Παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις στην ιατρική και την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση γύρω από την πρόληψη, ένας μεγάλος αριθμός ανδρών συνεχίζει να αποφεύγει συστηματικά τις επισκέψεις στον γιατρό, μια πρακτική που αποδεικνύεται επικίνδυνη, ακόμα και θανατηφόρα.

Τα ευρήματα μιας πρόσφατης μελέτης της Κλινικής του Κλίβελαντ καταδεικνύουν το βάθος του προβλήματος, αποκαλύπτοντας όχι μόνο την εκτεταμένη αποφυγή της ιατρικής φροντίδας, αλλά και την εκούσια απόκρυψη πληροφοριών στους γιατρούς, γεγονός που περιπλέκει ακόμη περισσότερο τη διαχείριση της υγείας των ανδρών.

Τα στοιχεία της έρευνας

Η έρευνα της Κλινικής του Κλίβελαντ, η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο της ετήσιας καμπάνιας MENtion It, αποσκοπεί στην κατανόηση των στάσεων των ανδρών απέναντι στην ιατρική φροντίδα. Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, η καμπάνια αυτή στοχεύει να ενθαρρύνει τους άνδρες να αναζητούν ενεργά ιατρική συμβουλή και να μιλούν ανοιχτά για την υγεία τους.

Τα αποτελέσματα είναι αποκαλυπτικά:

  • 72% των ερωτηθέντων προτιμούν να κάνουν αγγαρείες στο σπίτι, όπως το καθάρισμα της τουαλέτας, παρά να επισκεφτούν γιατρό.
  • 65% δήλωσαν ότι αποφεύγουν να πηγαίνουν στον γιατρό όσο περισσότερο μπορούν.
  • 20% παραδέχτηκαν πως δεν είναι ειλικρινείς σχετικά με την υγεία τους όταν μιλούν με γιατρούς.
  • 37% αποκάλυψαν ότι έχουν αποκρύψει σκόπιμα πληροφορίες από ιατρούς στο παρελθόν, κυρίως λόγω φόβου για πιθανές δυσάρεστες διαγνώσεις.

Ένας τρόπος ζωής με αποφυγή από το γιατρό

Ο πυροσβέστης και διασώστης Mike Gnitecki αναδεικνύει με χαρακτηριστικά περιστατικά το πρόβλημα. Μιλώντας στο Healthline, ανέφερε περιπτώσεις όπου άνδρες αρνήθηκαν ακόμη και τη μεταφορά στο νοσοκομείο, παρόλο που υπέφεραν από ενεργή καρδιακή προσβολή: «Έπρεπε να ζητήσω από μέλη της οικογένειας να τους πείσουν. Σε κάποιες περιπτώσεις, τηλεφώνησα σε γιατρούς των επειγόντων για να τους παρακαλέσουν οι ίδιοι να δεχτούν μεταφορά».

Σύμφωνα με τον Gnitecki, η συμπεριφορά αυτή πηγάζει από μια ριζωμένη νοοτροπία: «Δεν χρειάζεται να δω γιατρό». Πολλοί άνδρες πιστεύουν πως τα συμπτώματά τους θα περάσουν μόνα τους, ή πως δεν αξίζει να “ενοχλήσουν” έναν γιατρό για κάτι που ίσως δεν είναι σοβαρό.

Οι βαθύτερες ρίζες του προβλήματος

Η Δρ. Tisha Rowe, ιδρύτρια του δικτύου τηλεϊατρικής RoweDocs, εντοπίζει βαθύτερα ψυχολογικά αίτια: φόβο, «σύνδρομο υπερήρωα» και αποστροφή προς την ευαλωτότητα. «Ο νούμερο ένα λόγος είναι ο φόβος», εξηγεί. «Φόβος για μια κακή διάγνωση, για ένα δυσάρεστο αποτέλεσμα».

Το σύνδρομο υπερήρωα χαρακτηρίζεται από την ανάγκη των ανδρών να δείχνουν πάντα δυνατοί και αυτάρκεις. «Βλέπουν την ιατρική επίσκεψη ως ένδειξη αδυναμίας», λέει η Δρ. Rowe. Το να δείξουν ευαλωτότητα είναι για πολλούς άνδρες “αφόρητο”, ειδικά όταν πρόκειται για ζητήματα που σχετίζονται με τη σεξουαλική τους υγεία, όπως η στυτική δυσλειτουργία, ένα θέμα που συχνά αποφεύγουν εντελώς να συζητήσουν, ακόμη και με γιατρούς.

