Μια νέα, πολυσυζητημένη επιστημονική μελέτη έρχεται να ρίξει φως στη σημασία ενός θρεπτικού συστατικού που, αν και συχνά περνά απαρατήρητο στο ευρύ κοινό, φαίνεται να παίζει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη ενός από τους μεγαλύτερους κινδύνους για τη δημόσια υγεία, του εγκεφαλικού επεισοδίου.
Πρόκειται για τον ψευδάργυρο, ένα βασικό μέταλλο που βρίσκεται σε πλήθος τροφίμων όπως τα θαλασσινά, τα πουλερικά, το κόκκινο κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι. Σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports, η επαρκής (αλλά όχι υπερβολική) πρόσληψη ψευδαργύρου μπορεί να συσχετιστεί με σημαντική μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου, φτάνοντας έως και το 36%.
Η μελέτη και τα στοιχεία: Τι ακριβώς ανακάλυψαν οι ερευνητές
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες στην Κίνα, οι οποίοι ανέλυσαν δεδομένα από την Εθνική Έρευνα Εξέτασης Υγείας και Διατροφής των ΗΠΑ (NHANES), μία από τις πιο εκτενείς και μακροχρόνιες βάσεις δεδομένων για τη δημόσια υγεία. Για τις ανάγκες της συγκεκριμένης μελέτης, οι ερευνητές επικεντρώθηκαν σε 2.642 ενήλικες με μέση ηλικία τα 63 έτη, εκ των οποίων περίπου το 54% ήταν γυναίκες.
Η διατροφική πρόσληψη των συμμετεχόντων καταγράφηκε μέσα από 24ωρες ανακλήσεις διατροφής, μια κοινή μέθοδο όπου οι συμμετέχοντες αναφέρουν αναλυτικά τι έχουν καταναλώσει την προηγούμενη ημέρα. Ο ψευδάργυρος εντοπίστηκε τόσο μέσω των τροφών όσο και μέσω συμπληρωμάτων διατροφής.
Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες, με βάση τα επίπεδα πρόσληψης ψευδαργύρου:
- Q1: Λιγότερο από 6,08 mg/ημέρα
- Q2: 6,08 – 8,83 mg/ημέρα
- Q3: 8,84 – 13,02 mg/ημέρα
- Q4: Πάνω από 13,02 mg/ημέρα
Στη συνέχεια, καταγράφηκε εάν οι συμμετέχοντες είχαν ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου, βασιζόμενο σε ιατρική διάγνωση που είχε αναφερθεί από τον ίδιο τον συμμετέχοντα.
Οι ερευνητές προχώρησαν σε πολυπαραγοντική στατιστική ανάλυση, προσαρμόζοντας τα αποτελέσματα βάσει παραγόντων όπως ηλικία, φύλο, ΔΜΣ, εθνικότητα, ιστορικό καπνίσματος, θερμιδική πρόσληψη και άλλα προβλήματα υγείας.
Τα ευρήματα: Η ισορροπία κάνει τη διαφορά
Το πιο εντυπωσιακό εύρημα της μελέτης ήταν ότι τα άτομα που ανήκαν στη δεύτερη ομάδα (Q2) (με ημερήσια πρόσληψη ψευδαργύρου μεταξύ 6,08 και 8,83 mg) εμφάνισαν 36% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου, σε σύγκριση με εκείνους που κατανάλωναν λιγότερο από 6,08 mg/ημέρα (Q1).
Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι η περαιτέρω αύξηση της κατανάλωσης ψευδαργύρου πάνω από αυτό το εύρος (Q3 και Q4) δεν προσέφερε επιπλέον προστασία. Αντίθετα, η υπερβολική πρόσληψη δεν σχετιζόταν με καλύτερα αποτελέσματα, γεγονός που ενισχύει την επιστημονική θέση ότι “η ποσότητα έχει σημασία” και πως ούτε η υπερβολή ούτε η έλλειψη είναι ωφέλιμες.
Περιορισμοί της μελέτης: Τι πρέπει να έχουμε υπόψη
Όπως συμβαίνει με πολλές παρατηρητικές μελέτες, υπάρχουν περιορισμοί που πρέπει να ληφθούν υπόψη:
- Τα δεδομένα βασίστηκαν σε αυτοαναφορές, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε σφάλματα μνήμης ή υπερεκτιμήσεις/υποεκτιμήσεις.
- Ο σχετικά μικρός αριθμός συμμετεχόντων περιορίζει τη στατιστική ισχύ των συμπερασμάτων.
