Οι έριδες και οι δημόσιες αντιπαραθέσεις μεταξύ του αρχηγού της μισθοφορικής οργάνωσης Wagner, Γεβγκένι Πριγκόζιν, και της ηγεσίας του ρωσικού στρατού, επιχειρησιακής και πολιτικής, κρατούν καιρό. Όμως την Παρασκευή (5 Μαΐου) ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο με τις ακραία υβριστικές δηλώσεις του Πριγκόζιν και κυρίως με την ανακοίνωση πως οι μισθοφόροι του θα αποχωρήσουν στις 10 Μαΐου από το Μπαχμούτ, το βασικό πεδίο συγκρούσεων το τελευταίο διάστημα στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Ο αρχηγός της Wagner κατηγόρησε δημόσια το ρωσικό υπουργείο Άμυνας πως έχει δημιουργήσει μια τεχνητή έλλειψη πυρομαχικών, γεγονός που προκαλεί πολλές απώλειες ανδρών. Περικυκλωμένος από σορούς μισθοφόρων, ο αρχηγός της Wagner έξαλλος εμφανίζεται να λέει στην κάμερα: «Και τώρα γα@@@νοι ακούστε με! Κάποιοι από αυτούς γ@@το είναι πατεράδες! Και κάποιοι είναι γιοι. Και εσείς μπάσταρδοι που δεν μας δίνετε πυρομαχικά θα πρέπει να καείτε στην κόλαση. Έχουμε 70% έλλειψη σε πυρομαχικά. Σοιγκού! Γκεράσιμοφ! Πού είναι τα γ@@@να τα πυρομαχικά;»
«Εσείς μπ@@@δοι συχνάζετε σε ακριβά κλαμπ. Τα παιδιά σας απολαμβάνουν τη ζωή και ανεβάζουν βίντεο στο YouTube. Νομίζετε ότι σας ανήκει αυτή ζωή και ότι έχετε το δικαίωμα να αποφασίζετε για τη μοίρα αυτών των ανθρώπων τις μοίρες των ανθρώπων! Νομίζετε ότι έχετε δικαίωμα να ελέγχετε τα αποθέματα των πυρομαχικών;», τονίζει, υποστηρίζοντας ότι οι απώλειες της ομάδας Βάγκνερ θα ήταν πέντε φορές χαμηλότερες εάν η ρωσική στρατιωτική διοίκηση τους είχε προμηθεύσει με επαρκή πυρομαχικά.
Η απειλή για απόσυρση των μισθοφόρων της Wagner είναι πολύ σοβαρή, όμως δεν είναι μια απλή υπόθεση και το ερώτημα είναι αν τελικά ο Γεβγκένι Πριγκόζιν θα την κάνει πράξη. Και στο παρελθόν ο αρχηγός της Wagner έχει επιτεθεί δημόσια με ακραίες εκφράσεις κατά του υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού και του αρχηγού του γενικού επιτελείου ενόπλων δυνάμεων Βαλερί Γκερασίμοφ. Ωστόσο – ακόμα και με την παρέμβαση του Κρεμλίνου – οι τόνοι έπεφταν, κάποια πυρομαχικά προσφέρονταν και οι επιχειρήσεις των μισθοφόρων συνεχίζονταν.
Ο Πριγκόζιν ισχυρίζεται πως αυτή τη φορά δεν υπάρχει «εκτός εάν…». Όμως η ημερομηνία αποχώρησης (10 Μαΐου) που ανακοίνωσε δεν είναι τυχαία. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν φέρεται να έχει θέσει την 9η Μαΐου, Ημέρα της Νίκης της Σοβιετικής Ένωσης επί της ναζιστικής Γερμανίας και μεγάλη εθνική εορτή για τους Ρώσους, ως το χρονικό όριο για την κατάληψη του Μπαχμούτ. Αν ο στόχος επιτευχθεί, η αποχώρηση των μισθοφόρων δεν θα έχει κανένα νόημα.
