Σε μια εποχή που η καρδιαγγειακή υγεία πλήττεται από τον σύγχρονο τρόπο ζωής, νέα ερευνητικά δεδομένα φωτίζουν τη βαθιά επίδραση των καθημερινών μας συνηθειών στη βιολογική ηλικία της καρδιάς.
Καρδιολόγοι και ερευνητές αναζητούν πλέον όχι μόνο τον εντοπισμό καρδιολογικών νοσημάτων, αλλά και την προληπτική δράση μέσω της αξιολόγησης της «λειτουργικής ηλικίας» της καρδιάς, μιας μετρικής που μπορεί να αποκαλύψει τη φθορά πριν καν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα.
Η καινοτομία της μέτρησης της ηλικίας της καρδιάς
Μια πρωτοποριακή μελέτη από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Ανατολικής Αγγλίας (UEA) προτείνει τη χρήση μαγνητικής τομογραφίας (MRI) ως εργαλείου για τη μέτρηση της λειτουργικής ηλικίας της καρδιάς. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στις 2 Μαΐου στο European Heart Journal, φέρνοντας στο προσκήνιο έναν νέο τρόπο πρόβλεψης και πρόληψης των καρδιοπαθειών.
Ο επικεφαλής της μελέτης, δρ. Pankaj Garg, καρδιολόγος και καθηγητής στην Ιατρική Σχολή Norwich της UEA και σύμβουλος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Norfolk και Norwich, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Σε υγιείς ανθρώπους, η ηλικία της καρδιάς ταυτιζόταν με τη χρονολογική ηλικία. Όμως σε ασθενείς με διαβήτη, υπέρταση, παχυσαρκία ή κολπική μαρμαρυγή, διαπιστώσαμε πως η λειτουργική ηλικία της καρδιάς τους ήταν σημαντικά υψηλότερη».
Για παράδειγμα, ένας 50χρονος με υπέρταση μπορεί να εμφανίζει λειτουργικά μια καρδιά 55 ετών, ενώ άτομα με διαβήτη ή παχυσαρκία μπορεί να έχουν καρδιές που “γερνούν” δεκαετίες νωρίτερα από το αναμενόμενο.
Ο δρ. Garg τονίζει: «Η μέθοδός μας επιτρέπει στους γιατρούς να κοιτούν μέσα στην καρδιά όπως ποτέ άλλοτε, εντοπίζοντας προβλήματα πριν αυτά γίνουν συμπτώματα».
Η «λειτουργική» εναντίον της «χρονολογικής» ηλικίας
Η καρδιολόγος Jayne Morgan, από το Hello Heart, επισημαίνει ότι η χρονολογική ηλικία δεν αντικατοπτρίζει πάντα τη βιολογική ή λειτουργική κατάσταση ενός οργάνου.
«Η διαδικασία της γήρανσης είναι άνιση καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής», εξηγεί.
Η δρ. Cheng-Han Chen, διευθύντρια του Προγράμματος Δομικής Καρδιάς στο MemorialCare Saddleback Medical Center, αν και δεν συμμετείχε στη μελέτη, σχολιάζει: «Η έρευνα αυτή είναι ένα θεμελιώδες βήμα για τη διερεύνηση της χρήσης της καρδιακής ηλικίας ως εργαλείο πρόγνωσης».
Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στην ποσότητα αίματος που παραμένει στον αριστερό κόλπο μετά τη συστολή και στο ποσοστό εξώθησης του αίματος σε κάθε παλμό. Η μέθοδος εφαρμόστηκε σε 366 καρδιοπαθείς με γνωστούς παράγοντες κινδύνου. Τα αποτελέσματα ήταν σαφή: οι καρδιές των συμμετεχόντων ήταν, λειτουργικά, μεγαλύτερες από την πραγματική τους ηλικία, ιδιαίτερα σε όσους έπασχαν από υπέρταση, διαβήτη, παχυσαρκία και κολπική μαρμαρυγή.
Τα σημάδια της καρδιακής γήρανσης
Η φυσική γήρανση της καρδιάς μπορεί να περιλαμβάνει μικρές αρρυθμίες ή και απώλεια συχνότητας των παλμών. Οι θάλαμοι της καρδιάς μεγαλώνουν, τα τοιχώματά τους πυκνώνουν, και η ικανότητά τους να συγκρατούν αίμα μειώνεται.
Οι βαλβίδες γίνονται πιο άκαμπτες ή παρουσιάζουν διαρροές, προκαλώντας κατακράτηση υγρών στους πνεύμονες ή τα κάτω άκρα. Η κολπική μαρμαρυγή (AFib) εμφανίζεται συχνότερα με την ηλικία, αυξάνοντας τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο.
Παράγοντες πρόωρης καρδιακής γήρανσης
Σύμφωνα με τα CDC, τέσσερις βασικοί παράγοντες επιταχύνουν τη γήρανση της καρδιάς:
- Υπέρταση – Η αυξημένη πίεση καταπονεί την καρδιά, πυκνώνοντας τον καρδιακό μυ.
- Διαβήτης – Το υψηλό σάκχαρο προκαλεί βλάβες στα αγγεία και λιπώδεις αποθέσεις.
- Υψηλή LDL χοληστερόλη – Προκαλεί αθηροσκλήρωση και περιορίζει τη ροή του αίματος.
- Παχυσαρκία – Συμβάλλει σε όλους τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου.
Υγιείς συνήθειες για νεότερη καρδιά
Η πρόληψη βασίζεται σε αλλαγές στον τρόπο ζωής. Ο “ηλεκτρονικός υπολογιστής ηλικίας καρδιάς” του Ιδρύματος Καρδιάς της Αυστραλίας προσφέρει μια πρώτη ένδειξη για την κατάσταση της καρδιάς.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία (AHA), το πλαίσιο Life’s Essential 8 περιλαμβάνει βασικές οδηγίες:
Τακτική άσκηση
150 λεπτά μέτριας ή 75 λεπτά έντονης άσκησης την εβδομάδα, μαζί με 2 ημέρες μυϊκής ενδυνάμωσης, αποτελούν τη «χρυσή συνταγή». Ο δρ. Christopher Berg, καρδιολόγος στο MemorialCare Heart Institute, τονίζει: «Η καθιστική ζωή εξασθενεί τον καρδιακό μυ, αυξάνει την πίεση, προάγει τη φλεγμονή και οδηγεί σε αντίσταση στην ινσουλίνη».
Απλοί τρόποι για περισσότερη κίνηση:
- Περίπατοι
- Ανέβασμα σκάλας
- Χορός
- Κηπουρική
- Σύντομες διακοπές από το γραφείο
Υγιεινή διατροφή
Επικεντρωθείτε σε:
- Φρέσκα λαχανικά και φρούτα
- Δημητριακά ολικής άλεσης
- Όσπρια και ξηρούς καρπούς
- Άπαχη πρωτεΐνη (π.χ. ψάρια, κοτόπουλο)
- Φυτικά έλαια (ελαιόλαδο, λάδι αβοκάντο)
Αποφύγετε:
- Τρόφιμα με trans λιπαρά
- Fast food
- Επεξεργασμένα κρέατα
Διακοπή καπνίσματος
Η νικοτίνη αυξάνει την αρτηριακή πίεση, ενώ το μονοξείδιο του άνθρακα μειώνει την παροχή οξυγόνου. Το κάπνισμα βλάπτει μόνιμα τα καρδιακά αγγεία.
Περιορισμός αλκοόλ
Περιορίστε σε:
- 1 ποτό/ημέρα για τις γυναίκες
- 2 ποτά/ημέρα για τους άνδρες
Ακόμη και η μέτρια κατανάλωση σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις και καρκίνο.
Διαχείριση άγχους
Το άγχος, η κατάθλιψη και η κοινωνική απομόνωση επιδρούν αρνητικά στην καρδιά. Εντάξτε δραστηριότητες όπως:
- Βόλτες στη φύση
- Χόμπι
- Συναναστροφή με αγαπημένα πρόσωπα
- Χιούμορ – το γέλιο αποδεδειγμένα ωφελεί το καρδιοαναπνευστικό σύστημα
Η καρδιά αντικατοπτρίζει τη ζωή μας
Η λειτουργική ηλικία της καρδιάς μας μπορεί να αποκαλύψει περισσότερα απ’ ό,τι μια απλή ακρόαση ή ένα καρδιογράφημα. Είναι ένας καθρέφτης των συνηθειών μας, του τρόπου που κινούμαστε, τρεφόμαστε, σκεφτόμαστε και ζούμε.
Η νέα αυτή μέθοδος MRI έρχεται να προσφέρει στους γιατρούς ένα εργαλείο πρόβλεψης. Αλλά ταυτόχρονα, αποτελεί μια πρόσκληση προς όλους μας: να δράσουμε εγκαίρως, να υιοθετήσουμε έναν υγιεινό τρόπο ζωής και να παρατείνουμε, όχι μόνο τη ζωή μας, αλλά και τη νεότητα της καρδιάς μας.
