Την ώρα που η ελληνική κυβέρνηση δηλώνει σε όλους τους τόνους πως το θέμα της Αγίας Σοφίας δεν είναι ελληνοτουρκικό αλλά διεθνές, Το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης τοποθετήθηκε καλώντας την Τουρκία να επανεξετάσει την απόφασή της.

Στη συνεδρίασή του χθες, το Συμβούλιο εξουσιοδότησε τον ύπατο Εκπρόσωπο της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ να εξετάσει τρόπους για αποκλιμάκωση της κατάστασης με την Άγκυρα, αναθέτοντάς του και την προετοιμασία «πιθανών μέτρων που θα μπορούσαν να ληφθούν σε σχέση με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε» όπως ο ίδιος ανέφερε.

«Η απόφαση να μετατραπεί η Αγία Σοφία σε τζαμί αναπόφευκτα καλλιεργεί δυσπιστία και προκαλεί νέες διχόνοιες ανάμεσα στις θρησκευτικές κοινότητες και υπονομεύει τις προσπάθειές μας για διάλογο και συνεργασία. Καλούμε τις τουρκικές αρχές άμεσα να επανεξετάσουν και να αλλάξουν την απόφαση αυτή», ήταν τα λόγια του κ. Μπορέλ μετά το πέρας του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε.

Αναφορικά με τα μέτρα που προτείνει η Ελλάδα, «πρόκειται για τομεακά μέτρα. Ο προσδιορισμός για τους τομείς θα συζητηθεί κι εν τω μεταξύ θα συνεχιστούν οι επαφές της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και ως προς αυτό το θέμα», ανέφεραν οι ίδιες πηγές.

Καταληκτικά σημείωναν ότι «επιδιώχθηκε από ελληνικής πλευράς και επιτεύχθηκε ισχυρή καταδίκη στο ζήτημα της Αγίας Σοφίας» έναντι μιας πιο ήπιας ρητορικής που αρχικά είχε επιλεγεί.

Δένδιας: Ισχυρή καταδίκη από την ΕΕ για την μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί

Εξερχόμενος του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, δήλωσε πως «κατόπιν αιτήματος της Ελλάδος, υπήρξε ευρύτατη συναίνεση για την εκπόνηση καταλόγου περαιτέρω μέτρων εάν η Τουρκία προχωρήσει την παραβατική συμπεριφορά της».

Ειδικότερα, ο κ. Δένδιας δήλωσε: «Η κλιμάκωση της τουρκικής παραβατικότητας και ο εξαυταρχισμός της Τουρκίας ήταν στο επίκεντρο της συζήτησής μας. Υπήρξε ισχυρή καταδίκη της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Ζητήθηκε, μάλιστα, από την Τουρκία να αναθεωρήσει και να αναστρέψει την απόφασή της. Αναφέρθηκα, κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου, στις σοβαρές επιπτώσεις της τουρκικής παραβατικότητας στην ασφάλεια και τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Είμαι ικανοποιημένος, διότι οι εταίροι εξέφρασαν αλληλεγγύη έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου για τις παράνομες τουρκικές ενέργειες σε βάρος της κυριαρχίας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Υπήρξε ευρύτατη συναίνεση να εκπονηθεί, κατόπιν αιτήματός μας, κατάλογος κατάλληλων περαιτέρω μέτρων, δηλαδή κυρώσεων, που θα επιτρέψουν στην Ε.Ε. να απαντήσει αποτελεσματικά εάν η Τουρκία προχωρήσει στην παραβατική συμπεριφορά της».

Όπως μεταφέρει το Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Έλληνας υπουργός πρόσθεσε: «Συμφωνήσαμε όπως ο κ. Μπορέλ διερευνήσει τρόπους για τη μείωση των εντάσεων με την Τουρκία, αυστηρά, όμως, στη βάση των Συμπερασμάτων του Συμβουλίου.

Η τουρκική παραβατικότητα θα συζητηθεί, κατόπιν επιθυμίας της ελληνικής και της κυπριακής πλευράς, εκ νέου στο άτυπο Συμβούλιο του Αυγούστου στο Βερολίνο και όχι στο τακτικό Συμβούλιο το Σεπτέμβριο, όπως ήταν η αρχική τοποθέτηση. Ενημέρωσα, επίσης, τους συναδέλφους ότι θα ζητήσω τη σύγκληση εκτάκτου Συμβουλίου, εάν η Τουρκία μέχρι το άτυπο Συμβούλιο κλιμακώσει την παραβατική συμπεριφορά της».

