Ακόμη μία σπουδαία δημιουργία του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν έρχεται στα θερινά σινεμά αυτή την εβδομάδα. Το «Χειμωνιάτικο φως», στο οποίο ο Σουηδός auteur αναμετριέται με την πίστη: ένας ιερέας που έχει χάσει τη γυναίκα του βρίσκεται σε υπαρξιακή αναζήτηση, αμφισβητώντας τα πάντα και ξεκινώντας από τον Θεό, επιστρέφει στη μεγάλη οθόνη από τη Weirdwave και δεν χάνεται.

Η υπόθεση

Ένας μεσήλικας ιερέας που έχει χάσει τη γυναίκα του αντιμετωπίζει μια κρίση πίστης και ταυτότητας τόσο σφοδρή ώστε να επηρεάζει την ίδια του την προσωπικότητα, το λειτούργημά του και τις σχέσεις του με τους άλλους ανθρώπους γύρω του, όπως με μια δασκάλα που τον πολιορκεί ερωτικά και με ένα βασανισμένο ανδρόγυνο που αναζητά λύτρωση στον Θεό. Πλέον, δεν υπηρετεί το λειτούργημά του, απλά διεκπεραιώνει. Η επικοινωνία του με το ποίμνιο είναι κενή περιεχομένου και η επαφή με τους ανθρώπους της ενορίας τον βασανίζει.

Η ταινία που ο Μπέργκμαν θεωρεί πως πρόκειται για την καλύτερή του απ’ όλες

Η ασπρόμαυρη ταινία συμπυκνώνει ιδανικά τα αγαπημένα θέματα του Μπέργκμαν: έρωτας, θάνατος, μοναξιά, θρησκεία, οικογένεια, πίστη, αυτοκτονία, υπαρξιακές σκέψεις. Γιος πάστορα και μεγαλωμένος σε αυστηρό θρησκευτικό περιβάλλον και ο ίδιος, ο Μπέργκμαν εξερεύνησε όσο κανείς την ανθρώπινη ύπαρξη και στάθηκε από νωρίς απέναντι στο μέγα ερώτημα: «Υπάρχει Θεός;».

Στο «Χειμωνιάτικο φως» πραγματεύεται την ιστορία ενός πάστορα που έχει πάψει να πιστεύει στην ύπαρξη του Θεού. Ο πάστορας Τόμας ναι μεν αποδέχεται την απουσία του Θεού, αλλά δεν ξέρει πώς να προχωρήσει στη ζωή του, πώς να την νοηματοδοτήσει.

Μήπως η αγάπη μόνο μπορεί να λυτρώσει τους ανθρώπους; Μήπως ο άνθρωπος θα πρέπει να χτίσει έναν νέο κόσμο, όπου επίκεντρο θα είναι ο ίδιος κι όχι κάποιος απρόσωπος θεός; αναρωτιέται ο Μπέργκμαν μέσα από ένα φιλμ σαγηνευτικής ομορφιάς και δύναμης.

Πρόκειται για τη δεύτερη από τις τρεις ταινίες του που ανήκουν στην ονομαζόμενη από τους κριτικούς «Τριλογία της αναζήτησης του Θεού» (οι άλλες δύο είναι το «Μέσα από το σπασμένο καθρέφτη» και η «Σιωπή»).

Ο ίδιος ο Μπέργκμαν θεωρεί πως πρόκειται για την καλύτερη ταινία του. Όπως λέει «είναι η μόνη μου ταινία για την οποία αισθάνομαι ότι ξεκίνησα από ένα συγκεκριμένο σημείο και κατέληξα σε ένα άλλο κι ότι τα πάντα στην πορεία με υπάκουσαν. Όλα έχουν γίνει ακριβώς όπως τα ήθελα».

Ήξερες ότι…

  • Το 1963 που κυκλοφόρησε το αριστούργημα του Μπέργκμαν, ήταν παραγωγικό για το Χόλιγουντ, καθώς εκείνη τη χρονιά κυκλοφόρησαν κάποιες από τις κλασικές ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου. Για την ακρίβεια, βγήκαν στις αίθουσες τα «Πουλιά» του Άλφρεντ Χίτσκοκ, το «8½» του Φεντερίκο Φελίνι, αλλά και η «Κλεοπάτρα» με την Ελίζαμπεθ Τέιλορ.
  • Στην Ελλάδα, η ταινία προβλήθηκε και με τον τίτλο «Οι Κοινωνούντες».
  • Ο Μπέργκμαν εμπνεύστηκε τη δημιουργία του έργου μετά από μια συζήτηση με κληρικό, που του είχε αφηγηθεί ότι είχε δώσει πνευματικές συμβουλές σε έναν ψαρά, ο οποίος όμως ακολούθως αυτοκτόνησε. Ως καλλιτεχνική του επιρροή όρισε το «Ημερολόγιο ενός Εφημέριου» (1951) του Robert Bresson.
  • Ο σκηνοθέτης έδωσε στον κληρικό πατέρα του, Έρικ Μπέργκμαν, να διαβάσει το σενάριο. Όπως θα δηλώσει, εκείνος το διάβασε τρεις φορές.

Σουηδία, 1963, 81‘
Σκηνοθεσία: Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
Σενάριο: Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
Ηθοποιοί: Γκούναρ Μπγιορνστράντ, Ινγκριντ Θούλιν, Γκούνελ Λίντμπλομ, Μαξ φον Σίντοφ

Κυκλοφορεί στις 21 Αυγούστου στα θερινά από τη Weirdwave