Στην πόλη Κάσελ της Γερμανίας όλοι έχουν και μια ιστορία για τα ρακούν. Κάποιοι παλεύουν με μια οικογένεια που εγκαταστάθηκε στη σκεπή τους και αρνείται να φύγει. Άλλοι αφηγούνται πώς ένα πικνίκ στο πάρκο μετατράπηκε σε ενέδρα, καθώς αγέλες από τα ασπρόμαυρα ζώα, γνωστά στη Γερμανία ως Waschbären, λεηλάτησαν το φαγητό. Σχεδόν όλοι έχουν κάποιον γείτονα που τα ταΐζει, προκαλώντας τη δυσφορία ολόκληρης της γειτονιάς.
«Είμαστε η πόλη των ρακούν. Είναι παντού», λέει ο Λαρς, κάτοικος της Κάσελ, καθώς φροντίζει κατά το σούρουπο το μποστάνι του δίπλα στο πάρκο Karlsaue.
«Όταν σκοτεινιάζει λίγο, βγαίνουν. Κάθομαι εδώ στον κήπο μου τη νύχτα και τα ρακούν έρχονται. Αν έχεις μαζί σου τσάντα με τρόφιμα, θα σου κλέψουν μια μπανάνα ή κάτι άλλο», αναφέρει. «Δεν έχουν θηρευτές, οπότε είναι οι αρχηγοί. Κάνουν ό,τι θέλουν. Τα αγαπάμε αλλά και τα μισούμε», συμπληρώνει.
Όπως αναφέρει ο Guardian, αν και κανείς δεν γνωρίζει τον ακριβή αριθμό τους, εκτιμάται ότι χιλιάδες ρακούν ζουν σε αυτή την κεντρική γερμανική πόλη, που αποτελεί hotspot για περίπου 1,5 εκατομμύρια που εκτιμάται ότι ζουν σε όλη τη χώρα.
Το παμφάγο θηλαστικό, που προέρχεται από τη Βόρεια Αμερική, εισήχθη στη ναζιστική Γερμανία τη δεκαετία του 1930 για εκτροφή γούνας, αλλά ζώα που διέφυγαν ή σκοπίμως απελευθερώθηκαν βοήθησαν στη δημιουργία μεγάλου άγριου πληθυσμού τα επόμενα χρόνια. Σήμερα, εμφανίζονται όλο και πιο συχνά σε όλη την Ευρώπη, με καταγραφές στη Γαλλία, τη Δανία, την Πολωνία, την Ιταλία, την Αυστρία και αλλού.
«Είναι σαφές πως τα ρακούν εξαπλώνονται πολύ γρήγορα στη δυτική Ευρώπη», δηλώνει ο Daniel Willcox, συνδιευθυντής της ειδικής ομάδας μικρών σαρκοφάγων της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN). «Θα είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθούν – αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να προσπαθήσουμε», τονίζει.
Πολλοί στην Κάσελ έχουν αποδεχθεί τα ρακούν: αρκετές αθλητικές ομάδες έχουν πάρει το όνομά τους από αυτά, οι κάδοι απορριμμάτων κατοικιών κλειδώνονται για να αποτρέπουν τους «ληστές», ενώ οι κάτοικοι προσέχουν να κοιτάνε κάτω από τα αυτοκίνητά τους για τα ζώα. Παρ’ όλα αυτά, από το 2016, τα ρακούν χαρακτηρίζονται ως εισβολικά είδη στην ΕΕ λόγω της απειλής που αποτελούν για την αυτόχθονη άγρια ζωή.
«Οι επιπτώσεις των ρακούν είναι εκτεταμένες», λέει ο Marten Winter, ειδικός στα εισβολικά είδη από το Γερμανικό Κέντρο Ολοκληρωμένης Έρευνας Βιοποικιλότητας (iDiv). «Μπορούν να σκαρφαλώσουν, κάτι που αποτελεί ένα εντελώς νέο οικολογικό κενό για ένα τέτοιο είδος στην Ευρώπη. Πουλιά που φωλιάζουν στο έδαφος, νυχτερίδες σε σπηλιές, πουλιά σε φωλιές, αμφίβια, μπορούν να φάνε σχεδόν τα πάντα», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Μια μελέτη στο Βρανδεμβούργο δείχνει ότι τα ρακούν συστηματικά θηρεύουν πουλιά που φωλιάζουν στο έδαφος, τα οποία έχουν ήδη υποστεί σημαντικές μειώσεις πληθυσμών σε όλη την ήπειρο. Άλλη έρευνα, από τη δυτική Πολωνία, καταγράφει ότι καταναλώνουν «ακραίες» ποσότητες απειλούμενων ειδών.
