Όλο και περισσότερο κλιμακώνει τις προκλήσεις εναντίον της Ελλάδας η Τουρκία το τελευταίο χρονικό διάστημα, χρησιμοποιώντας όχι μόνο μη επανδρωμένα αεροσκάφη, όπως το προηγούμενο χρονικό διάστημα αλλά ακόμη και οπλισμένα μαχητικά F-16. Μετά από ένα χρόνο σχετικής ηρεμίας το 2024, από τις αρχές του τρέχοντος έτους η γειτονική χώρα έχει ξεκινήσει τη σταδιακή αύξηση των παραβιάσεων του ελληνικού Εθνικού Εναέριου Χώρου, ενώ προ ημερών καταγράφηκε ένα ακόμη σοβαρό επεισόδιο όταν ζεύγος οπλισμένων τουρκικών F-16 πλησίασε πολύ κοντά στις ανατολικές ακτές της Ρόδου, εισερχόμενο στον ελληνικό εναέριο χώρο. Η Πολεμική Αεροπορία αντέδρασε αμέσως, απογειώνοντας τέσσερα ελληνικά F-16 από την Κρήτη για αναχαίτιση. Είναι η δεύτερη φορά μέσα σε λίγες εβδομάδες που η Τουρκία χρησιμοποιεί οπλισμένα F-16 σε παραβιάσεις στο νοτιοανατολικό Αιγαίο, γεγονός που δείχνει σαφή πρόθεση κλιμάκωσης.
Παράλληλα, οι εξ ανατολών γείτονες διεξήγαγαν από τις 6 έως τις 10 Οκτωβρίου τη μεγάλη αεροναυτική άσκηση «Θαλασσόλυκος 25», η οποία περιελάμβανε πτήσεις μαχητικών και ελικοπτέρων καθώς και ασκήσεις φρεγατών. Στις 8 Οκτωβρίου, ελικόπτερο του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού που απογειώθηκε από φρεγάτα προχώρησε σε τρεις παραβιάσεις του ελληνικού Εθνικού Εναέριου Χώρου, επίσης κοντά στη Ρόδο, αναγκάζοντας εκ νέου την ελληνική Πολεμική Αεροπορία να το αναχαιτίσει. Οι παραβιάσεις αυτές έρχονται να προστεθούν σε έναν συνολικό αριθμό πάνω από 170 παραβιάσεων από την αρχή του έτους (164 έως το τέλος Σεπτεμβρίου συν άλλες 9 από την 1η Οκτωβρίου έως σήμερα), τις περισσότερες εκ των οποίων πραγματοποιούν κατασκοπευτικά αεροσκάφη ATR-72 και CN-235 και μη επανδρωμένα UAV τύπου Akinci, που κατασκευάζει η εταιρεία Baykar του γαμπρού του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η συνεχής παρουσία των τουρκικών μέσων στο Αιγαίο δείχνει σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας ότι η Άγκυρα επιδιώκει να ασκήσει πίεση και να δοκιμάσει την ετοιμότητα της Ελλάδας.
Και μέσα σε αυτό το κλίμα, η Άγκυρα αποφάσισε να στείλει το ερευνητικό πλοίο «Piri Reis» στο Αιγαίο, προκαλώντας νέα ένταση. Η NAVTEX που εξέδωσε η τουρκική υδρογραφική υπηρεσία για το διάστημα 4 έως 14 Οκτωβρίου συνέπεσε χρονικά με την άσκηση «Θαλασσόλυκος», γεγονός που, σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές, δείχνει ότι η κίνηση είχε στόχο να δοκιμαστεί για μια ακόμη φορά την αντίδραση της Αθήνας. Ωστόσο δυνάμεις του Πολεμικού Ναυτικού παρακολουθούσαν συνεχώς την πορεία του. Το βράδυ του Σαββάτου 4 Οκτωβρίου το σκάφος απέπλευσε από το Τσανάκαλε και τα ξημερώματα της Κυριακής πέρασε τα ελληνικά θαλάσσια σύνορα. Στις 9:30 το πρωί βρέθηκε δυτικά της Λέσβου και το απόγευμα νότια της Χίου. Κατά τη διάρκεια της νύχτας κινήθηκε δυτικά της Χίου και των Ψαρών, ενώ στη συνέχεια κατευθύνθηκε βόρεια της Ικαρίας και της Σάμου, πριν επιστρέψει στο τουρκικό λιμάνι του Κουσάντασι την επόμενη μέρα. Αν και το πλοίο είχε προγραμματιστεί να συνεχίσει τις έρευνες προς τις Κυκλάδες και τη Μύκονο, οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες και η διπλωματική πίεση σε ανώτατο επίπεδο φαίνεται ότι ήταν αυτά που οδήγησαν την Τουρκία να τερματίσει πρόωρα την παρουσία του στο Αιγαίο. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών κράτησε χαμηλούς τόνους, επισημαίνοντας ότι το «Piri Reis» δεν διαθέτει τον εξοπλισμό για έρευνες υφαλοκρηπίδας και περιορίζεται μόνο σε επιφανειακές μετρήσεις, οι οποίες είναι επιτρεπτές σε διεθνή ύδατα.
Η κατάσταση στο Αιγαίο έχει όμως επιφέρει και αναστολή των προσπαθειών για διάλογο σε υψηλό επίπεδο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Η πολυαναμενόμενη συνάντηση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον Ταγίπ Ερντογάν στην Άγκυρα, στο πλαίσιο του 6ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, αναβλήθηκε, ενώ η τελευταία επίσημη επαφή ανάμεσα στις δύο χώρες έγινε τον Σεπτέμβριο, στο πλαίσιο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Τότε, ο Έλληνας διοικητής της 1ης Στρατιάς, αντιστράτηγος Σταύρος Παπασταθόπουλος, είχε επισκεφθεί τον Τούρκο ομόλογό του στρατηγό Bahtiyar Ersay στην Κωνσταντινούπολη, ανταποδίδοντας την επίσκεψη της τουρκικής πλευράς το 2024. Η κλιμάκωση της Τουρκίας είναι πλέον εμφανής. Με τη χρήση οπλισμένων F-16, UAV και ερευνητικών πλοίων, η Άγκυρα δοκιμάζει την αντίδραση της Ελλάδας και στέλνει σαφή μηνύματα για την παρουσία της στο Αιγαίο. Η ελληνική πλευρά όμως παραμένει σε επιφυλακή, έτοιμη να απαντήσει στρατιωτικά αλλά με χαμηλή διπλωματική ρητορική, επιλέγοντας να μην ανεβάσει τους τόνους και να διατηρήσει την ψυχραιμία της. Οι επόμενες εβδομάδες πάντως θεωρούνται κρίσιμες, καθώς κάθε νέα κίνηση της Τουρκίας μπορεί να επηρεάσει την ασφάλεια και τις σχέσεις των δύο χωρών σε στρατιωτικό και πολιτικό επίπεδο. Η εικόνα που προκύπτει είναι ότι το Αιγαίο παραμένει ζώνη έντασης, με την Τουρκία να αυξάνει σταθερά τις προκλήσεις, να δοκιμάζει τις αντοχές της Ελλάδας και να επιχειρεί να θέσει σε δοκιμασία την ετοιμότητα των ελληνικών δυνάμεων.