Απόκρυψη πληροφοριών: Ένα σιωπηλό ρίσκο

Ακόμα κι όταν οι άνδρες επισκέπτονται γιατρό, η συστηματική απόκρυψη πληροφοριών αποτελεί σημαντικό εμπόδιο. Ο ιατρικός σύμβουλος και γιατρός Δρ. Νίκολα Τζόρτζεβιτς εξηγεί ότι αυτή η στάση πηγάζει τόσο από φόβο όσο και από το στιγματισμό. «Πολλοί άνδρες νιώθουν πως οφείλουν να είναι αρκετά δυνατοί για να τα καταφέρουν μόνοι τους, χωρίς βοήθεια». Η Δρ. Rowe επισημαίνει την αντίθεση με τις γυναίκες, οι οποίες είναι περισσότερο εξοικειωμένες με την έκφραση και την επικοινωνία προσωπικών πληροφοριών: «Οι άνδρες δεν έχουν κοινωνικοποιηθεί έτσι ώστε να μιλούν για τα συναισθήματά τους. Αυτό κάνει τη συζήτηση με τον γιατρό ιδιαίτερα δύσκολη».

Οι επιπτώσεις στην υγεία

Οι συνέπειες αυτής της αποφυγής μπορεί να είναι τραγικές. Ο Δρ. Τζόρτζεβιτς προειδοποιεί ότι πολλοί άνδρες χάνουν κρίσιμα πρώιμα σημάδια σοβαρών παθήσεων, όπως ο προδιαβήτης ή οι καρδιοπάθειες: «Τα λεγόμενα «σιωπηλά» συμπτώματα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα γιατί εξελίσσονται χωρίς εμφανή προειδοποίηση».

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο καρκίνος του προστάτη, ο οποίος συχνά ανιχνεύεται μέσω μιας απλής εξέτασης αίματος ή δακτυλικής εξέτασης. Όταν διαγνωστεί νωρίς, η πρόγνωση είναι εξαιρετική. Αντίθετα, όταν αγνοείται ή καθυστερείται η διάγνωση, η νόσος μπορεί να εξελιχθεί σε μη ιάσιμη μορφή.

Η Δρ. Rowe είναι σαφής: «Οι καθυστερήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε αιμοκάθαρση, ακρωτηριασμούς ή θάνατο. Κάποιες φορές, όταν έρχονται τελικά στον γιατρό, είναι ήδη πολύ αργά».

Προς μια κουλτούρα υγείας

Τι μπορεί να γίνει για να αντιστραφεί αυτή η επικίνδυνη τάση;

Ο Δρ. Τζόρτζεβιτς προτείνει την εμπλοκή των συντρόφων: «Οι γιατροί μπορούν να προσφέρουν εκπτώσεις σε ζευγάρια που κάνουν μαζί ετήσιες εξετάσεις. Οι σύντροφοι μπορούν να παρακινήσουν τους άνδρες να συμμετέχουν». Η Δρ. Rowe προτείνει παρόμοια προσέγγιση: «Κάντε την ετήσια επίσκεψη στον γιατρό ένα είδος ραντεβού: συνοδέψτε τους, προγραμματίστε το μαζί, κάντε το πράξη αγάπης».

Πέρα από την οικογένεια, οι ειδικοί συμφωνούν ότι η ενημέρωση πρέπει να φτάσει εκεί όπου βρίσκονται οι άνδρες: σε κουρεία, λέσχες, χώρους αναψυχής. Καμπάνιες ενημέρωσης και marketing που εστιάζουν στις σοβαρές παθήσεις των ανδρών μπορούν να λειτουργήσουν καταλυτικά.

Υπάρχει, ωστόσο, και μια αχτίδα αισιοδοξίας. Σύμφωνα με τον Δρ. Τζόρτζεβιτς, οι νεότερες γενιές και ιδίως οι millennials φαίνεται να είναι πιο ευαισθητοποιημένοι και πρόθυμοι να αναλάβουν δράση για την υγεία τους. Η εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες μέσω του διαδικτύου και η «εκπαίδευση» μέσω της λεγόμενης Dr. Google έχει αρχίσει να αλλάζει την εικόνα.

Ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν ότι η πρόοδος είναι ακόμα περιορισμένη. Οι συμπεριφορές που εδραιώθηκαν για δεκαετίες δεν αλλάζουν από τη μία μέρα στην άλλη. Η αλλαγή χρειάζεται συστηματική προσπάθεια, κοινωνική στήριξη και πολιτισμική μετατόπιση.

Το μήνυμα της καμπάνιας MENtion It παραμένει επίκαιρο και καίριο: Μιλήστε. Πάρτε ιατρικές συμβουλές. Και πάνω απ’ όλα, μη φοβάστε να φροντίσετε τον εαυτό σας.