Στις αρχές της δεκαετίας του 1940, η αεροπλοΐα μόλις άρχιζε να εδραιώνεται ως μέσο μεταφοράς. Η ιδέα ότι θα μπορούσε κάποιος να καταλάβει ένα αεροσκάφος εν πτήσει ακουγόταν σχεδόν αδιανόητη. Κι όμως, σαν σήμερα το 1948, η Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο ενός από τα πρώτα περιστατικά αεροπειρατείας στην παγκόσμια ιστορία της πολιτικής αεροπορίας.
Η πτήση της ΤΑΕ (Ταχυδρομική Αεροπορική Εταιρεία, πρόδρομος της μετέπειτα Ολυμπιακής) είχε απογειωθεί από την Αθήνα με προορισμό τη Θεσσαλονίκη. Ανάμεσα στους επιβάτες βρίσκονταν έξι νεαροί, μέλη της ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων), μιας οργάνωσης με ρίζες στην Αντίσταση και ισχυρή πολιτική ταυτότητα. Εκείνη την εποχή, η Ελλάδα βρισκόταν βυθισμένη στον εμφύλιο πόλεμο και οι πολιτικές εντάσεις διαπέρασαν ακόμα και τον χώρο της πολιτικής αεροπορίας.
Οι έξι επιβάτες, οπλισμένοι με περίστροφα, ανακοίνωσαν στους συνεπιβάτες και στον πιλότο την πρόθεσή τους: το αεροπλάνο δεν θα κατευθυνόταν στη Θεσσαλονίκη, αλλά στη Γιουγκοσλαβία, όπου πίστευαν ότι θα έβρισκαν ασφαλές καταφύγιο. Υπό την απειλή των όπλων, το πλήρωμα δεν είχε άλλη επιλογή από το να υπακούσει.
Η ενέργεια αυτή σόκαρε την ελληνική κοινωνία. Μέχρι τότε, η ιδέα της αεροπειρατείας δεν είχε ακόμα αποκτήσει την τραγική βαρύτητα που θα γνώριζε τις επόμενες δεκαετίες με πολύνεκρες επιθέσεις. Παρ’ όλα αυτά, η υπόθεση της πτήσης της ΤΑΕ έφερε στο προσκήνιο το πόσο εύθραυστη μπορούσε να είναι η αεροπλοΐα σε ένα πολιτικό περιβάλλον γεμάτο εντάσεις.
Η αεροπειρατεία εκείνη θεωρείται σήμερα ιστορικό προηγούμενο: όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και διεθνώς, καθώς αποτέλεσε ένα από τα πρώτα καταγεγραμμένα περιστατικά αυτού του είδους. Μετά την προσγείωση στη Γιουγκοσλαβία, οι δράστες έγιναν δεκτοί από τις αρχές της χώρας, γεγονός που επιδείνωσε τις ήδη τεταμένες σχέσεις Αθήνας – Βελιγραδίου μέσα στο κλίμα του Ψυχρού Πολέμου.
Η υπόθεση άφησε εποχή και ανέδειξε την ανάγκη για νέα μέτρα ασφαλείας στις πτήσεις. Η ΤΑΕ, που εκείνη την περίοδο προσπαθούσε να σταθεί στα πόδια της μέσα σε ένα οικονομικά και πολιτικά ασταθές περιβάλλον, βρέθηκε μπροστά σε μια απρόσμενη πρόκληση. Η μνήμη αυτού του περιστατικού ακολουθεί την ιστορία της ελληνικής αεροπορίας, ως υπενθύμιση ότι ακόμα και στις πιο «αθώες» εποχές των πτήσεων, η πολιτική συγκυρία μπορούσε να εισβάλλει στον αέρα.
Η αεροπειρατεία της ΤΑΕ το 1948 αποτελεί σήμερα κομμάτι της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας και ένα από τα πιο περίεργα επεισόδια του Εμφυλίου.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1185: Ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Α΄ Κομνηνός θανατώνεται βάναυσα στην Κωνσταντινούπολη από τον εξαγριωμένο όχλο, βάζοντας αιματηρό τέλος στην ταραχώδη βασιλεία του.
1683: Στη μάχη της Βιέννης, ένας συνασπισμός ευρωπαϊκών δυνάμεων, με επικεφαλής τον Πολωνό βασιλιά Ιωάννη Γ΄ Σομπιέσκι, τσακίζει τον οθωμανικό στρατό και σταματά την επέλαση των Τούρκων στην Ευρώπη.
1829: Οι Έλληνες νικούν στη μάχη της Πέτρας στη Βοιωτία, την τελευταία μάχη της Ελληνικής Επανάστασης. Ήταν η πρώτη φορά που οθωμανική στρατιά συνθηκολόγησε στο πεδίο της μάχης.
1940: Ανακαλύπτονται οι περίφημες τοιχογραφίες στο σπήλαιο Λασκώ στη Γαλλία, ηλικίας περίπου 17.000 ετών, από τα σημαντικότερα δείγματα προϊστορικής τέχνης στον κόσμο.
1943: Ο δικτάτορας της Ιταλίας Μπενίτο Μουσολίνι διασώζεται από τον κατ’ οίκον περιορισμό στο Γκραν Σάσσο από τους Γερμανούς καταδρομείς του Ότο Σκορτσένυ, στην επιχείρηση «Δρυς».
1944: Η Λευκάδα απελευθερώνεται από τον ΕΔΕΣ, ο οποίος εξοντώνει τη γερμανική φρουρά του νησιού, σηματοδοτώντας την αρχή του τέλους της Κατοχής στα Επτάνησα.
1948: Εκδηλώνεται μία από τις πρώτες αεροπειρατείες στην ιστορία της πολιτικής αεροπορίας, σε πτήση της ΤΑΕ από Αθήνα προς Θεσσαλονίκη. Έξι νεαροί της ΕΠΟΝ αναγκάζουν τον πιλότο να κατευθυνθεί στη Γιουγκοσλαβία.
1953: Ο μελλοντικός πρόεδρος των ΗΠΑ Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι παντρεύεται την Ζακλίν Μπουβιέ στο Νιούπορτ, σε έναν γάμο που τράβηξε την προσοχή όλης της Αμερικής.
1958: Ο Τζακ Κίλμπυ παρουσιάζει το πρώτο ολοκληρωμένο κύκλωμα στην Texas Instruments, εφεύρεση που θα αλλάξει για πάντα την τεχνολογία.
1959: Το σοβιετικό διαστημόπλοιο Λούνα 2 γίνεται το πρώτο κατασκεύασμα του ανθρώπου που φτάνει στη Σελήνη, συντριβόμενο στην επιφάνειά της.
1961: Ο πρίγκιπας Χουάν Κάρλος της Ισπανίας αρραβωνιάζεται την πριγκίπισσα Σοφία της Ελλάδας στη Λωζάνη, σε μια ένωση που θα συνδέσει τους δύο βασιλικούς οίκους.
1962: Ο πρόεδρος Τζον Κένεντι εκφωνεί την ιστορική του ομιλία στο Πανεπιστήμιο Ράις στο Χιούστον, δηλώνοντας «We choose to go to the moon», εγκαινιάζοντας τη διαστημική κούρσα της δεκαετίας.
1967: Η Αστυνομία και ο Δήμος Πειραιά κλείνουν τα κακόφημα μπαρ της Τρούμπας και τους οίκους ανοχής της περιοχής, σηματοδοτώντας το τέλος μιας εποχής.
1974: Ο αυτοκράτορας της Αιθιοπίας Χαϊλέ Σελασιέ Α΄, σύμβολο για το κίνημα των Ρασταφάρι, καθαιρείται με στρατιωτικό πραξικόπημα έπειτα από βασιλεία 58 ετών.
1977: Ο Νοτιοαφρικανός ακτιβιστής κατά του απαρτχάιντ Στιβ Μπίκο πεθαίνει υπό κράτηση από την αστυνομία, προκαλώντας διεθνή κατακραυγή.
1980: Στρατιωτικό πραξικόπημα στην Τουρκία ρίχνει τον Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ από την εξουσία. Στην εξουσία αναλαμβάνει ο στρατηγός Κενάν Εβρέν.
1981: Περίπου 40.000 θεατές γεμίζουν το γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας για τη συναυλία του Ρόρι Γκάλαχερ, μίας από τις πρώτες μεγάλες ροκ συναυλίες στην Ελλάδα, που σημαδεύεται από επεισόδια.
1994: Οδηγός φορτηγού ρίχνει κλεμμένο αεροσκάφος Cessna στον κήπο του Λευκού Οίκου, σκοτώνοντας τον εαυτό του σε μια από τις πιο παράξενες εισβολές στην αμερικανική πρωτεύουσα.
2003: Πεθαίνει σε ηλικία 71 ετών ο θρυλικός Τζόνι Κας, εμβληματική μορφή της country μουσικής.
