Το 2000 ο ΟΠΑΠ, ο οποίος από πλευράς μετοχολογίου
είναι σήμερα κατά τα 2/3 ιδιωτική και κατά το 1/3 δημόσια επιχείρηση, πήρε το
μονοπώλιο της πλειοψηφίας των τυχερών παιχνιδιών στη χώρα μας, για μια
εικοσαετία. Το μονοπώλιο αυτό που έρχεται σε αντίθεση με την ελευθερία
προσφοράς υπηρεσιών εντός της ΕΕ, δικαιολογείται με βάση τις αποφάσεις του
Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, αν προστατεύονται οι καταναλωτές από τον εθισμό στα τυχερά
παιχνίδια, αποθαρρύνεται η σπατάλη και περιορίζεται η απάτη.
Στα χρόνια που
μεσολάβησαν η Ελλάδα έγινε μια από τις πρώτες χώρες παγκοσμίως σε κατά κεφαλήν
δαπάνη στα τυχερά παιχνίδια ( 800 Ευρώ το χρόνο για κάθε Έλληνα(1) )
και η ΟΠΑΠ ΑΕ η πρώτη σε μέγεθος λοταρία στην Ευρώπη. Προς όφελος ποιων όμως;
Πολέμησε μήπως ο ΟΠΑΠ επί της ουσίας τον εθισμό στα τυχερά παιχνίδια;
Διεθνή
στοιχεία δείχνουν ότι το πρόβλημα του εθισμού στα τυχερά παιχνίδια κυμαίνεται
μεταξύ 0.5% – 2%(2) και έχει σοβαρές επιπτώσεις (οικονομικές, υγείας
κ.λπ.) τόσο για τα πρόσωπα που «παίζουν» παθολογικά, όσο και για τις
οικογένειές τους.
Πόσο εκτεταμένο είναι το φαινόμενο στην Ελλάδα; Από πρόσφατη
έρευνα της VPRC τον Ιούλιο του 2010, προκύπτει ότι σοβαρά προβλήματα υπάρχουν
στο 5-6% τουλάχιστον των οικογενειών, δηλαδή σε 200.000 περίπου οικογένειες,
ποσοστό που είναι ασφαλώς πολύ υψηλό για ευρωπαϊκή χώρα. Τι κάνει για αυτούς ο
ΟΠΑΠ; Τους προσφέρει ένα από τα πιο εθιστικά παιχνίδια που μπορεί κανείς να
σχεδιάσει, το ΚΙΝΟ, με περισσότερες από 600-700 κληρώσεις την εβδομάδα και
δίνει ταυτόχρονα εκατομμύρια ευρώ για την προώθησή του (π.χ. Προωθητική
ενέργεια ΚΙΝΟ, “ΑΜΕΣΗ ΝΙΚΗ” με αμοιβή παικτών συνολικού ύψους 9,0 εκ. Ευρώ),
πρακτική για την οποία έφτασαν να διαμαρτύρονται ακόμα και οι ίδιοι οι
πράκτορες του ΟΠΑΠ, που κερδίζουν από αυτό(3).
Μονομερές δικαίωμα
Ποιος
κερδίζει οικονομικά από το μονοπώλιο αυτό το οποίο το κράτος χορήγησε στον ΟΠΑΠ
έναντι 16 εκ. Ευρώ το χρόνο (σε τιμές 2000); Κατ’ αρχήν οι ιδιώτες μέτοχοι του
ΟΠΑΠ, οι οποίοι απολαμβάνουν τα μονοπωλιακά κέρδη του ΟΠΑΠ, τα οποία μόνο το
2008 έφτασαν τα 728 εκ. ευρώ. Ποιοι άλλοι; Για να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό
θα αναφερθούμε στην περίφημη σύμβαση του ΟΠΑΠ με την Κοινοπραξία Ιντραλότ. Η
σύμβαση αυτή ξεκινά από έναν διαγωνισμό που προκηρύχθηκε το 1997, είχε επταετή
διάρκεια και ο ΟΠΑΠ είχε το μονομερές δικαίωμα να την παρατείνει για 3 ακόμα
έτη. Με βάση τη σύμβαση αυτή από το2000 ως την 28.1.2007, ο ανάδοχος έλαβε ως
αμοιβή 767 εκ. Ευρώ.
