Σημαντικότατο φωτογραφικό υλικό με τους μεγάλους σταθμούς και τα κεντρικά πολιτικά πρόσωπα από την πορεία της Ελλάδας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα τελευταία 40 χρόνια περιλαμβάνει η έκθεση που παρουσιάζεται στο Ζάππειο και αποτέλεσε το εικαστικό μέρος της τελετής για τον εορτασμό των τεσσάρων δεκαετιών από την προσχώρηση της χώρας μας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες.

Από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον Ανδρέα Παπανδρέου, τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, τον Κώστα Σημίτη, τον Κώστα Καραμανλή, τον Γιώργο Παπανδρέου, τον Λουκά Παπαδήμο, τον Αντώνη Σαμαρά, τον Αλέξη Τσίπρα έως τον σημερινό πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη.

Από τη Συμφωνία Σύνδεσης το 1961, την υπογραφή της Συνθήκης Προσχώρησης στο Ζάππειο το 1979, την επίσημη ένταξη το 1981, την πρώτη Ελληνική Προεδρία το 1983, το πρώτο πακέτο Ντελόρ το 1988, τη Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992, την είσοδο της χώρας μας στο ευρώ το 2001, την ένταξη της Κύπρου το 2004, τη Συνθήκη της Λισαβόνας το 2009, το πρώτο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής το 2010, το δεύτερο πρόγραμμα το 2012, το τρίτο πρόγραμμα το 2015, έως και το Πακέτο Ανάκαμψης το 2020.

Τη διοργάνωση της έκθεσης είχε το γραφείο του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών αρμόδιου για Ευρωπαϊκά Θέματα, Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, ο οποίος είναι και ο συντονιστής του εθνικού διαλόγου για τη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης.

Η έκθεση θα ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων που θα πραγματοποιηθούν σε Περιφέρειες και Δήμους της χώρας για τη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης. Το φωτογραφικό υλικό της έκθεσης, ένα μεγάλο μέρος της οποίας παρουσιάζει σήμερα το Newsbeast, προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, την αντιπροσωπεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα, το Ίδρυμα «Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής» και την Υπηρεσία του Ιστορικού και Διπλωματικού Αρχείου του υπουργείου Εξωτερικών.

1961: Συμφωνία Σύνδεσης Ελλάδας – ΕΟΚ

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήθελε μια ισχυρή και φιλελεύθερη Ελλάδα να έλκεται από το όραμα μιας ενωμένης Ευρώπης, «με την ακατανίκητη δύναμη φυσικού φαινομένου». Το 1959 η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα και η Ελλάδα υποβάλλει αίτημα σύνδεσης με τη νεοπαγή τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, προκρίνοντάς την έναντι της ΕΖΕΣ (Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών).

Η Συμφωνία Σύνδεσης Ελλάδας – ΕΟΚ συνάπτεται δυο χρόνια μετά. Η ορμή της ευρωπαϊκής πορείας ανακόπτεται το 1967 με την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας για να επανέλθει με την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974 και να κορυφωθεί με την αίτηση ένταξης του 1975. Η μακρά και εργώδης προσπάθεια της Ελλάδας για ένταξη στον στενό πυρήνα της Ευρώπης βρήκε θερμούς συμπαραστάτες μεταξύ των ευρωπαϊκών ηγεσιών.

1979: Υπογραφή Συνθήκης Προσχώρησης της Ελλάδας στην ΕΟΚ

Στις 28 Μαΐου 1979 πραγματοποιήθηκε στο Ζάππειο η τελετή υπογραφής της συνθήκης προσχώρησης της Ελλάδας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες. Η τελετή έλαβε χώρα με την παρουσία του Γάλλου προέδρου, Valéry Giscard d’Estaing, επιστήθιου φίλου του Έλληνα πρωθυπουργού, Κωνσταντίνου Καραμανλή, και θερμού υποστηρικτή της ελληνικής ένταξης στις Κοινότητες.

Η τελετή επισφράγιζε τις ελληνικές προσπάθειες δεκαετιών. Το όραμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή για την είσοδο της Ελλάδας στον στενό πυρήνα των αναπτυγμένων χωρών της Ευρώπης πλέον αποτελούσε πραγματικότητα, ενώ διασφαλιζόταν η άσκηση πολύπλευρης εξωτερικής πολιτικής, αλλά και ο εκσυγχρονισμός της εθνικής οικονομίας.

1981: Ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ

Η Ελλάδα ως πλήρες μέλος της ΕΟΚ επισήμως από 01/01/1981 συμμετέχει στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι ισότιμα και οργανικά. Μετά την ώσμωση διπλωματικών και διοικητικών πρακτικών που έλαβε χώρα κατά την προ-ενταξιακή περίοδο μεταξύ των εθνικών και των κοινοτικών θεσμών, η Ελλάδα ήταν πλέον έτοιμη να αξιοποιήσει το νέο πλαίσιο δράσης και να συμβάλει στην προώθηση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.

Η ελληνική αντιπροσωπεία αποτελούμενη από τον πρωθυπουργό Γεώργιο Ράλλη και τον ΥΠΕΞ Κωνσταντίνo Μητσοτάκη συμμετέχει στο Συμβούλιο, δίπλα στον pρόεδρο της Κομισιόν, Thorn και τον αντιπρόεδρο της Επιτροπής Francois Xavier Ortoli.

Η Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το άμεσα εκλεγμένο θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει κατακτήσει κομβική θέση στη διαδικασία διαμόρφωσης και λήψης αποφάσεων. Από τα πρώτα χρόνια ένταξης της Ελλάδας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, οι Έλληνες στήριξαν ενεργά τον θεσμικό ρόλο του, συνεισφέροντας στη συμμετοχική και δημοκρατική διάσταση της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης.

1986: Ένταξη Ισπανίας και Πορτογαλίας στην ΕΟΚ – Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα

Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου επεξεργάστηκε εκ νέου τους όρους ένταξης της Ελλάδας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, διατυπώνοντας εξειδικευμένα αιτήματα για την ενίσχυση των μεσογειακών οικονομιών και την περιφερειακή πολιτική. Συνολικά, οι ελληνικές πολιτικές ηγεσίες όπως και η μεγάλη πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας προσάρμοσαν άμεσα το λόγο και τις στρατηγικές τους στο νέο κοινοτικό πλαίσιο, απηχώντας την συλλογική δύναμη του Ευρωπαϊκού Οράματος.

Η πρώτη Ελληνική Προεδρία, το δεύτερο εξάμηνο του 1983, πραγματοποιήθηκε στον απόηχο των ελληνικών αιτημάτων αλλά και εσωτερικών διεργασιών για τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό, καταλήγοντας ωστόσο μεταξύ άλλων στην επιτάχυνση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τις χώρες της Ιβηρικής, την Ισπανία και την Πορτογαλία.

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Αθήνα, Δεκέμβριος 1983. Η ελληνική αντιπροσωπεία υπό τον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου, πλαισιωμένο από τους Γιάννη Χαραλαμπόπουλο και Γρηγόρη Βάρφη.

1988: Διαρθρωτικά Ταμεία – Πρώτο πακέτο Ντελόρ

Η Ελλάδα αναδεικνύεται μέσα από τη δεύτερη Προεδρία της, το Β’ εξάμηνο του 1988, ως δυναμικό κράτος-μέλος που έχει συνεισφέρει στην ωρίμανση της κοινοτικής περιφερειακής πολιτικής, και πλέον αναλαμβάνει να προωθήσει πρωτοβουλίες σε δύο εξίσου καίριους τομείς για το μέλλον του ευρωπαϊκού οικοδομήματος: τα κοινωνικά δικαιώματα, με τον Ενοποιημένο Κοινωνικό Χάρτη, και την ενίσχυση του διεθνούς ρόλου της Κοινότητας απέναντι στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

1992: Ευρωπαϊκή Ένωση – Νομισματική Ένωση – Συνθήκη Μάαστριχτ

Η απελευθέρωση των παραγωγικών δυνατοτήτων της ελληνικής οικονομίας υπό την πρωθυπουργία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη απαντούσε στην άμεση αναγκαιότητα για μια ισχυρότερη και συνεκτικότερη ευρωπαϊκή οικονομία.

Η Συνθήκη του Μάαστριχτ αποτέλεσε μια κομβική στιγμή για την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση, παράλληλα προς τις περιφερειακές πολιτικές για τις οποίες οι ελληνικές κυβερνήσεις συνεργάστηκαν επί μακρόν με τον πρόεδρο της Επιτροπής, Jacques Delors. Η Ευρωπαϊκή Ένωση -όπως πλέον μετονομαζόταν το νέο θεσμικό πλαίσιο- εξελισσόταν σταδιακά σε μια αυτοτελή πολιτική και οικονομική δύναμη διεθνώς.

1995: Ένταξη της Αυστρίας, Σουηδίας, Φινλανδίας στην ΕΕ

Η τρίτη Ελληνική Προεδρία (Α’ εξάμηνο 1994) έλαβε χώρα την επαύριον της εφαρμογής της Συνθήκης του Μάαστριχτ και κλήθηκε να διαχειριστεί τις σχετικές προκλήσεις για την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας, αλλά και την κοινωνική συνοχή της Ευρώπης.

Ταυτόχρονα, η Ελλάδα προώθησε την προοπτική διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη, ενώ στη Σύνοδο Κορυφής της Κέρκυρας, στις 24-25 Ιουνίου 1994, ολοκληρώθηκαν οι προσπάθειες για την εισδοχή της Αυστρίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας και την υπογραφή των σχετικών Πράξεων Ένταξης.

Το λογότυπο της 3ης Ελληνικής Προεδρίας το 1994.

2001: Ενιαίο νόμισμα, υιοθέτηση του ευρώ

Καθώς συμπληρώνονται δύο δεκαετίες από την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, βρίσκεται σε εξέλιξη μια πρωτόγνωρη στρατηγική αναβάθμιση των εθνικών υποδομών με την υποστήριξη των ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών Ταμείων. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα προχωρά στο ποιοτικό άλμα της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, διατηρώντας τον πρωτοπόρο ρόλο της στον πυρήνα των διεργασιών της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης.

2004: Η μεγαλύτερη διεύρυνση της ΕΕ – Ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας

Με την υπογραφή της Συνθήκης Ένταξης 10 νέων κρατών-μελών, μεταξύ των οποίων και η Κύπρος, η τέταρτη Ελληνική Προεδρία (Α’ εξάμηνο 2003) αποτελεί τομή και σηματοδοτεί το μεγάλο κύμα διεύρυνσης της ΕΕ στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη, που αλλάζει άρδην την ευρωπαϊκή μορφολογία, στην κατεύθυνση μιας πραγματικά ενωμένης Ευρώπης. Επίσης, όπως αποτυπωνόταν στην Ατζέντα της Θεσσαλονίκης, σαφής προτεραιότητα της ΕΕ αποτελούσε πλέον η συνολική ένταξη των Βαλκανίων στο ευρωπαϊκό αρχιτεκτόνημα, ξεκινώντας με τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, που θα ενταχθούν το 2007.

2009: Συνθήκη της Λισαβόνας

Έχοντας παίξει καθοριστικό ρόλο στη διεύρυνση της ΕΕ στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη, η Ελλάδα υποδέχεται τα νέα κράτη-μέλη και συμμετέχει ενεργά στο διάλογο κορυφής για το μέλλον του Ευρωπαϊκού εγχειρήματος.

Η εμβάθυνση των λειτουργιών και της αποτελεσματικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και η διεθνής της ενίσχυση βρίσκονται στον πυρήνα αυτού του συλλογικού αναστοχασμού. Η Συνθήκη της Λισαβόνας ενισχύει τη νομική υπόσταση και τη διεθνή θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εμβαθύνοντας ταυτόχρονα το δημοκρατικό της χαρακτήρα.

2010: Πρώτο Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής της Ελλάδας

Η Ευρώπη έρχεται αντιμέτωπη με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, καθώς η Ελλάδα συμπληρώνει τρεις δεκαετίες ευρωπαϊκής πορείας. Η χώρα θα κληθεί άμεσα να αναπροσαρμόσει το οικονομικό της σύστημα, προκειμένου να ανταπεξέλθει στις νέες απαιτητικές συνθήκες.

2012: Δεύτερο Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής της Ελλάδας

Οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στο χώρο της οικονομίας επιφέρουν πυκνές πολιτικές εξελίξεις. Η σταθερή ευρωπαϊκή πορεία της χώρας θα παραμείνει στο επίκεντρο του πολιτικού διαλόγου τα επόμενα χρόνια. Παρά τις προκλήσεις των καιρών, οι ελληνικές ηγεσίες και η κοινωνία θα υπερβούνε με συγκροτημένη προσπάθεια τις αντιξοότητες της χρηματοπιστωτικής κρίσης και θα ανταποκριθούν στις απαιτήσεις μιας νέας, διαφανούς οικονομικής διακυβέρνησης εντός ενός πιο λειτουργικού ευρωπαϊκού πλαισίου.

Η εξελισσόμενη οικονομική κρίση καθόρισε τη θεματολογία και τις προτεραιότητες της πέμπτης Ελληνικής Προεδρίας (το Α’ εξάμηνο του 2014), η οποία έθεσε στο επίκεντρο των εργασιών της την αναζωογόνηση του ευρωπαϊκού οράματος μεταξύ των πολιτών της ΕΕ.

Κομβική στάθηκε η συνεργασία της Προεδρίας με όλους τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς και ιδιαίτερα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Ελληνική Προεδρία αποδείχτηκε μια από τις πιο πετυχημένες προεδρίες στην ιστορία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ολοκληρώνοντας 71 νομοθετικές πράξεις και καταλήγοντας σε συμφωνία σε περισσότερες από 15, ενώ ιδιαίτερης σημασίας υπήρξε η Διακήρυξη των Αθηνών για τις θαλάσσιες πολιτικές της ΕΕ.

Η Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ως βήμα δημοκρατικής εκπροσώπησης των Ελλήνων πολιτών στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απολαμβάνει διαχρονικά της εμπιστοσύνης της ελληνικής κοινωνίας. Το ίδιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διατηρεί μια ζωντανή σχέση με τη σύγχρονη πολιτική ιστορία της Ελλάδας, τιμώντας και αναγνωρίζοντας κορυφαίες σελίδες και προσωπικότητές της.

Την επαύριον της επετείου των 40 χρόνων της ελληνικής ένταξης, η ενεργή συμμετοχή των Ελλήνων στις ευρωπαϊκές δημοκρατικές διαδικασίες αποτελεί συστατικό στοιχείο της πολιτικής ζωής της χώρας.

2015: Τρίτο Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής της Ελλάδας

Η δυναμική του ευρωπαϊκού οράματος θα διατρέχει τις ελπίδες της ελληνικής κοινωνίας καθ’όλη τη διάρκεια της επίπονης δοκιμασίας της οικονομικής κρίσης, ορίζοντας άνευ προηγουμένου συγκλίσεις και υπερβάσεις για μια ισχυρότερη Ελλάδα σε μια δικαιότερη Ευρώπη.

Η Ευρώπη εξέρχεται από την οικονομική κρίση ενωμένη και αποφασισμένη να καινοτομήσει σε ένα κόσμο που αλλάζει. Απέναντι στις νέες γεωπολιτικές προκλήσεις, η Ελλάδα συμβάλλει καθοριστικά στο ευρωπαϊκό περιβάλλον ασφάλειας ως εγγυητής της σταθερότητας και του διεθνούς δικαίου.

2020: Πακέτο Ανάκαμψης

Η πανδημία της COVID-19 σηματοδοτεί μια νέα καμπή και η Ευρωπαϊκή Ένωση, αποδεικνύεται ένας ζωντανός εξελισσόμενος οργανισμός που ανταποκρίνεται στις επιταγές των καιρών, διαμέσου του σχεδιασμού για Πράσινη και Ψηφιακή Μετάβαση, καθώς και του πρωτόγνωρου Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 750 δισ ευρώ.

Την ίδια στιγμή, οι υγειονομικοί περιορισμοί και οι καινούργιες συνθήκες που βιώνουν στην καθημερινότητά τους οι Ευρωπαίοι δημιουργούν τους όρους για νέα μοντέλα εργασίας, κοινωνικοποίησης και πολιτικής συμμετοχής.

Τηλεδιάσκεψη των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με τον πρόεδρο Biden, διαδικτυακά, 25 Μαρτίου 2021. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συμμετείχε από την Αθήνα.

2021: Σαράντα χρόνια μαζί, για το μέλλον της Ευρώπης

Σε ένα ακόμα σταυροδρόμι της ιστορίας της, η Ευρωπαϊκή Ένωση ακολουθεί με συνέπεια το δρόμο της δημοκρατικής εμβάθυνσης. Στις 09 Μαΐου 2021 εγκαινιάζεται η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, ένας πρωτόγνωρος πανευρωπαϊκός διάλογος μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των πολιτών της. Πρόκειται για μια ανοιχτή και φιλόδοξη διαδικασία «από τα κάτω», με την οποία η Ένωση απευθύνεται στους πολίτες της και ζητά να καταθέσουν το όραμά τους και τους προβληματισμούς τους για το Μέλλον της Ευρώπης με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας.

Καθώς συμπληρώνουν 40 χρόνια ευρωπαϊκής πορείας, η Ελλάδα και οι Έλληνες ετοιμάζονται να συνεισφέρουν τη δική τους οπτική σε αυτήν τη οριζόντια διαδικασία δημοκρατικής διαβούλευσης.

Έπαρση των σημαιών της Ελλάδας και της ΕΕ στην Ακρόπολη, στο πλαίσιο του εορτασμού για την Ημέρα της Ευρώπης, παρουσία της Π.τ.Δ. Κατερίνας Σακελλαροπούλου, 9 Μαίου 2021.