2008: Δυστύχημα στο Λος Άντζελες: επιβατικός συρμός Metrolink συγκρούεται μετωπικά με εμπορικό τρένο, με απολογισμό 25 νεκρούς.
2011: Ο Σέρβος τενίστας Νόβακ Τζόκοβιτς νικά τον Ραφαέλ Ναδάλ στον τελικό του US Open και κατακτά τον πρώτο του τίτλο στη διοργάνωση.
2013: Τάγμα εφόδου της Χρυσής Αυγής επιτίθεται σε μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στο Πέραμα, λίγο πριν τα μεσάνυχτα, αφήνοντας πίσω του σοβαρά τραυματίες.
2020: Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοινώνει από τη Θεσσαλονίκη συμφωνία εξοπλισμών με τη Γαλλία για την αγορά μαχητικών Rafale και φρεγατών, καθώς και τη στρατολόγηση 15.000 στρατιωτών.
Γεννήσεις
1913 – Τζέσε Όουενς (Jesse Owens), θρυλικός Αμερικανός αθλητής στίβου που έγραψε ιστορία κατακτώντας τέσσερα χρυσά μετάλλια στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου (1936) στα 100μ., 200μ., άλμα εις μήκος και 4×100μ. σκυταλοδρομία. Η τεράστια αθλητική του επίδοση «διέψευσε» το μύθο της φυλετικής ανωτερότητας στην ναζιστική Γερμανία και αποτέλεσε σύμβολο του αγώνα κατά των προκαταλήψεων, με παγκόσμια αναγνώριση μέχρι σήμερα.
1944 – Μπάρι Γουάιτ (κατά κόσμον Μπάρι Γιουτζίν Κάρτερ), Αμερικανός τραγουδιστής, συνθέτης, παραγωγός και ενορχηστρωτής, με βαθιά μπάσα φωνή και ρομαντική εικόνα. Κατέκτησε παγκόσμια φήμη τη δεκαετία του ’70 ως σόλο καλλιτέχνης και δημιουργός της Love Unlimited Orchestra, με επιτυχίες όπως «Can’t Get Enough of Your Love, Babe» και «You’re the First, the Last, My Everything». Κέρδισε πολυάριθμα βραβεία και πούλησε πάνω από 100 εκατομμύρια δίσκους, θεωρούμενος ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της soul και της disco.
1973: Πολ Γουόκερ (Paul Walker IV), Αμερικανός ηθοποιός με διεθνή απήχηση, πρωταγωνιστής του παγκόσμιου blockbuster franchise «Fast & Furious» όπου ενσάρκωσε τον Μπράιαν Ο’ Κόννορ. Ξεκίνησε από τηλεοπτικές παραγωγές και εφηβικές ταινίες, διακρίθηκε σε φιλμ δράσης όπως «Joy Ride» και «Into the Blue», ενώ ξεχώρισε και για το φιλανθρωπικό του έργο μέσω της οργάνωσης Reach Out Worldwide. Έφυγε πρόωρα από τη ζωή σε αυτοκινητικό δυστύχημα το 2013, αφήνοντας έντονο αποτύπωμα στο σινεμά δράσης.
Θάνατοι
2003 – Τζόνι Κας (Johnny Cash), αμερικανός τραγουδοποιός, «ο άνθρωπος με τα μαύρα», μια από τις πιο εμβληματικές φυσιογνωμίες της κάντρι. Με βαθιά, αναγνωρίσιμη φωνή δημιούργησε διαχρονικές επιτυχίες όπως «I Walk the Line», «Ring of Fire» και «Folsom Prison Blues». Το έργο του ξεπέρασε τα όρια της κάντρι, αγκαλιάζοντας τη ροκ, το γκόσπελ και το φολκ, και απέσπασε δεκάδες βραβεία με πάνω από 90 εκατομμύρια δίσκους παγκοσμίως. Η έντονη προσωπική του ιστορία και οι φυλακές όπου τραγουδούσε παραμένουν θρυλικές στην παγκόσμια μουσική.
2019 – Νάνος Βαλαωρίτης, διακεκριμένος έλληνας ποιητής, πεζογράφος και δοκιμιογράφος. Συμμετείχε ενεργά στα κινήματα του υπερρεαλισμού, συνεργάστηκε με μορφές της παγκόσμιας πρωτοπορίας, μετέφρασε Έλληνες μοντερνιστές ποιητές και αναδείχθηκε ως «αιώνιος έφηβος» των ελληνικών γραμμάτων. Βραβεύτηκε πολλαπλά, ενώ η ποίηση και το έργο του άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα στη σύγχρονη λογοτεχνία.