Στη συνέχεια με τροποποίηση της συμβάσεως αυτής το 2006, ο
ανάδοχος έλαβε για πρόσθετες υπηρεσίες άλλα 65 εκ. Ευρώ και στη συνέχεια με
επέκταση του 2007 για τρία ακόμα έτη, αλλά τουλάχιστον 200-250 εκ. Ευρώ.
Παράταση την οποία το ΠΑΣΟΚ θεωρούσε απ’ ευθείας ανάθεση προσθέτοντας ότι η ΕΕ
έχει αποφανθεί ότι στην περίπτωση οργανισμών «όπως ο ΟΠΑΠ απαιτείται να
ακολουθείται διαγωνιστική διαδικασία».
Στη συνέχεια το ίδιο το ΠΑΣΟΚ ως
κυβέρνηση παρέτεινε εκ νέου την σχετική σύμβαση στις 31.7.2010 για άλλον ένα
(συν ένα;) χρόνο, έναντι ετησίου τιμήματος κατ’ ελάχιστον 70 εκ. Ευρώ. Στη νέα
παράταση περιλαμβάνονται άσχετες με την αρχική σύμβαση υπηρεσίες και προμήθειες
όπως 20000 τηλεοράσεις, 5000 αποκωδικοποιητές, τηλεοπτικός σταθμός, νέα
παιχνίδια σε νέες πλατφόρμες κ.λπ.
Ποιος κερδίζει από όλες αυτές τις δικομματικές
απ’ ευθείας αναθέσεις είναι στην κρίση των αναγνωστών.
Το θέμα άλλωστε θα
απασχολήσει σύντομα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς την οποία ο ΟΠΑΠ για να
αρχειοθετηθεί η σχετική έρευνα της Επιτροπής για την παράταση του 2007, είχε
υποσχεθεί ότι θα τηρεί «τις γενικές αρχές του κοινοτικού δικαίου περί
διαφάνειας και ίσης μεταχείρισης».
Τώρα η κυβέρνηση στη σχετική δημόσια
διαβούλευση σκέπτεται να αναθέσει στον ΟΠΑΠ και τις διαδικασίες για τα νέα
μηχανάκια από τα οποία έχει υποσχεθεί στην τρόικα 1,25 δις ευρώ εντός της
επόμενης διετίας, κατά παράβαση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, που
απαγορεύει να χρησιμοποιούνται τα κρατικά μονοπώλια για εξεύρεση νέων πηγών
εσόδων.
Ευτυχώς περιλαμβάνεται στη διαβούλευση και μια εναλλακτική. Να
υιοθετηθεί δηλαδή κάποια ανοικτή διαδικασία, που σε συνδυασμό με τη δημιουργία
μιας ισχυρής και ανεξάρτητης αρχής για τον έλεγχο των τυχερών παιγνίων, θα
μπορούσε να επιτρέψει την ορθολογική λειτουργία της αγοράς και την προστασία
των παικτών από τον εθισμό και των καταναλωτών από τα μονοπωλιακά και άλλα
κέρδη. Αλλιώς μαντέψτε ποιοι πρόκειται και πάλι να κερδίσουν.
(1) Καθημερινή, 29-07-08
(2)
Έκθεση “Problem gambling in Europe: An overview”, που παρουσιάστηκε στο
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
(3) «…διότι ο τρόπος διεξαγωγής του με έμφαση
στη συχνότητα στοιχηματισμού, ενισχύει την όποια ροπή ή προδιάθεση του κοινού
προς το τζόγο» 23.9.2010 Δ.Σ. της ΠΟΕΠΠΠ.
Πηγή: Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ
