Η διεθνής Ελληνίδα σκηνοθέτις, Έλλη Παπακωνσταντίνου, επιστρέφει στην Ελλάδα, παρουσιάζοντας στο ελληνικό κοινό τη νέα της δημιουργία, μια καμπαρέ performance με τον παράδοξο τίτλο Holy Bitch!

Το μετα-καμπαρέ Holy Bitch! είναι μια ποπ παράσταση γεμάτη χιούμορ, μια στοργική απάντηση στην έννοια της πατριαρχίας που ενυπάρχει στους μύθους μας, σύγχρονους και αρχαίους, αλλά είναι και μια απάντηση στη βία που υποβόσκει στον ψηφιακό καπιταλισμό και στην αμήχανη σχέση του ανθρώπου με την τεχνητή νοημοσύνη.

Η Έλλη Παπακωνσταντίνου μίλησε στο Newsbeast με αφορμή την παράσταση που ανεβαίνει στο θέατρο Πορεία.

– Τι ήταν αυτό που σας ενέπνευσε για να ανεβάσετε την παράσταση Holy Bitch;

Ήθελα να κάνω μία παράσταση πάνω στις θηλυκότητες και πώς τόσο ο αρχαίος ελληνικός μύθος, αλλά και οι νεότεροι μύθοι, τις αποτυπώνουν. Με ενδιέφερε ιδιαίτερα να δω πως στα βάθη του χρόνου υπάρχουν ιστορίες τις οποίες διαβάζουμε με αποσπασματικό τρόπο. Για παράδειγμα, για τον μύθο της Μέδουσας αυτό που γνωρίζουμε κυρίως είναι το πώς πέτρωνε με το βλέμμα της όποιον την κοιτούσε, αλλά ξεχνάμε το προηγούμενο κομμάτι του μύθου -που προσωπικά με ενδιαφέρει και πάρα πολύ-, το πώς βρέθηκε σε αυτό το σημείο: ότι ήταν δηλαδή μία γυναίκα που βιάστηκε από τον Ποσειδώνα και μετά τιμωρήθηκε τα μαλλιά της να γίνονται φίδια. Με ενδιαφέρουν αυτοί οι μύθοι και πώς τους ερμηνεύουμε σήμερα. Επομένως, ξεκίνησα από αυτό. Το έργο είναι ανάθεση από την Όπερα του Βερολίνου και συζητώντας με τον δραματουργό της Όπερας, το σημείο που ήθελα να ξεκινήσω ήταν στο πώς ακόμα και οι ιστορίες που προέρχονται από μύθους φέρουν αυτά τα ψήγματα πατριαρχίας και μια ματιά αναγνωρίσιμη στον σημερινό κόσμο. Κι επειδή βρισκόμαστε σε μία μεταιχμιακή περίοδο, δηλαδή ενώ ως ανθρωπότητα έχουμε κάνει μεγάλα βήματα σε θέματα που αφορούν τη συμπερίληψη, κάνουμε και τεράστια βήματα προς τα πίσω. Και δυστυχώς αυτές οι αλλαγές γίνονται πάρα πολύ γρήγορα. Είναι θεαματικές.

– Αυτό που συμβαίνει στην Αμερική με τον Τραμπισμό.

Ακριβώς. Με τον Τραμπισμό, με τη μεγάλη εισβολή του AI στις ζωές μας, αλλά και με τον φασισμό στην Ευρώπη.

– Αυτή η στροφή γιατί πιστεύετε ότι γίνεται; Βρισκόμαστε στο 2025, γιατί κάνουμε αυτά τα βήματα προς τα πίσω;

Πιστεύω ότι υπάρχει και έλλειψη παιδείας και μεγάλη άγνοια. Η τεχνολογία προχωράει με τόσο γρήγορους ρυθμούς, που πιστεύω ότι δεν προλαβαίνουμε να καταλάβουμε πραγματικά ποια είναι η σχέση μας με την τεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη. Ίσως, σε ένα βαθμό, αυτό που εκπαιδευόμαστε να κάνουμε είναι να μαθαίνουμε πώς να συνυπάρχουμε και πώς να λειτουργούμε μαζί με την τεχνητή νοημοσύνη. Κινούμαστε σε πολύ γρήγορους ρυθμούς, στο να είμαστε αποτελεσματικοί και αποδοτικοί στη δουλειά μας σε οτιδήποτε, και αυτό θεωρώ δεν βοηθάει στη σκέψη.

– Βλέπουμε και στα social media πολλές φορές μία ημιμάθεια κι έναν φανατισμό.

Είναι πολυπαραγοντικό όλο αυτό. Η βία που υπάρχει στον κόσμο αυτή την εποχή, παρακολουθούμε για παράδειγμα τη γενοκτονία των Παλαιστινίων. Στην Ευρώπη βλέπουμε ότι υπάρχει πολλή λογοκρισία, δεν μπορούν να μιλήσουν γι’ αυτό.

– Βλέπουμε ότι υπάρχει βία και στην Τέχνη. Το είδαμε και πριν από λίγο καιρό στην Εθνική Πινακοθήκη.

Ναι, φυσικά. Υπάρχουν πολλά θέματα που η Τέχνη δεν μπορεί να τα αγγίξει γιατί υπάρχει λογοκρισία, που την επηρεάζει στην παραγωγή, αλλά ακόμα και στη χρηματοδότησή της. Πάντοτε υπήρχε πολιτική ατζέντα πίσω από τη χρηματοδότηση της Τέχνης, αλλά αυτή την εποχή είναι πιο καθαρό γιατί υπάρχει φόβος.

– Αυτολογοκρισία στην Τέχνη υπάρχει;

Πάντοτε υπήρχε και θα υπάρχει. Πολλοί καλλιτέχνες σκέφτονται με βάση του τι θα ζητούσε ένας οργανισμός και προτείνουν αντίστοιχα πράγματα. Αυτό δεν είναι κάτι καινούριο. Αυτό που είναι καινούριο είναι ο συντηρητισμός που επεκτείνεται.

– Αυτό που λένε κάποιοι καλλιτέχνες ότι λόγω της πολιτικής ορθότητας δεν μπορούν να εκφραστούν όσο και όπως θα ήθελαν, εσάς σας βρίσκει σύμφωνη;

Η πολιτική ορθότητα θέτει κάποιους περιορισμούς στη συμπεριφορά και στην έκφραση των ανθρώπων. Όταν ήμουν στη Σουηδία, δουλεύοντας στο Εθνικό Θέατρο της Στοκχόλμης, στη διάρκεια των προβών υπήρχαν στιγμές που δεν μπορούσαν να αγγιχτούν οι ηθοποιοί μεταξύ τους, έπρεπε πρώτα να συμφωνήσουν και μετά πάλι με μεγάλη δυσκολία να αγγιχτούν επί σκηνής, απλώς να αγγίξουν ο ένας το χέρι του άλλου. Βέβαια, η Σουηδία είναι μία πολύ ιδιαίτερη περίπτωση. Όμως, αυτό δείχνει μία τάση προς μία κατεύθυνση. Θα έλεγα, όμως, ότι ταυτόχρονα με αυτό, η πολιτική ορθότητα, επειδή ακριβώς στοχεύει στη συμπερίληψη και στο να φτιάξει χώρο για κάποια άτομα, να υπάρχουν και να εκφράζονται, μέσα σε αυτόν, ήταν ένα βήμα.

– Στην παράσταση τι θα δούμε;

Παρακολουθούμε τρεις γοργόνες, τρία άτομα που έχουν εξοριστεί από τον κόσμο του Έλον Μασκ και του Τραμπ. Η μία από αυτές είναι η Μέδουσα που έρχεται να τις βρει. Είναι τρεις σύγχρονες γυναίκες και στην πραγματικότητα αυτό που με ενδιαφέρει είναι οι σύγχρονες αυτές ηρωίδες που ανακαλύπτουν έναν τρόπο να υπάρχουν ελεύθερα μέσα σε αυτόν τον κόσμο.

– Γιατί επιλέξατε το αρτοποιείο ως τόπο δράσης; Συμβολίζει κάτι;

Λειτουργεί ως ένας τόπος μεταφορικός, όπου οι γυναίκες ζυμώνουν κανονικά, ψήνουν ψωμιά, αλλά και προσωπικά ως τόπος με συνδέει με τη μαμά μου, τη γιαγιά μου και την προγιαγιά μου. Είναι ένας τόπος προσφοράς πολλών γυναικών, αλλά κυρίως λειτουργεί μεταφορικά ως τόπος μεταστοιχείωσης, μεταμόρφωσης των ίδιων των γυναικών και του κόσμου στον οποίο ζούμε. Όλο το έργο περιστρέφεται γύρω από μία βασική ιδέα ότι φτιάχνουμε διαρκώς μύθους: τους ξαναφτιάχνουμε, τους ξαναζυμώνουμε, τους ανατραφοδοτούμε και προχωράμε με αυτόν τον τρόπο. Ο μύθος είναι μια συλλογική υπόθεση.

