Πιο σύντομα από το αρχικά προγραμματισμένο φαίνεται ότι θα έρθει η επόμενη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Αντί για το 2027, η κυβέρνηση εξετάζει το σενάριο να προχωρήσει σε περικοπή εντός του 2026, με στόχο τη μείωση κατά μισή ποσοστιαία μονάδα. Μάλιστα, αφήνεται ανοιχτό το ενδεχόμενο η μείωση να είναι μεγαλύτερη, εφόσον το επιτρέψουν οι οικονομικές συνθήκες και τα δημοσιονομικά περιθώρια.
Η κίνηση αυτή εντάσσεται στη στρατηγική περιορισμού του μη μισθολογικού κόστους και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Ήδη από το 2019 μέχρι σήμερα, οι εισφορές έχουν μειωθεί αθροιστικά κατά 5,4 μονάδες, ενώ με την προγραμματισμένη παρέμβαση του 2026 η συνολική μείωση θα φθάσει στο 5,9%. Το ποσοστό εισφορών θα διαμορφωθεί στο 35,66%, δηλαδή πολύ κοντά στον μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μια εκκρεμότητα από το παρελθόν
Η νέα παρέμβαση αφορά το υπόλοιπο της δέσμευσης της κυβέρνησης για μείωση εισφορών κατά συνολικά 5 μονάδες την περίοδο 2020-2023. Από το αρχικό αυτό σχέδιο απομένει να καλυφθεί μείωση ύψους 0,6 ποσοστιαίων μονάδων, γεγονός που καθιστά την επικείμενη απόφαση αναγκαία για να ολοκληρωθεί το «πακέτο» που είχε εξαγγελθεί.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, η συνολική μείωση των εισφορών που υλοποιείται από το 2019 μέχρι και σήμερα είναι από τις μεγαλύτερες που έχει πετύχει ποτέ κράτος μέλος της ΕΕ. Μάλιστα, σύμφωνα με τις κυβερνητικές εκτιμήσεις, συνέβαλε στη δημιουργία περίπου 500.000 νέων θέσεων εργασίας, καθώς οι εργοδότες είχαν μικρότερο βάρος και περισσότερα κίνητρα να προχωρήσουν σε προσλήψεις.
Η αλλαγή στον υπολογισμό
Θυμίζεται ότι τον Μάρτιο τέθηκε σε ισχύ νέα ρύθμιση σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού των εισφορών για υπερωρίες, υπερεργασία, νυχτερινή εργασία και εργασία σε αργίες. Με βάση τη ρύθμιση, οι εισφορές υπολογίζονται πλέον στο βασικό ωρομίσθιο της οκτάωρης απασχόλησης και όχι στο προσαυξημένο, γεγονός που μείωσε περαιτέρω τη βάση υπολογισμού. Έτσι, τόσο οι εργαζόμενοι όσο και οι εργοδότες επωφελούνται από χαμηλότερες εισφορές σε ειδικές κατηγορίες απασχόλησης.
Οι επιπτώσεις στα έσοδα και η κάλυψή τους
Κάθε μείωση εισφορών έχει φυσικά δημοσιονομικό αποτύπωμα. Μείωση κατά μία ποσοστιαία μονάδα οδηγεί σε απώλεια εσόδων περίπου 440 εκατ. ευρώ για τον ΕΦΚΑ. Ωστόσο, η τρέχουσα συγκυρία φαίνεται να παρέχει ασφάλεια, καθώς για το 2026 προβλέπεται αύξηση εσόδων κατά 420 εκατ. ευρώ, κυρίως χάρη στην αύξηση της απασχόλησης και στη βελτίωση των μισθών. Αυτό δημιουργεί τα αναγκαία περιθώρια ώστε να καλυφθεί η απώλεια και να προχωρήσει η μείωση χωρίς να διακυβευθεί η σταθερότητα του ταμείου.
Τι σημαίνει για επιχειρήσεις και εργαζόμενους
Για τις επιχειρήσεις, η μείωση του κόστους εργασίας αποτελεί κρίσιμο εργαλείο βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας, ιδιαίτερα σε κλάδους που πιέζονται από το διεθνές περιβάλλον και τις αυξανόμενες τιμές πρώτων υλών και ενέργειας. Από την άλλη πλευρά, οι εργαζόμενοι επωφελούνται έμμεσα, καθώς το χαμηλότερο κόστος εισφορών διευκολύνει τις προσλήψεις και μειώνει το αντικίνητρο της «μαύρης» εργασίας.
Η κυβέρνηση εμφανίζεται έτοιμη να επιταχύνει τις παρεμβάσεις στη μείωση του μη μισθολογικού κόστους, ολοκληρώνοντας τις δεσμεύσεις που είχαν αναληφθεί από προηγούμενη περίοδο. Αν και η απώλεια εσόδων για τον ΕΦΚΑ δεν είναι αμελητέα, η θετική πορεία της απασχόλησης και των εισφορών δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε να υλοποιηθεί η μείωση χωρίς δημοσιονομικούς κινδύνους. Εφόσον μάλιστα προκύψει μεγαλύτερος δημοσιονομικός χώρος, δεν αποκλείεται η παρέμβαση του 2026 να είναι πιο γενναία από την αρχικά προγραμματισμένη.
