Ο oυκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αξιοποίησε τα 15 λεπτά της απρόσμενης συνάντησής του με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, στο Βατικανό, καλώντας τον να υιοθετήσει αυστηρότερη στάση απέναντι στον Βλαντιμίρ Πούτιν και να επαναφέρει ως προτεραιότητα μια άνευ όρων κατάπαυση του πυρός, σύμφωνα με δύο πηγές που ήταν ενήμερες για τη συνάντηση και μίλησαν στο Axios.
Οι σύμβουλοι του Ζελένσκι ήταν διχασμένοι σχετικά με το αν έπρεπε να ρισκάρει την συγκεκριμένη συνάντηση, ιδιαίτερα μετά τη «καταστροφή» στο Οβάλ Γραφείο στις 28 Φεβρουαρίου. Ωστόσο, μετά τη συνάντηση στο Βατικανό, ο Ζελένσκι αισθάνθηκε ότι κατάφερε να αλλάξει για πρώτη φορά τη σκέψη του Τραμπ σχετικά με τον Πούτιν, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Κατά την επιστροφή του στις ΗΠΑ με το Air Force One, ο Τραμπ εξέφρασε δημοσίως μια σπάνια απειλή προς τον Πούτιν ως απάντηση σε μια μαζική αεροπορική επίθεση στο Κίεβο.
«Με κάνει να σκέφτομαι ότι ίσως δεν θέλει να σταματήσει τον πόλεμο, απλώς με παραπλανά, και πρέπει να αντιμετωπιστεί διαφορετικά, μέσω τραπεζικών ή δευτερογενών κυρώσεων;» έγραψε ο Τραμπ στην πλατφόρμα Truth Social.
Σύμφωνα με τις πηγές, ο Ζελένσκι είχε λάβει «σήματα» πριν από την κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου ότι ο Τραμπ ήταν διατεθειμένος να συναντηθούν στο περιθώριο των εκδηλώσεων.
Ωστόσο, οι σύμβουλοι του Ζελένσκι ήταν επιφυλακτικοί και ορισμένοι, ακόμη «τραυματισμένοι» από τις εικόνες της συνάντησης στον Λευκό Οίκο, του συνέστησαν ότι ίσως δεν ήταν καλή ιδέα. Τίποτα δεν είχε οριστικοποιηθεί εκ των προτέρων και αρχικά υπήρχε η σκέψη να συναντηθούν μετά την κηδεία, όπως δήλωσε μία από τις πηγές. Τελικά, οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν τυχαία κατά την άφιξή τους και βρήκαν ένα σημείο να συζητήσουν ιδιωτικά μέσα στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου.
Ο Ζελένσκι φέρεται να είπε στον Τραμπ ότι ο Πούτιν δεν θα υποχωρήσει αν δεν του ασκηθεί μεγαλύτερη πίεση. Μία από τις πηγές ανέφερε ότι ο Τραμπ απάντησε πως ίσως χρειαστεί να αλλάξει την προσέγγισή του απέναντι στον ρώσο πρόεδρο, κάτι που επανέλαβε και στη δημοσίευσή του στο Truth Social.
Ο Ζελένσκι πίεσε επίσης τον Τραμπ να επιστρέψει στην αρχική του πρόταση για άνευ όρων κατάπαυση του πυρός ως σημείο εκκίνησης για ειρηνευτικές συνομιλίες, πρόταση που η Ουκρανία είχε αποδεχθεί, αλλά η Ρωσία είχε απορρίψει. Σύμφωνα με μία πηγή, ο Τραμπ φάνηκε να συμφωνεί. Ο Λευκός Οίκος δεν επιβεβαίωσε ούτε διέψευσε το περιεχόμενο της συνάντησης, ενώ εκπρόσωπος του Ζελένσκι αρνήθηκε να σχολιάσει.
Όταν η πρόταση για κατάπαυση του πυρός απέτυχε, η κυβέρνηση Τραμπ προώθησε ένα πλαίσιο ειρηνευτικής συμφωνίας, το οποίο ο Ζελένσκι απέρριψε, κυρίως επειδή περιλάμβανε αναγνώριση της Κριμαίας ως ρωσικού εδάφους.
Κατά τη συνάντηση, ο Ζελένσκι επανέλαβε ότι δεν θα αναγνωρίσει την Κριμαία ως ρωσική και σύμφωνα με την πηγή, ο Τραμπ ξεκαθάρισε ότι δεν του το ζητά. Το σχέδιο προβλέπει αναγνώριση από τις ΗΠΑ, όχι από την Ουκρανία.
Η ίδια πηγή ανέφερε ότι ο Ζελένσκι είπε στον Τραμπ πως δεν φοβάται να κάνει παραχωρήσεις για τον τερματισμό του πολέμου, αλλά χρειάζεται ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας για να το πράξει. Ο Τραμπ, σύμφωνα με την πηγή, πίεσε τον Ζελένσκι να υπογράψει το συντομότερο δυνατό τη συμφωνία για τα ορυκτά Ουκρανίας – ΗΠΑ.
Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, δήλωσε στο Axios: «Δεν σχολιάζουμε διαπραγματεύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη ή ιδιωτικές συζητήσεις του Προέδρου με παγκόσμιους ηγέτες».
Σύμφωνα με τις πηγές, ένας λόγος για τον οποίο η συνάντηση Ζελένσκι – Τραμπ κύλησε θετικά αυτή τη φορά ήταν η απουσία του αντιπροέδρου Βανς και του ειδικού απεσταλμένου του Λευκού Οίκου Στιβ Γουίτκοφ, προσώπων που οι Ουκρανοί θεωρούν πιο φιλικά διακείμενους προς τη ρωσική πλευρά.
Ο Ζελένσκι επρόκειτο να παραχωρήσει συνέντευξη στην εκπομπή «This Week» του ABC το πρωί της Κυριακής, αλλά την ακύρωσε λόγω τεχνικών προβλημάτων με τη μετάφραση.
«Ήταν μια εξαιρετική συνάντηση και ο Ζελένσκι δεν ήθελε να ρισκάρει τίποτα», είπε μία από τις πηγές.
Ωστόσο, παραμένει ασαφές αν η πιο επικριτική στάση του Τραμπ απέναντι στον Πούτιν θα διατηρηθεί.
Σε συνέντευξή του στο ABC News που μεταδόθηκε το βράδυ της Τρίτης, ο Τραμπ επανέλαβε ότι ο Πούτιν «ίσως με παραπλανά λιγάκι», αν και εξακολουθεί να πιστεύει ότι θέλει να τερματίσει τον πόλεμο. Η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τάμι Μπρους, δήλωσε την Τρίτη ότι η κυβέρνηση είναι έτοιμη να «αποσυρθεί από τον ρόλο του μεσολαβητή» αν δεν υπάρξει σύντομα πρόοδος.