– Στην παράσταση συμμετέχει και η Μαρία Παπαγεωργίου, σωστά;

Ναι, ναι, η Μαρία είναι εξαιρετική. Είναι τρομερή μουσικός και σπουδαία ερμηνεύτρια και κειμένων και ήταν μια μεγάλη έκπληξη για εμένα το πόσο βαθιά μπαίνει στα κείμενα. Έχει γράψει υπέροχη μουσική για την παράσταση που την ερμηνεύει ζωντανά.

– Το Holy Bitch! τι παράσταση είναι;

Είναι μία pop, ποιητική παράσταση. Θέλουμε να διασκεδάσουμε, να γελάσουμε, να πάμε παραπέρα μέσα από κάποια ποιητικά κείμενα. Δεν είναι τόσο πολύ να καταγγείλουμε αυτό που συμβαίνει γύρω μας. Θεωρώ πως δεν είναι αυτός ο ρόλος της Τέχνης ή τέλος πάντων δεν θέλω εγώ να κάνω τέτοιου είδους τέχνη. Εξάλλου, το θέμα του έργου δεν είναι η καταγγελία της πατριαρχίας, αλλά η μεταστοιχείωση και πώς μπορούμε να συνδεθούμε με τον κόσμο γύρω μας.

– Έχετε συμμετάσχει και σε σημαντικά διεθνή φεστιβάλ. Πώς είναι αυτό ως εμπειρία;

Για εμένα είναι ένας τρόπος για να ζω και να δημιουργώ, γιατί είναι πολύ διαφορετική εμπειρία από το να παίζεις σεζόν σε ένα θέατρο. Το κοινό ενός φεστιβάλ είναι διεθνές και οι προσδοκίες είναι διαφορετικές.

Λίγα λόγια για το έργο

Στο Holy Bitch! ένα αλχημικό αρτοποιείο στέκει στην άκρη του Χρόνου όπου οι φουρνάρισσες απόγονοι νυμφών, γοργόνων και θεών, τραγουδούν άριες, pop και punk μελωδίες, ενώ καίνε στους φούρνους ξεπερασμένους μύθους επαναφέροντας στην πραγματικότητα μυθικές γυναικείες μορφές, όπως τη Μέδουσα. Σε αυτό το αλλόκοτο μέρος θα καταφύγει μια γυναίκα με ένα παράξενο φορτίο κι όλα θα πάρουν τον δρόμο τους…

Ένας εξωφρενικός, σουρεαλιστικός κόσμος κινουμένων σχεδίων, μας μεταφέρει στο σύμπαν των υπερηρώων, καθώς η δράση καταγράφεται ζωντανά σε κόμικ (live video animation). Παράλληλα η τραγουδοποιός Μαρία Παπαγεωργίου ερμηνεύει επί σκηνής πρωτότυπα τραγούδια και καθημερινοί διαλόγοι γεμάτοι χιούμορ και σαρκασμό σμίγουν με στίχους της Σαπφούς.

Ταυτότητα παράστασης

Σύλληψη-Σκηνοθεσία: Έλλη Παπακωνσταντίνου
Κείμενο: Έλλη Παπακωνσταντίνου, Bernhard Glocksin, Νεφέλη Παπαναστασοπούλου
Μουσική σύνθεση: Πέτρος Μπούρας
Τα τραγούδια που εκτελεί η Μαρία Παπαγεωργίου είναι δικές της συνθέσεις
Συνεργασία στη δραματουργία: Νεφέλη Παπαναστασοπούλου, Ελένη Γκίνη
Προβολή και Επικοινωνία: Giovanni Rumma
Φωτογραφίες: Alex Kat

Παίζουν
Στην Αθήνα:
Μαρία Παπαγεωργίου, Αναστασία Κατσιναβάκη, Ελεάνα Γεωργούλη, Francesca Diprima
Στο Βερολίνο:
Merve Akyildiz, Lisa Mader, Ελεάνα Γεωργούλη, Μαρία Παπαγεωργίου, Francesca Diprima

Παραστάσεις: κάθε Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο & Κυριακή στις 21.15
Προπώληση: more.com
Θέατρο Πορεία: Τρικόρφων 3-5, Πλατεία Βικτωρίας