Τα ρακούν έχουν γίνει τόσο διαδεδομένο είδος σε μέρη της Ευρώπης, που πλέον είναι πιθανόν να αποτελούν μόνιμο μέρος των οικοσυστημάτων, αναφέρει ο Winter. Η εξάπλωσή τους πιθανώς θα επιταχυνθεί και οι οικολόγοι διχάζονται για το επόμενο βήμα.
Ο Willcox επισημαίνει: «Υπάρχουν ορισμένα αυτόχθονα είδη που θα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στη θήρευση από ρακούν. Πρέπει να υπάρξουν προγράμματα ελέγχου».
Προτείνει αυστηρότερα προγράμματα σε όλη την ΕΕ για τον περιορισμό της εξάπλωσής τους, παρόμοια με αυτά στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, όπου έχουν επενδυθεί μεγάλα ποσά για την εξάλειψη μη αυτόχθονων ειδών. Ωστόσο, άλλοι καλούν σε ιδιαίτερη προσοχή για το συγκεκριμένο θέμα. Ο Winter τονίζει την ανάγκη περαιτέρω έρευνας για τις επιπτώσεις των ρακούν στην ευρωπαϊκή βιοποικιλότητα και επισημαίνει πως δεν είναι η μόνη πίεση στα είδη που καταναλώνουν.
«Χρειαζόμαστε καλύτερα δεδομένα για να κατανοήσουμε πραγματικά τον αντίκτυπο των ρακούν στους πληθυσμούς των θηραμάτων τους. Με περίπου 1,5 εκατομμύρια ρακούν στη Γερμανία, σίγουρα υπάρχουν επιπτώσεις. Αλλά έχουμε και τον μινκ, που είναι επίσης πολύ αποτελεσματικός θηρευτής για ζώα που κάνουν τη φωλιά τους στο έδαφος. Και τι γίνεται με τις γάτες; Οι γάτες μάλλον προκαλούν σοβαρότερες μειώσεις στους πληθυσμούς πουλιών, τουλάχιστον σε ημιαστικές περιοχές», εξηγεί.
Παρά τη δημοφιλία των ρακούν σε πολλούς Γερμανούς, μόνο πέρυσι εκτελέστηκαν 200.000 ζώα. Για να βοηθήσει στον έλεγχο του πληθυσμού, τουλάχιστον ένας κρεοπώλης ξεκίνησε να παράγει λουκάνικα και κεφτέδες από κρέας ρακούν.
«Δεν έχω ακούσει ποτέ κάποιον να λέει ότι είναι αηδιαστικό ή ότι δεν μπορείς να το φας. Ειλικρινά, αρέσει σε όλους», δήλωσε στο CNN το 2024.
Το ηλιοβασίλεμα στην Κάσελ επιβραδύνει τη ροή των ποδηλατών νωρίς το καλοκαίρι. Χελιδόνια και κορμοράνοι τρέφονται με έντομα στον αέρα κατά το σούρουπο. Από τα δέντρα, τα ρακούν αρχίζουν να εμφανίζονται, έτοιμα να ερευνήσουν την πόλη τις λίγες ώρες σκοταδιού. Ο Λαρς, σταματώντας λίγο για να ξεκουραστεί από το φτυάρισμα, λέει πως οι κάτοικοι της Κάσελ θα συνεχίσουν να αποδέχονται τα ζώα, αλλά με όρια.
«Όταν ήμουν παιδί, υπήρχαν αλλά όχι τόσο πολλά», λέει. «Είναι ένα σύμβολο για εμάς εδώ, ένα σήμα τιμής. Μερικές φορές είμαστε περήφανοι για αυτά. Αλλά καταστρέφουν πολλά», συμπληρώνει.