«Τέλος», σύμφωνα με τον κ. Δένδια, «ως προς τη Λιβύη, υπήρξε αναφορά από σειρά χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, στην παραβίαση του εμπάργκο από την Τουρκία, καθώς και καταδίκη του επεισοδίου που αφορά στο γαλλικό πολεμικό πλοίο. Επίσης, εκλήθη ευθέως η Τουρκία να επιδείξει εποικοδομητική στάση και να σταματήσει τις παραβιάσεις του εμπάργκο των όπλων στη Λιβύη».

Οι χώρες της ΕΕ που πήραν το μέρος της Ελλάδας

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, στο Συμβούλιο υπήρξαν πολλές χώρες βρέθηκαν στο πλευρό της Ελλάδας. 

Ειδικότερα, «μεταξύ αυτών είναι η Γαλλία, το Λουξεμβούργο, η Εσθονία, η Σλοβακία, η Σουηδία, ενώ η Αυστρία ζήτησε ακόμη και τη διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων», όπως μετέδωσε το ΑΜΠΕ.

Η στάση της Γερμανίας

Σε μια δήλωση που δείχνει να πατά ανάμεσα σε δύο βάρκες προχώρησε η Γερμανία.

Ο εκπρόσωπός της χώρας, Στέφεν Ζάιμπερτ, εξέφρασε τη λύπη του για την απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να μετατραπεί η Αγία Σοφία σε τέμενος, ωστόσο διευκρίνισε ταυτόχρονα ότι το ζήτημα αφορά την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά και «όχι τις πολιτικές σχέσεις ή την πολιτική διαμάχη μεταξύ μεμονωμένων κρατών». «Η κυβέρνηση έλαβε με λύπη γνώση της απόφασης της Τουρκίας. Η Αγία Σοφία έχει μεγάλη πολιτιστική, ιστορική σημασία και θρησκευτική σημασία – και για τον Χριστιανισμό και για το Ισλάμ. Και εμείς αποδίδουμε μεγάλη σημασία στον διαθρησκειακό διάλογο.

Πρέπει να περιμένουμε το πώς θα γίνει ο περαιτέρω κανονισμός και η διαμόρφωση της χρήσης, αλλά δεν θέλω να κρύψω ότι λυπούμαστε για την απόφαση, για τον τερματισμό δηλαδή της αποκλειστικής χρήσης του κτίσματος ως μουσείου, διότι το καθεστώς μουσείου έδινε ανά πάσα στιγμή τη δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης σε αυτό το αριστούργημα σε ανθρώπους κάθε πίστης», ήταν τα λόγια του κ. Ζάιμπερτ.

Από την πλευρά του υπουργείου Εξωτερικών, ο εκπρόσωπος Ράινερ Μπρόιλ επισήμανε ότι η Αγία Σοφία περιλαμβάνεται στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1985, «λόγω της υλικής και άυλης αξίας της» και ανήκει στην κληρονομιά της ανθρωπότητας.

«Από την έναρξη των διεργασιών για την αλλαγή χρήσης έπρεπε να έχει υπάρξει διαβούλευση με την αρμόδια Επιτροπή της UNESCO και αυτό δυστυχώς δεν έγινε. Αυτό συμβάλλει περαιτέρω στην λύπη μας», τόνισε ο κ. Μπρόιλ σύμφωνα με το Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, για να προσθέσει ότι «δικαιολογημένα, όταν μιλάμε στην UNESCO για Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς και για τη διατήρησή τους, προσπαθούμε να αφήσουμε απέξω την διεθνή πολιτική».

«Αυτό για το οποίο μιλάμε είναι άλλο θέμα», συνέχισε, για να υπογραμμίσει ότι «πρόκειται για την κληρονομιά της ανθρωπότητας και για τη διατήρησή της και δεν πρόκειται για πολιτικές σχέσεις ή για πολιτική διαμάχη μεταξύ μεμονωμένων κρατών». Αυτή, επισήμανε, είναι η προσέγγιση της γερμανικής κυβέρνησης και αυτήν θέλει να συνεχίσει να έχει σε ό,τι αφορά τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

«Το θέμα μας ενδιαφέρει, μόλις το είπαμε. Και για αυτό υπάρχουν οι σωστές πλατφόρμες για να συζητηθεί – η UNESCO περιλαμβάνεται σε αυτές – και δεν έχει ακόμη οριστεί πότε θα πραγματοποιηθεί η συνεδρίαση που ακυρώθηκε λόγω COVID-19. Και τότε σίγουρα θα τεθεί στην ημερήσια διάταξη.

Υπό αυτή την έννοια δεν μας είναι αδιάφορο. Θα μιλήσουμε για αυτό, αλλά δεν θα πετύχετε να το συνδέσω εδώ με τις πολιτικές σχέσεις με την Τουρκία, όπου μιλάμε και για εντελώς διαφορετικά θέματα», κατέληξε ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου.