Σημαντική αύξηση παρουσιάζουν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τον e-ΕΦΚΑ, με το συνολικό υπόλοιπο να φτάνει τα 49,3 δισ. ευρώ στο τέλος του 2024. Παρά την προσπάθεια των αρχών να διαχειριστούν αποτελεσματικά αυτό το βαρύ φορτίο, η εικόνα παραμένει προβληματική, καθώς μεγάλο ποσοστό των οφειλετών είναι παλαιοί και δεν έχουν καταφέρει να ρυθμίσουν τις υποχρεώσεις τους.
Σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) για το 2025, το 73,44% των οφειλετών, δηλαδή 1.575.353 φυσικά ή νομικά πρόσωπα, έχουν οφειλές μέχρι 15.000 ευρώ, γεγονός που δείχνει ότι το μεγάλο πλήθος των οφειλών βρίσκεται σε χαμηλές έως μέσες κλίμακες. Ωστόσο, το συνολικό ποσό των χρεών συγκεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό σε λίγους μεγαλοοφειλέτες: μόλις 2.776 οφειλέτες έχουν χρέη άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ, καλύπτοντας το 24,06% του συνολικού υπολοίπου.
Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο είναι η χρονική κατανομή των οφειλών. Περίπου δύο στους τρεις οφειλέτες, δηλαδή το 64,74%, έχουν δημιουργήσει οφειλές από το 2009 και παλαιότερα, ενώ το 35,26% αφορά νέους οφειλέτες που ξεκίνησαν να χρωστούν μετά το 2010. Αυτό καταδεικνύει ότι μεγάλο μέρος του προβλήματος είναι συσσωρευμένο και χρόνιο, δημιουργώντας μια πρόκληση για τις εισπρακτικές αρχές.
Η πλειονότητα των οφειλών αφορά παλαιούς ασφαλιστικούς φορείς, με τον πρώην e-ΕΦΚΑ Μισθωτών (πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) να κατέχει το 51,78% των συνολικών οφειλών, δηλαδή 25,5 δισ. ευρώ, και τον πρώην ΟΑΕΕ να ακολουθεί με 13,9 δισ. ευρώ (28,18%). Παράλληλα, το μεγαλύτερο μέρος των οφειλετών είναι μη μισθωτοί, οι οποίοι στην πλειονότητά τους έχουν ενταχθεί στο ΚΕΑΟ με χρέη που συσσωρεύτηκαν και πριν την ένταξή τους στον e-ΕΦΚΑ.
Η εξέλιξη των οφειλών το 2024 δείχνει μια αύξηση κατά 1,73 δισ. ευρώ στο τρέχον υπόλοιπο, με την επιβάρυνση να οφείλεται κυρίως στα πρόσθετα τέλη και τους τόκους, που αυξήθηκαν κατά 1,56 δισ. ευρώ, ενώ οι κύριες οφειλές αυξήθηκαν μόνο κατά 175 εκατ. ευρώ. Αυτή η δυναμική επιτείνει την πίεση στους οφειλέτες, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο όπου τα πρόσθετα τέλη καθιστούν ολοένα δυσκολότερη την εξόφληση των οφειλών.
Στο επιχειρησιακό σχέδιο του ΚΕΑΟ για το 2025, η εντατικοποίηση της είσπραξης είναι κεντρικός στόχος. Το σχέδιο προβλέπει την αυστηρή εφαρμογή ρυθμίσεων και την παραμονή των οφειλών σε καθεστώς ρύθμισης, ώστε να διασφαλιστεί η τακτική αποπληρωμή τους. Η ανάλυση και αξιολόγηση του χαρτοφυλακίου οφειλών θα καθοδηγήσει την επιλογή των μέτρων ανάλογα με τον βαθμό επισφάλειας. Παράλληλα, δίνεται έμφαση στη συνεργασία με τις τοπικές αυτοδιοικήσεις για την υλοποίηση αναγκαστικών μέτρων είσπραξης, καθώς και στην παρακολούθηση της αποτελεσματικότητάς τους.
Επιπλέον, το σχέδιο περιλαμβάνει τη βελτίωση και κεντρική διαχείριση των πληροφοριακών συστημάτων του ΚΕΑΟ, ώστε να υποστηριχθούν οι διαδικασίες είσπραξης και να αναπτυχθούν καινοτόμες ηλεκτρονικές υπηρεσίες. Αυτές στοχεύουν στη βελτίωση της εξυπηρέτησης των οφειλετών και στην εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες και ρυθμίσεις.
Τέλος, το ΚΕΑΟ προσανατολίζεται σε νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα της είσπραξης, την ορθή διαχείριση των οικονομικών και ανθρώπινων πόρων, και τη συνολική αναβάθμιση της λειτουργίας του φορέα. Οι προκλήσεις είναι μεγάλες, ωστόσο, η υλοποίηση του επιχειρησιακού σχεδίου μπορεί να αποτελέσει ένα κρίσιμο βήμα για την αντιμετώπιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών και την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος.