Μάλιστα πληροφορίες από τις Ουκρανικές αρχές, ανήμερα των υβριστικών δηλώσεων του Πριγκόζιν, ανέφεραν πως η Ρωσία μεταφέρει μισθοφόρους μαχητές της Βάγκνερ από άλλα σημεία του μετώπου προς τη μαρτυρική πόλη. «Οι Ρώσοι τείνουν προς τους συμβολισμούς και ο βασικός τους ιστορικός μύθος είναι η 9η Μαΐου και πραγματικά έχουν θέσει ως στόχο να πάρουν τον έλεγχο του Μπαχμούτ μέχρι αυτή την ημερομηνία».
Το Μπαχμούτ, μια μικρή πόλη στα βορειοανατολικά της περιοχής του Ντόνετσκ, δεν αποτελούσε «διακαή πόθο» των Ρώσων κατά την έναρξη του πολέμου, ωστόσο ύστερα από μια σειρά στρατιωτικών αποτυχιών, η κατάληψή του θα είχε θετικό συμβολικό αντίκτυπο και θα αποτελούσε για το Κρεμλίνο μια «κάποια στρατιωτική πρόοδο» μετά από καιρό. Επιπλέον οι «αρχιτέκτονες» του στρατιωτικού σχεδιασμού φαίνεται να εκτιμούν πως μέσω του ελέγχου της Μπαχμούτ θα μπορούσε να ανοίξει ο δρόμος για τον πλήρη έλεγχο της στρατηγικής βιομηχανικής περιοχής του Ντονμπάς, που γειτονεύει με τη Ρωσία.
Φονικοί, σκληροτράχηλοι, αλλά και αναλώσιμοι
Η οργάνωση έχει αποτελέσει το τελευταίο διάστημα την «αιχμή του δόρατος» στις ρωσικές επιχειρήσεις, κυρίως στη συγκεκριμένη πόλη, αλλά και σε άλλα πεδία μάχης στην ανατολική Ουκρανία. Εκτιμάται πως οι δυνάμεις της Wagner ανέρχονται σχεδόν στο 50% του ρωσικού στρατού που βρίσκεται στο Μπαχμούτ και η αποχώρησή τους από το μέτωπο δεν είναι «παράδοση κλειδιών» για να γίνεται χωρίς σχεδιασμό.
Οι ΗΠΑ νωρίτερα αυτή την εβδομάδα υπολόγισαν ότι σχεδόν 20.000 Ρώσοι στρατιώτες έχουν σκοτωθεί στην Ουκρανία από τον Δεκέμβριο και άλλοι 80.000 έχουν τραυματιστεί. Πολλοί εξ αυτών ήταν μέλη της Wagner. Είναι γεγονός πως πρόκειται για την ομάδα με τις περισσότερες απώλειες, καθώς οι μισθοφόροι της στέλνονται συνήθως στις πρώτες γραμμές ή ακόμα και μέσα στις γραμμές των ουκρανών, ως σκληροτράχηλοι, φονικοί αλλά ταυτόχρονα και αναλώσιμοι. Οι ουκρανοί τους αποκαλούν «τροφή για τα κανόνια», καθώς επιχειρούν χωρίς ιδιαίτερη κάλυψη και παραμένουν μέχρι τέλους στη μάχη.
Η Wagner βρήκε πολλούς από τους μαχητές της στις φυλακές. Κατάδικοι, βαρυποινίτες, που στρατολογήθηκαν όταν ο ρωσικός τακτικός στρατός αδυνατούσε να βρει ικανοποιητικό αριθμό αξιόμαχων ατόμων για να ενισχύσει τις γραμμές του στην Ουκρανία.
Το «μυστήριο» των πυρομαχικών
Οι ακραίες δηλώσεις και κατηγορίες του Γεβγκένι Πριγκόζιν σίγουρα αποτελούν πονοκέφαλο για το Κρεμλίνο. Όχι μόνο δεν εξυπηρετούν την επικοινωνιακή στρατηγική του, αλλά καταδεικνύουν και τα μεγάλα επιχειρησιακά προβλήματα και τις έριδές στο εσωτερικό του ρωσικού στρατού.
