Δύο Έλληνες ερευνητές, ένας από την Ελλάδα και μία από τη Διασπορά, περιλαμβάνονται στον κατάλογο των 126 συνεργαζόμενων επιστημόνων που απαρτίζουν 37 διεθνείς ερευνητικές ομάδες, οι οποίες θα ενισχυθούν χρηματοδοτικά αδρά μέσω των νέων Επιχορηγήσεων Συνέργειας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC Synergy Grants 2019).

Πρόκειται για τον δρα Νεκτάριο Χρυσουλάκη, διευθυντή Ερευνών στο Ινστιτούτο Υπολογιστικών Μαθηματικών και επικεφαλής του Εργαστηρίου Τηλεπισκόπησης του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), ο οποίος θα συντονίσει την ελληνογερμανοβρετανική ομάδα urbisphere (έχει ως στόχο να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο η επιστημονική κοινότητα κατανοεί, ταξινομεί και προβλέπει το κλιματικό σύστημα και τον πολεοδομικό σχεδιασμό στις πόλεις) και τη γλωσσολόγο δρα Άρτεμη Αλεξιάδου του Πανεπιστημίου Χούμπολτ και του Κέντρου Προωθημένων Μελετών στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες του Βερολίνου, η οποία συμμετέχει στη γερμανοιταλική ομάδα LeibnizDream, που θα μελετήσει τη γλώσσα των παιδιών ως καθρέπτη του νου.

Η ομάδα urbisphere του φυσικού του ΙΤΕ, Ν. Χρυσουλάκη, η οποία περιλαμβάνει επίσης ένα κλιματολόγο, ένα γεωγράφο/μετεωρολόγο και έναν ειδικό στο χωροταξικό σχεδιασμό, θα χρηματοδοτηθεί με το ποσό των 12,72 εκατ. ευρώ για έξι χρόνια, προκειμένου να διερευνήσει τις σχέσεις ανάμεσα στο κλίμα και στις πόλεις (Λονδίνο, Στουγκάρδη, Ναϊρόμπι, Σαγκάη κ.α.).

Το έργο «Urbisphere: coupling dynamic cities and climate» θα δημιουργήσει ένα δυναμικό και ενιαίο σύστημα προσομοιώσεων και εκτιμήσεων, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για την καλύτερη κατανόηση της αλληλεπίδρασης και ανατροφοδότησης μεταξύ των πόλεων και της κλιματικής αλλαγής. Η ομάδα θα αξιοποιήσει τεχνογνωσία από προηγούμενες εργασίες και μελέτες στον Καναδά, στις ΗΠΑ, στη Νέα Ζηλανδία, στην Ασία και στην Αφρική.

Η ερευνητική ομάδα θα διερευνήσει αφενός πώς η αστικοποίηση, η ανθρώπινη συμπεριφορά και η εξέλιξη της τεχνολογίας στις πόλεις επηρεάζουν την αλλαγή του κλίματος και αφετέρου πώς οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής επηρεάζουν τους αστικούς πληθυσμούς, την τρωτότητά τους και την προσαρμοστική τους ικανότητα.

Το urbisphere είναι το μοναδικό ERC Synergy έργο με συντονισμό από Έλληνα ερευνητή που έχει ποτέ επιχορηγηθεί. Γενικότερα, το ΙΤΕ κατέχει τον μεγαλύτερο αριθμό χρηματοδοτούμενων έργων ERC στην Ελλάδα, με εισροή άνω των 32 εκατ. ευρώ.

Οι 37 ερευνητικές ομάδες των δύο έως τεσσάρων ερευνητών θα ενισχυθούν συνολικά με 363 εκατ. ευρώ. Οι δικαιούχοι καλούνται να αντιμετωπίσουν πολύπλοκα προβλήματα έρευνας, τα οποία συχνά άπτονται πολλών επιστημονικών κλάδων. Η χρηματοδότηση αποτελεί μέρος του προγράμματος έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ «Ορίζοντας 2020».

Όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ οι 126 ερευνητές θα διεξάγουν τις εργασίες τους σε 95 πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα 20 χωρών του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας και εκτός αυτού. Οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν το 24% των δικαιούχων και θα συμμετάσχουν σε 21 από τα 37 έργα. Εκτιμάται πως οι επιχορηγήσεις θα συμβάλουν στη δημιουργία περίπου 1.000 θέσεων εργασίας για μεταδιδακτορικούς υποτρόφους, διδακτορικούς φοιτητές, και λοιπό προσωπικό εργαζόμενο στις ερευνητικές ομάδες των δικαιούχων.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC), που συστάθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2007, είναι ο κυριότερος ευρωπαϊκός χρηματοδοτικός οργανισμός για έρευνα αιχμής. Έχει τρία προγράμματα επιχορηγήσεων για μεμονωμένους κύριους ερευνητές — επιχορηγήσεις εκκίνησης, επιχορηγήσεις ενίσχυσης και επιχορηγήσεις προηγμένης έρευνας, καθώς και επιχορηγήσεις συνέργειας για ολιγομελείς ομάδες διακεκριμένων ερευνητών.

Μέχρι σήμερα, το ERC έχει χρηματοδοτήσει πάνω από 9.000 κορυφαίους ερευνητές σε διάφορα στάδια της σταδιοδρομίας τους, και πάνω από 50.000 μεταδιδακτορικούς υποτρόφους, διδακτορικούς φοιτητές και λοιπό προσωπικό εργαζόμενο στις ερευνητικές τους ομάδες.

Για τις Επιχορηγήσεις Συνέργειας, που αφορούν ομάδες δύο έως τεσσάρων κύριων ερευνητών, η υποβολή αιτήσεων είναι ανοικτή σε κάθε είδους συνδυασμό επιστημονικών πεδίων ή τομέων. Επιχορηγήσεις ύψους έως και 10 εκατ. ευρώ μπορούν να χορηγηθούν για μέγιστο διάστημα έξι ετών. Οι αιτούντες μπορούν να ζητήσουν πρόσθετη χρηματοδότηση για την κάλυψη έκτακτων δαπανών ύψους έως 4 εκατ. ευρώ.

Περίπου 350 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για τον επόμενο διαγωνισμό επιχορηγήσεων συνέργειας 2020, που έχει ήδη ξεκινήσει, με την προθεσμία για την υποβολή προτάσεων να λήγει στις 5 Νοεμβρίου 2019.