- Η μελέτη είναι συσχετιστική, δεν μπορεί να αποδείξει αιτιακή σχέση. Δηλαδή, δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η αυξημένη πρόσληψη ψευδαργύρου προκαλεί μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου. Το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι φαίνεται να υπάρχει μια συσχέτιση.
Ο ρόλος του ψευδαργύρου στην υγεία
Ο ψευδάργυρος είναι ένα απαραίτητο ιχνοστοιχείο που συμμετέχει σε πολλές βιολογικές λειτουργίες, όπως:
- Ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος
- Επούλωση πληγών
- Ανάπτυξη κυττάρων και παραγωγή DNA
- Ρύθμιση της φλεγμονής
Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ψευδαργύρου είναι:
- 8 mg για τις γυναίκες
- 11 mg για τους άνδρες
Το ανώτατο ασφαλές όριο καθορίζεται στα 40 mg/ημέρα. Η υπέρβαση αυτού μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες όπως:
- Ναυτία και έμετο
- Στομαχικές διαταραχές
- Πονοκεφάλους
- Ενδεχομένως, βιολογική πρόωρη γήρανση
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι άτομα που καταναλώνουν τις κατάλληλες ποσότητες ψευδαργύρου μπορεί να εμφανίζουν βραδύτερους ρυθμούς βιολογικής γήρανσης, ιδίως εάν συνδυάζουν τη διατροφή αυτή με τακτική σωματική δραστηριότητα.
Αντιθέτως, υπερβολική πρόσληψη (άνω των 40 mg/ημέρα) συνδέθηκε με επιτάχυνση της γήρανσης έως και 7 χρόνια, σύμφωνα με προγενέστερες έρευνες.
Ο ψευδάργυρος στη διατροφή: Πού τον βρίσκουμε;
Τα τρόφιμα που περιέχουν υψηλές ποσότητες ψευδαργύρου περιλαμβάνουν:
- Κρέας (μοσχάρι, χοιρινό, αρνί)
- Πουλερικά (κοτόπουλο, γαλοπούλα)
- Θαλασσινά (στρείδια, καβούρι, αστακός)
- Γαλακτοκομικά προϊόντα
- Ξηροί καρποί (αμύγδαλα, κάσιους)
- Σπόροι (κολοκυθόσπορος, σουσάμι)
Διατροφικά πρότυπα όπως η μεσογειακή διατροφή, η δίαιτα DASH και η δίαιτα MIND περιλαμβάνουν φυσικά τρόφιμα πλούσια σε ψευδάργυρο, ενώ περιορίζουν συστατικά που σχετίζονται με αρτηριακή υπέρταση και καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως το νάτριο, τα επεξεργασμένα τρόφιμα και τα πρόσθετα σάκχαρα.
Η μεγάλη εικόνα: Πρόληψη εγκεφαλικού μέσω διατροφής και τρόπου ζωής
Στις ΗΠΑ, περίπου 800.000 άνθρωποι κάθε χρόνο παθαίνουν εγκεφαλικό επεισόδιο, το οποίο αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες θανάτου και μόνιμης αναπηρίας. Τα καλά νέα είναι ότι πολλές περιπτώσεις μπορούν να προληφθούν, σύμφωνα με ειδικούς, μέσα από:
- Διακοπή του καπνίσματος
- Μείωση κατανάλωσης αλκοόλ
- Τακτική σωματική άσκηση
- Διαχείριση του στρες
- Διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες και ωμέγα-3 λιπαρά
Ο ψευδάργυρος έρχεται να προστεθεί στη λίστα με τα θρεπτικά συστατικά που μπορούν να ενισχύσουν την προληπτική στρατηγική έναντι του εγκεφαλικού επεισοδίου.
Για όσους δυσκολεύονται να καλύψουν τις ανάγκες τους μέσω της διατροφής, η συμβουλή από έναν διαιτολόγο ή οικογενειακό γιατρό μπορεί να είναι καθοριστική, είτε πρόκειται για τροποποίηση της διατροφής, είτε για πιθανή ανάγκη λήψης συμπληρώματος.
Η ισορροπημένη διατροφή, ο έλεγχος της πίεσης και ένας υγιεινός τρόπος ζωής δεν είναι πολυτέλεια, αλλά επένδυση μακροχρόνιας υγείας. Και όπως φαίνεται, ακόμη και ένα “ταπεινό” μέταλλο όπως ο ψευδάργυρος μπορεί να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτήν την προσπάθεια.
