χώρας στην ΕΕ. Άλλοι αισθάνονται ακόμα προδομένοι από την παραγνώριση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος και την υποταγή στις πιέσεις της ΕΕ.

Ορισμένα μέλη της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας φέρονται να καλωσορίζουν την ενδεχόμενη επιστροφή του, θεωρώντας την ευκαιρία να ενεργοποιήσουν αντι-τσιπρικά αντανακλαστικά στους ψηφοφόρους. Ο Τσίπρας θα πρέπει να εξηγήσει πώς θα είναι διαφορετικά τα πράγματα αυτή τη φορά και ίσως ακόμα πιο σημαντικό, ποια πρόσωπα θα επιλέξει να τον πλαισιώσουν. Παλιότερες επιλογές, όπως ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, του κόστισαν ακριβά.

Το διεθνές πολιτικό κλίμα επίσης δεν είναι ευνοϊκό. Κατά την πρώτη του θητεία (2015–2019), ο Τσίπρας είχε λίγους συμμάχους και αντιμετώπισε μια Ευρώπη που κυριαρχούνταν από τη δεξιά. Σήμερα η κατάσταση είναι – ίσως – χειρότερη. Τα δεξιά κόμματα συνεχίζουν να κυριαρχούν, με αρκετά να επηρεάζονται ή και να στηρίζονται από την αναζωπυρωμένη άκρα δεξιά.

Όμως, σύμφωνα με τον ευρωβουλευτή Νικόλα Φαραντούρη («The Left»), αυτό μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία. Όπως ανέφερε στο Euractiv, ο Τσίπρας απολαμβάνει στήριξη από τις προοδευτικές δυνάμεις της Ευρώπης. Αν και επίσημα ανήκει στην ευρωπαϊκή αριστερά, ο Τσίπρας συμμετείχε ως παρατηρητής στις περισσότερο σύνοδους των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών.

«Το πρόβλημα του κατακερματισμού μεταξύ των προοδευτικών δυνάμεων δεν είναι μοναδικό για την Ελλάδα – είναι πανευρωπαϊκό και μόνο ενισχύει την άκρα δεξιά», σχολίασε ο Φαραντούρης. «Δεν ήρθε πλέον η ώρα για ανασυγκρότηση και κινητοποίηση;»