Μια ομάδα ερευνητών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, το Irvine (UC Irvine), ανακοινώνει ότι ένας συνδυασμός φυσικών ενώσεων, η νικοτιναμίδη (μια μορφή της βιταμίνης Β3) και η γαλλική επιγαλλοκατεχίνη, ένα αντιοξειδωτικό που βρίσκεται στο πράσινο τσάι, αποκαθιστά κρίσιμες ενεργειακές λειτουργίες σε γερασμένα εγκεφαλικά κύτταρα και προάγει την απομάκρυνση επιβλαβών πρωτεϊνικών συσσωματωμάτων που συνδέονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό GeroScience.
Η σημασία της GTP στον εγκέφαλο
Στο πειραματικό πλαίσιο της εργασίας, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν νευρώνες που προέρχονταν από ηλικιωμένα ποντίκια-μοντέλα της νόσου Αλτσχάιμερ και παρακολούθησαν τις αλλαγές σε επίπεδο μοριακής ενέργειας με έναν γενετικά κωδικοποιημένο αισθητήρα φθορισμού, τον GEVAL. Με τον αισθητήρα αυτόν μετρήθηκαν τα επίπεδα τριφωσφορικής γουανοσίνης (GTP), ένα βασικό μόριο ενέργειας για τη λειτουργία των κυττάρων.
Οι ερευνητές αναφέρουν ότι τα επίπεδα ελεύθερης GTP μειώνονται με την ηλικία (ιδίως μέσα στα μιτοχόνδρια, που αποτελούν τους «ενεργειακούς κόμβους» των κυττάρων), με αποτέλεσμα τη μείωση της αυτοφαγίας, της διαδικασίας δηλαδή κατά την οποία τα κύτταρα καθαρίζουν κατεστραμμένα συστατικά και ανεπιθύμητες πρωτεΐνες.
Αναζωογόνηση σε μόλις 24 ώρες
Σε δοκιμές με χορήγηση νικοτιναμίδης σε συνδυασμό με γαλλική επιγαλλοκατεχίνη για μόλις 24 ώρες επανήλθαν τα επίπεδα GTP σε τιμές που παρατηρούνται σε νεότερα κύτταρα. Η αποκατάσταση αυτή συνδέθηκε με πολλαπλά οφέλη:
- Βελτίωση του ενεργειακού μεταβολισμού
- Ενεργοποίηση βασικών GTP που εμπλέκονται στην κυτταρική διακίνηση (Rab7 και Arl8b)
- Αποτελεσματικότερη απομάκρυνση συσσωματωμάτων αμυλοειδούς βήτα
- Μείωση του οξειδωτικού στρες, παράγοντα που συμβάλλει στη νευροεκφύλιση
Δηλώσεις του επικεφαλής της έρευνας
Ο επικεφαλής συγγραφέας Gregory Brewer, επίκουρος καθηγητής βιοϊατρικής μηχανικής στο UC Irvine, τόνισε:
«Καθώς οι άνθρωποι γερνούν, οι εγκέφαλοί τους εμφανίζουν μείωση στα επίπεδα ενέργειας των νευρώνων, η οποία περιορίζει την ικανότητα απομάκρυνσης ανεπιθύμητων πρωτεϊνών και κατεστραμμένων συστατικών. Διαπιστώσαμε ότι η αποκατάσταση των επιπέδων ενέργειας βοηθά τους νευρώνες να ανακτήσουν αυτήν την κρίσιμη λειτουργία καθαρισμού».
Σε περαιτέρω σχόλιό του, ο καθηγητής Brewer υπογράμμισε ότι η GTP είναι μια πηγή ενέργειας που είχε υποτιμηθεί μέχρι σήμερα, αλλά φαίνεται να παίζει ζωτικό ρόλο στις λειτουργίες του εγκεφάλου.
Προοπτικές και προειδοποιήσεις
Η ομάδα της μελέτης υποστηρίζει ότι η ενίσχυση των ενεργειακών συστημάτων του εγκεφάλου με ενώσεις διαθέσιμες ήδη ως συμπληρώματα διατροφής μπορεί να αποτελέσει «μια νέα πορεία προς την αντιμετώπιση της γνωστικής εξασθένησης που σχετίζεται με την ηλικία και της νόσου Αλτσχάιμερ».
Ωστόσο, οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η εφαρμογή στον άνθρωπο απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση. Ο καθηγητής Brewer σημείωσε ότι μια πρόσφατη κλινική δοκιμή, στην οποία συμμετείχαν ερευνητές του UC Irvine, έδειξε περιορισμένη αποτελεσματικότητα της από του στόματος χορηγούμενης νικοτιναμίδης λόγω απενεργοποίησής της στην κυκλοφορία του αίματος.
Η ερευνητική ομάδα
Οι συνεργάτες του καθηγητή Brewer στη μελέτη ήταν: ο Ricardo Santana, ειδικός βιοϊατρικής μηχανικής στο UC Irvine, και ο Joshua McWhirt, επίσης από το UC Irvine, ο οποίος πλέον είναι υποψήφιος διδάκτορας στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας.
Οι συγγραφείς καταλήγουν ότι, αν και τα ευρήματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, παραμένουν σε πειραματικό στάδιο και χρειάζονται επιπλέον μελέτες για την αξιολόγηση της ασφάλειας, της βιοδιαθεσιμότητας και της αποτελεσματικότητας σε ανθρώπινες εφαρμογές.