Το ζήτημα των πυρομαχικών στη Wagner αποτελεί ένα μυστήριο. Ο ρωσικός στρατός δεν φαίνεται να έχει ελλείψεις. Μάλιστα πρόσφατα ο Σόιγκου ισχυρίστηκε ότι οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις έχουν αυξήσει τα αποθέματα πυρομαχικών τους.
Επιπλέον δεν προκύπτει κάποια λογική εξήγηση γιατί να επιθυμεί η ηγεσία του ρωσικού στρατού να υπονομεύσει τις επιχειρήσεις στην ανατολική Ουκρανία. Και φαίνεται επίσης αδιανόητο ο Βλαντιμίρ Πούτιν και το στενό επιτελείο του να μην έχουν αντιληφθεί εδώ και τόσο καιρό μια «συνωμοσία» τέτοιου μεγέθους και μάλιστα «κάτω από τη μύτη» τους. Αντίθετα, αξίζει να σημειωθεί πως ο Μιχαήλ Μιζίντσεφ, που πρόσφατα απομακρύνθηκε από τη θέση του υφυπουργού Άμυνας, ανέλαβε μέσα σε λίγα 24ωρα θέση στην ομάδα Wagner.
Ο Πριγκόζιν, που αναρριχήθηκε χάρη στους στενούς δεσμούς που διατηρούσε για χρόνια με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ισχυρίζεται πως ο λόγος που του στερούν τα αναγκαία – κατά τον ίδιο πολεμοφόδια – είναι προσωπικός, καθώς ο υπουργός Άμυνας και ο αρχηγός του γενικού επιτελείου ενόπλων δυνάμεων «ζηλεύουν» τις επιτυχίες του στο πεδίο των μαχών. Κατά καιρούς ο Πριγκόζιν έχει αναδείξει και επικρίνει τις αποτυχίες του ρωσικού στρατού και την ανικανότητα της ηγεσίας του, τονίζοντας ιδιαίτερα την υποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων στο Χάρκοβο και τη Χερσώνα, όταν ξεκίνησε η ουκρανική αντεπίθεση τον Σεπτέμβριο του 2022.
Ενδεχομένως ο Πριγκόζιν ευελπιστεί μέσω της δημόσιας αντιπαράθεσης να αποκομίσει περισσότερα όπλα, πυρομαχικά, κεφάλαια και φήμη. Εξάλλου έχει αποδείξει πως είναι ιδιαίτερα φιλόδοξος και έχει σταθεί ξανά στο παρελθόν μπροστά από νεκρούς μισθοφόρους απαιτώντας περισσότερα πολεμοφόδια.
Ένα ερώτημα που θέτουν ορισμένες πλευρές είναι αν πραγματικά το σύνολο των πυρομαχικών που διατίθεται, αξιοποιείται στις επιχειρήσεις στην Ουκρανία ή εάν ένα μέρος αυτών θα μπορούσε ενδεχομένως να ακολουθεί άλλες διαδρομές. Στο παρελθόν έχουν υπάρξει πολλές αναφορές για οπλισμό και πυρομαχικά που στάλθηκαν στην Ουκρανία αλλά εν μέσω χάους κατέληξαν αλλού, σε άγνωστα χέρια και στη μαύρη αγορά.
Σημειώνεται πως μεγάλες μισθοφορικές εταιρείες επιχειρούν παράλληλα σε πολλά μέρη του κόσμου και η συνέχιση της παρουσίας τους εξαρτάται από τον εξοπλισμό τους. Η Wagner για παράδειγμα δραστηριοποιείται στη Συρία και σε πολλές χώρες της Αφρικής, όπως στο Σουδάν, στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και στη Λιβύη, με αναλυτές να τη χαρακτηρίζουν ως το «μακρύ χέρι» της Ρωσίας στην ήπειρο. Μια αυτονόμηση του «βραχίονα» αναμφισβήτητα θα αποτελούσε πρόβλημα και δε θα άρεσε καθόλου στον Βλαντιμίρ Πούτιν.
